شدت یابی نظامی‌گری در جهان و دگرگونی راهبرد هسته‌ای آمریکا
با برسر کارآمدن دونالد ترامپ و جایگیری راستگراترین محفلهای سیاسی و نظامی در حکومت آمریکا، به دامنه‌ی توجه و حساسیت به امور نظامی در این کشور و سایر نقاط جهان هر دم افزوده می‌شود و نظامی‌گری نقشی فزاینده‌تر در سیاست‌های قدرت‌های بزرگ جهانی و منطقه‌ای ایفا می‌کند. در یک سال گذشته شاهد افزایش بودجه نظامی در آمریکا بوده‌ایم . در پی آن، بودجه نظامی هم‌پیمانان ناتویی آمریکا هم رو به افزایش نهاده است و کشورهای عضو ناتو در اثر فشارهای ترامپ پذیرفته‌اند به سوی اختصاص 2 درصدی تولید ناخالص داخلی برای بودجه نظامیشان حرکت کنند. چین و روسیه هم به مثابه رقیبان اصلی آمریکا در جهان بر بودجه نظامیشان افزوده‌اند. درگیری‌های سیاسی آمریکا و کره شمالی و تهدیدهای متقابل سبب شد که کره جنوبی و ژاپن به عنوان هم‌پیمانان استراتژیک آمریکا در آسیا به خرید سلاح و افزایش جدی بودجه نظامی روی آورند و مسابقه تسلیحاتی در شبه جزیره کره و شرق آسیا شدت پذیرد. در خاورمیانه هم شاهد چنین روندی هستیم. قرارداد صدها میلیارد دلاری فروش اسلحه میان آمریکا و حکومت عربستان سعودی و فروش اسلحه به دیگر کشورهای متحد آمریکا در خلیج فارس و در رویارویی با آن افزایش بودجه نظامی جمهوری اسلامی ایران، نسخه خاورمیانه‌ای این روند عمومی شدت‌گیری نظامی‌گری در جهان است، امری که صنایع نظامی و نیروهای نظامی و بخش عظیم اقتصادیی که با نظامی‌گری پیوند دارند و گروه‌های سیاسی تندرو و جنگ‌طلب در همه‌ی کشورها را تقویت می‌کند. شاید در شرایط کنونی جهان دیگر این سخن که جنگ ادامه سیاست با ابزار دیگر است چندان درست نباشد چون جنگ می‌تواند برای تامین منافع این بخش عظیم و برای تامین منافع و سود اقتصادی بیشتر هم تدارک دیده شود.
جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا در ماه ژانویه پس از انتشار سند استراتژی جدید نظامی آمریکا گفت که استراتژی جدید نظامی این کشور به جای اولویت بر مبارزه با تروریسم، بر رقابت با قدرت‌های نظامی بزرگ یعنی چین و روسیه استوار خواهد بود و آمریکا برای آنکه بتواند برای جنگ آمادگی داشته باشد و چین و روسیه را مهار کند باید بر هزینه‌های نظامیش بیافزاید. افزایش 54 میلیارد دلاری بودجه نظامی آمریکا در سال 2018 و رساندن این بودجه به حدود 600 میلیارد دلار در راستای این راهبرد جدید است. سند منتشر شده راهبرد نظامی آمریکا و سخنان وزیر دفاع این کشور دورنمای استراتژی نظامی و سیاست خارجی دولت ترامپ در سال های آینده را بخوبی آشکار می‌کند. در این سند مهم به روشنی بر تقویت هرچه بیشتر قدرت نظامی آمریکا و کوشش برای آمادگی جنگی آن با استفاده از پایگاه‌های نظامی کوچکتر و بمب‌های اتمی کوچک و سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی جنگ افزارهای روبوتیک اشاره رفته است.
در سال‌های گذشته چین و روسیه هم بودجه نظامیشان را افزایش داده‌اند. بودجه نظامی اعلام شده چین برای امسال حدود 150 میلیارد دلار است و این کشور که دومین بودجه نظامی جهان را داراست با ساخت ناوهای هواپیمابر و هواپیماهای رادارگریز بر توان نظامیش می‌افزاید. آلمان و فرانسه دو قدرت عمده اتحادیه اروپا و انگلستان هم اعلام کرده‌اند که به حجم بودجه نظامیشان خواهند افزود. معاون وزیر دفاع آمریکا هم تاکید کرد که استراتژی امریکا باید آمادگی برای رویارویی و جنگ بویژه با قدرت‌های بزرگ باشد. تقویت روند نظامی‌گری در آمریکا در هفته‌های اخیر با دو پدیده جدید همراه گشته است، دستور ترامپ برای برگزاری رژه و نمایش بزرگ نظامی در آمریکا با دستوری که او برای وزارت دفاع آمریکا صادر کرده که در بستر آوازه‌گری‌های مدام او و مشابه سخنانش درباره‌ی کره شمالی است که در رویارویی با رهبر کره گفته بود کلید هسته‌ای من بزرگتر و قوی‌تر است و یا سخنان خطرناک و جنجال برانگیزش که کره شمالی با آتش و خشم روبرو خواهدشد. افزون بر این پدیده، آنچه که از اهمیت بیشتری برخوردار است و یک چالش جدی جهانیست، اعلام دگرگونی استراتژی اتمی آمریکا و ساخت بمب‌های اتمی کوچک است.
روز دوم فوریه گزارش مهم بررسی وضعیت هسته‌ای ارتش آمریکا از سوی پنتاگون انتشار یافت و در آن ضمن نام بردن از روسیه بعنوان رقیب اصلی اتمی آمریکا به دولت‌های چین و کره شمالی و حتی ایران هم اشاره رفته است. مهم‌ترین نکته در این گزارش که نشانگر یک دگرگونی اساسی در استراتژی اتمی آمریکاست تولید بمب‌های اتمی کوچکتر با توان ویرانگری حدود 20 هزار تن است، با توان تخریبی معادل هر یک از دو بمبی که بر هیروشیما و ناکازاکی فرو ریخته شد. وزارت دفاع آمریکا می‌گوید این تغییر استراتژی ردی بر این نظر خواهدبود که بمب‌ها و قدرت اتمی آمریکا به علت بزرگی و توان ویرانگری بسیارشان کاربردی نداشته و نخواهند داشت و تنها به کار بازدارندگی میآیند و نه کاربست عملی. در گزارش پنتاگون به نوسازی موشک‌های بالستیک هوایی و دریایی و زمینی و تولید موشک‌های کروز دریایی و بهینه‌سازی کلاهک‌های اتمی مستقر در زیر دریایی‌های اتمی اشاره رفته است. از میان کشورهایی که دارای کلاهک‌های اتمی هستند روسیه و چین به این راهبرد جدید آمریکا واکنش‌های تندی نشان داده‌اند. در گزارش پنتاگون آمده است که راهبرد جدید آمریکا تضمین می‌کند که روسیه درک کندکه هرگونه استفاده از سلاح اتمی حتی محدود پذیرفتنی نیست. لاوروف وزیر خاجه روسیه در واکنش به گزارش پنتاگون با ابراز تاسف از اقدام آمریکا آنرا اقدامی جنگ‌طلبانه ارزیابی کرد و گفت روسیه ابتکارهای ضرور را برای تامین امنیت روسیه بکار خواهد بست. این ابتکار به مفهوم آغاز مسابقه سلاح اتمی همانند دوران جنگ سرد و بالا بردن بودجه نظامی برای تامین هزینه‌های این مسابقه و از این رهگذر تقویت صنایع نظامی و نیروهای مسلح و لابی سیاسی آنهاست.
وزارت دفاع چین در واکنش به استراژی جدید اتمی آمریکا به شدت با آن مخالفت کرد و آمریکا را متهم کرد که از ذهنیت جنگ سردی دست بردار نیست و از این کشور خواست تا در برابر برنامه خلع سلاح هسته‌ای مسولیت‌پذیر باشد. چین ضمن مخالفت با ارزیابی پنتاگون از تهدید آمیز بودن قدرت اتمی این کشور بر دفاعی بودن نیروی اتمیش تاکید نمود. اگر چه زرادخانه هسته‌ای چین با 270 کلاهک اتمی در برابر 7000 کلاهک اتمی روسیه و 6700 کلاهک اتمی آمریکا چندان گسترده نیست اما با بودجه نظامی روز افزون این کشور و افزایش نقش سیاسی و اقتصادی و ژئوپلیتیکی روز افزون چین در جهان و برنامه هسته‌ای جدید چالش برانگیز آمریکا باید در انتظار روند جهشی توان اتمی و نظامی این کشور باشیم.
استراتژی جدید آمریکا در زمینه‌ی ساخت بمب‌های اتمی کوچکتر کاربردی که بزودی و بناچار به استراتژی همه قدرت‌های اتمی بدل خواهد شد سیاست 70 ساله بازدارندگی اتمی را به سیاست جنگ‌های اتمی کوچک برای اعمال فشار به نیروهای مخالف فرا می‌رویاند و پیش از آنکه به درگیری اتمی میان آمریکا و روسیه و چین یعنی رقیبان اصلی ژئوپلیتیکی و نظامی در سطح جهانی منجر گردد به یورش اتمی محدود به این و یا آن کشور کوچکتر خواهد انجامید و از اینرو جهان سال‌های آینده بمراتب از گذشته نا امن‌تر و خطرناک‌تر و ترسناک‌تر خواهد شد و خطر بمباران‌های اتمی به اصطلاح محدود روز آمدتر. راهبرد جدید اتمی آمریکا آسان سازی کاربرد اسلحه اتمی در جنگ‌های آینده از سوی این کشور و دیگر قدرت‌های اتمی است.
دولت آمریکا در پاسخ به انتقادهای گسترده اعلام کرد که به محدودیت‌های پیمان آغاز نو با روسیه که در سال 2010 میان آمریکا و روسیه بسته شده است پایبند خواهد بود و بر میزان زرادخانه اتمی‌اش نخواهد افزود. البته باید دید که دولت ترامپ تا چه اندازه به این وعده وفادار خواهد بود.
به رغم اهمیت بسیار زیاد این استراتژی دهشت‌زای اتمی، سوگمندانه، افکار عمومی و نهادهای مدنی و جنبش صلح و مخالفان اسلحه‌ی اتمی در جهان و بویژه در اروپا و آمریکا، واکنش جدی و در خوری به آن نشان نداده‌اند و این راهبرد جدید خطرناک و ضد انسانی تاکنون با مخالفت‌های اساسی و سراسری روبرو نشده است و تقریبا هیچ واکنشی از سوی جنبش صلح و مخالفان نیروی اتمی نشان داده نشده است گویی این جنبش‌ها در خوابی ژرف و زمستانی بسر می‌برند.
بی‌تردید راهبرد جدید نظامی آمریکا و برنامه جدید سلاح هسته‌ای این کشور که به آنها اشاره رفت، به مسابقه تسلیحاتی در سراسر جهان دامن خواهد زد و جهان را نا امن‌تر از آنچه که امروز هست خواهد کرد و صلح جهانی را با خطر بیشتری روبرو خواهد ساخت.
جامعه بشری اما امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند صلح و تفاهم و همزیستی مسالمت‌آمیز است زیرا توسعه و پیشرفت اقتصادی و بالا رفتن رفاه توده‌های مردم جز در سایه‌ی صلح و همزیستی پایدار و کاهش چشمگیر بودجه‌های نظامی امکان‌پذیر نخواهد بود.
برلین 14.2.2018
عیسی پهلوان