مذاکرات مربوط به اجرای طرح ترامپ برای غزه امروز در مصر آغاز می‌شود: هیچ‌کس نمی‌خواهد مسئول شکست شناخته شود، که این امر شانس موفقیت مرحله اول، یعنی آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها و زندانیان را افزایش می‌دهد.ادامهٔ کار اما بسیار پیچیده‌تر است.

مذاکرهٔ غیرمستقیم دربارهٔ اجرای طرح ترامپ برای غزه که امروز در «شرم‌الشیخِ» مصر آغاز می‌شود، با وجود دشواری‌هایش، یک برگ برنده دارد: هیچ‌یک از طرف‌های اسرائیلی یا فلسطینی نمی‌خواهند مسئول شکست قلمداد شوند. دلیل آن روشن است: کسی نمی‌خواهد خشم دونالد ترامپ را برانگیزد، رئیس‌جمهوری که شخصاً در این طرح سرمایه گذاری کرده و نمی‌خواهد در تصویر «میانجی صلح» خود لکه‌ای ببیند.

این عامل بیشتر روان‌شناختی تا  سیاسی، می‌تواند حداقل دستیابی به فاز اول طرح ترامپ را امکان‌پذیر سازد: آتش‌بس، آزادی گروگان‌های اسرائیل (زنده یا جانباخته) و آزادی زندانیان فلسطینی از زندان‌های اسرائیل. این همان چیزی است که افکار عمومی در هر دو طرف بیش از هر چیز دیگری به آن امید بسته‌اند.

البته باید تا زمانی که این اتفاق نیفتاده، محتاط بود، اما این نتیجه اولیه در دسترس است و همین هم یک موفقیت خواهد بود که رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند آن را به نام خود ثبت کند. ادامه کار پیچیده‌تر خواهد بود، زیرا به بخش سیاسی طرح مربوط می‌شود که دارای مناطق مبهم و ناسازگاری‌های زیادی است.

باید این مذاکرات را در بستر خود دید 

همه چیز از زمانی تغییر کرد که بنیامین نتانیاهو ماه گذشته دستور بمباران رهبران حماس در دوحه قطر را داد. همان‌طور که در آن زمان گفتیم، این افراط بود در عملیات نظامی بی حد. با حمله به دوحه، اسرائیل از خط قرمز عبور کرد

حمله به قطر، که میزبان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه است و دونالد ترامپ ابتدای سال به آنجا سفر کرده بود، به معنای دست‌درازی به یک تعادل شکننده منطقه‌ای بود. افزون بر این، این کشوری است که نقشی تعیین کننده در مذاکرات با حماس داشته است. کشورهای خلیج فارس، از جمله امارات متحده عربی که با اسرائیل روابط دیپلماتیک دارد، این اقدام را به شدت مردود شناخته و خشم خود را به دوست و شریک تجاری خود - دونالد ترامپ - منتقل کردند.

هفتهٔ گذشته، ترامپ نتانیاهو را وادار کرد که با امیر قطر تماس بگیرد و بابت یورش اسرائیل به حماس در دوحه عذرخواهی کند. ترامپ همچنین شخصاً تضمین امنیت قطر را بر عهده گرفت. اقدامی بی‌سابقه که اهمیت این رابطه را برای او نشان می‌دهد. این پیش‌زمینهٔ تغییر رویکرد واشنگتن است، و نتانیاهو ناچار است آن را در نظر بگیرد و از خواست رئیس‌جمهور آمریکا تبعیت کند.

حماس نیز زیر فشار است 

پیش از هر چیز از سوی قطر، مهم‌ترین واسطه‌اش در جهان عرب، و سپس از سوی ترکیهٔ اردوغان که می‌کوشد روابط خود با ترامپ را بهبود بخشد. حماس نمی‌توانست خطر رد کامل طرح ترامپ را بپذیرد، به‌ویژه هنگامی که ترامپ آشکارا می‌گوید اگر این جنبش مخالفت کند، از جنگ تمام‌عیار اسرائیل حمایت خواهد کرد.

اما آنچه برای مرحلهٔ نخست صدق می‌کند، برای مراحل بعدی صدق نمی‌کند. دو طرف با تردید پیش می‌روند: حماس نمی‌خواهد سلاح بر زمین بگذارد یا از صحنه حذف شود. ائتلاف نتانیاهو هم،  با راست افراطی ممکن است فروبپاشد اگر طرح ترامپ مانع نابودی کامل غزه شود. 

هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم در حال حاضر، هر طرف هر کاری که لازم باشد انجام خواهد داد تا مقصر شناخته نشود، در حالی که امیدوار است طرف دیگر مرتکب خطا شود. اگر دست‌کم این روند به آزادی گروگان‌ها و پایان رنج دو میلیون غیرنظامی غزه شود، جهان نمی‌تواند جز خوشحالی واکنش دیگری نشان دهد. هرچند هنوز دشوار است نسبت به آینده خوش‌بین بود: آتش‌بس، صلح نیست.

دوشنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۴ - ۶ اکتبر ۲۰۲۵

منبع :

https://www.radiofrance.fr/franceinter/podcasts/geopolitique/geopolitiq…