یاد دکتر حسین فاطمی گرامی باد!
این مطلب نخستین بار ۲ سال پیش در سایت «به پیش» انتشار یافت. نظر به اهمیت نکات طرح شده در آن و به منظور احترام به یاد این شخصیت بزرگ تاریخ معاصر ایران، انتشار مطلب را تکرار می کنیم سایت «به پیش»
-----------------------------------------
آبان سالروز تیرباران زنده یاد دکتر حسین فاطمی پیشنهاد دهندە اصلی ملی شدن صنعت نفت ایران بدست کودتاگرایان
۱۹ آبان ماه یادآور روزیست که کودتاگرایان، دکتر حسین فاطمی سیاست مدار، روزنامه نگار و طراح و پیشنهاد دهندە ملی شدن صنعت نفت و وزیر امور خارجه دولت ملی دکتر محمد مصدق را به میدان تیر لشگر دو زرهی برده و در آنجا او را ظالمانه و ناعادلانه تیرباران کردند.
دکتر سید حسین فاطمی در سال ۱۲۹۶ در شهر نائین به دنیا آمد. در سال ۱۳۱۵ به همراه برادرش وارد کارهای مطبوعاتی شد و تا سال ۱۳۲۴ در روزنامه باختر فعالیت نمود. وی سپس برای تحصیل در رشته روزنامه نگاری به اروپا رفت و در بازگشت در سال ۱۳۲۸ ، روزنامه باختر امروز را تأسیس کرد. دکتر فاطمی پس از مدتی به همراه دکتر محمد مصدق رهبری جبهه ملی را بر عهده گرفت و توسط روزنامه خود، افکار و عقاید جبهه ملی را انتشار می داد. او پس از نخست وزیری دکتر مصدق، در ابتدا به معاونت سیاسی و پارلمانی دولت و نمایندگی مجلس شورای ملی رسید و سپس در مهر ۱۳۳۱ عهده دار وزارت امور خارجه گردید. از جمله کارهای اساسی او در وزارت امور خارجه، قطع رابطه سیاسی با انگلستان، بستن سفارت انگلیس در تهران و کنسولگری‌های آن دولت استعمارگر در شهرستان‌ها بود. دکتر فاطمی به عنوان وزیر امور خارجه دولت دکتر مصدق و مدیر روزنامه "باختر امروز" و از مخالفان سیاست‌های استعماری انگلستان بود.
در ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ پس از خروج شاه از ايران، تظاهراتی بزرگ در ميدان بهارستان برگزار شد و در آن جبهه ملی انتقاد شديداللحنی از شاه نمود و دکتر فاطمی نيز خواستار لغو نظام سلطنتی در ايران شد. دکتر فاطمی پیش از کودتا دو بار ترور شد بار اول بە دست عمال نواب صفوی (فداییان اسلام) و بار دوم بە دست شعبان جعفری. به دنبال کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سقوط دولت محمد مصدق تحت تعقیب مأموران رژیم شاه قرار گرفت. دکتر حسین فاطمی قريب ۷ ماه در مخفيگاه به سر برد و سرانجام در ۶ اسفند ۱۳۳۲ توسط مامورين فرمانداری نظامی دستگير و به طرز وحشتناکی مورد شکنجه قرار گرفت و پس از آن به زندان انفرادی منتقل شد. بعد از شش ماه مورد محاکمه قرار گرفت و در جلسات غیر علنی دادگاه نهایتا محکوم به اعدام شد. علی رغم فرجام خواهی، اعدام او مورد تایید شاه هم قرار گرفت و در نهايت دکتر فاطمی به حکم دادگاه بدوی و تجديد نظر نظامی چهار بار به اعدام محکوم شد.
در روز سیاه ۱۹ آبان سال ۱۳۳۳، دکتر فاطمی را در حالی که آثار بیماری و ضرب و شتم در او نمایان بود، با برانکارد کشان‌کشان بە محل اعدام بردند و او را ناعادلانه تیرباران کردند. پیکر دکتر حسین فاطمی پس از اعدام در ابن‌بابویه شهر ری و در جوار شهدای سی تیر به خاک سپرده شد. دکتر سیف پور فاطمی، برادر دکتر حسین فاطمی در خصوص نحوه اعدام وی می‌گوید:" حسین را وقتی برای اعدام بردند که بسیار ناخوش احوال و بیمار بود. او را برای اجرای حکم با برانکارد و در حال تب آوردند و نصیری و بختیار با شلیک سه گلوله او را از بین بردند".
دکتر حسین فاطمی قبل از اعدام گفته بود:" ما سه سال در این کشور حکومت کردیم و یک نفر از مخالفان خود را نکشتیم برای آنکه ما نیامده بودیم برادرکشی کنیم. ما برای آن قیام کردیم که ایران را متحد کرده و دست خارجی را از کشور کوتاه کرده و معتقد بودیم اگر در گذشته بعضی از هموطنان ما در اثر فشار اجانب تحت نفوذ آنها قرار گرفته‌اند و منویات آنها را اجرا کرده‌اند، بعد از آنکه به نهضت استقلال نائل شدیم رویه سابق را ترک خواهند گفت ولی افسوس که عاقبت گرگ زاده گرگ شود."
دکتر حسین فاطمی لحظاتی قبل از اعدام گفت: "من می‌میرم که نسل جوان ایران از مرگ من درس عبرتی گرفته و با خون خود از وطنش دفاع کند و نگذارد جاسوسان اجنبی بر این کشور حکومت نمایند".
" من دیگر در این لحظات در مقام تظاهر نیستم و به مرگ خود یقین دارم. آنچه می گویم از روی حقیقت است. ما از نهضتی به پیشوایی دکتر مصدق حمایت کردیم که هیچ قصد و غرضی جز استقلال و عزت مملکت نداشت. من برای این کشته میشوم که اولین اقدامم در وزارت بستن سفارتخانه و قطع رابطه با انگلستان بود. هیچ مایوس نیستم. از هر قطره خون من هزاران نهال می روید."
امروز ۶۶ سال از آن اعدام جنایت‌کارانه دکتر حسین فاطمی می‌گذرد و کمتر کسی است که نداند که پی آمد این کودتا نزدیک هفت دهه استبداد و سلطه شاه و خمینی در ایران بوده است و بسیاری از مشکلات و گرفتاری‌ها امروز کشورمان نیز ریشه در آن کودتای شوم 28 مرداد ۱۳۳۲ دارد. مردم کشور ما دهه هاست که از دیکتاتوری رنج برده و از هر گونه آزادی، رفاه، عدالت و کرامت انسانی محروم بوده اند اما با این حال هیچگاه از مبارزه برای آزادی و دمکراسی و عدالت اجتماعی از پای ننشسته اند. در چهار دهه گذشته هزاران انسان آزادیخواه و عدالتخواه در راه آرمان های ضد استبدادی و آزادیخواهانه خود جان باختند و پرچم آزادیخواهانی چون دکتر زنده یاد دکتر فاطمی را برافراشته نگه داشتند.
یاد همه جان باختگان راه آزادی و عدالت اجتماعی گرامی باد!
یاد دکتر حسین فاطمی گرامی باد!
-------------------------
*برای اطلاع:
- در متن تلگراف سام فال(Sir Sam Falle) دبیر شرقی سفارت انگلیس که از بیروت به لندن مخابره شده است در مورد دکتر فاطمی چنین است:" .تا آنجا که از مطالب روزنامه ها دستگیرم شده، ظاهرا اوضاع آنقدرها هم بد پیش نمی رود، گو اینکه اطلاعات محرمانه ای ندارم، احتمالا شما از جریانات نسبتا راضی هستید(!) که امیدوارم این طور باشد. مصدق قاعدتا مشکلی است، فکر می کنم تبعید بهترین راه حل باشد، چرا که او در حمام خون(کودتا) کشته نشد. اعدام بیرحمانه ، صرف نظر از غیر انسانی بودن آن، ممکن است در مورد مصدق عاقلانه نباشد. منتهی شاید برای «فاطمی» بهترین راه حل باشد، البته اگر او دستگیر شود. تا زمانی که اینگونه افراد زنده هستند و در ایران هستند، همیشه خطر یک ضد کودتا وجود دارد، شدت عمل ضروری است." (گزارش سام فال عضو سفارت انگلستان در بیروت به وزارت خارجه در سی سپتامبر ۱۹۵۳ برابر هشتم مهر ماه ۱۳۳۲ طبق سند شماره ۱۰۴۵۸۴/۰۳۷۱F).
- کرمیت روزولت در اول شهریور پس از کودتا به ایران می‌رود و می‌گوید: «پس از برگزاری تشریفات، شاه به من اشاره کرد و اولین عبارتی که با لحن رسمی ادا کرد این بود: «من تختم را مدیون خدا و ملتم و ارتشم و شما هستم» … و « روزولت» موضوع سرنوشت مصدق و دیگر رهبران جبهه ملی را عنوان می‌کند و از محمدرضا شاه می‌پرسد: «میل دارم بدانم در مورد مصدق، ریاحی و دیگران، که علیه شما توطئه کرده‌اند، چه فکری کرده‌اید؟» شاه می‌گوید: «در این مورد زیاد فکر کرده‌ام. مصدق محاکمه می‌شود. (در این موقع لب‌های شاه می‌لرزید) و به سه سال محکوم خواهد گشت... ریاحی نیز مجازات مشابهی دارد؛ ولی یک استثناء وجود دارد و آن، حسین فاطمی است. او هنوز دستگیر نشده ولی به زودی او را پیدا می‌کنند. فاطمی، بیش ازهمه ناسزاگویی کرد. هم او بود که توده ای‌ها را واداشت مجسمه‌های من و پدرم را سرنگون و خرد کنند. او، پس از دستگیری، اعدام خواهد شد.» (کرمیت روزولت ضد کودتا، ص ۲۰۱–۲۰۰).
- آیت الله سید رضا زنجانی تلاش بسیاری برای جلوگیری از اعدام دکتر فاطمی می‌کند و حتی از آیت الله بروجردی هم کمک می‌خواهد و بروجردی در پاسخ به او چنین می‌گوید: «انگلیسیها از او کینه به دل دارند، شاه هم ضعیف است و کاری نمی‌شود کرد.( زندگانی دکتر حسین فاطمی- بازبینی‌شده در ۶ آوریل ۲۰۱۸).
دکتر مصدق بعد از مرگ وی چنین گفت:
"اگر ملی شدن نفت خدمت بزرگی است از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود باید سپاسگزاری کرد و آن کس شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است. در تمام مدت همکاری با این جانب حتی یک ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد." (فریدون مجلسی در گفتگو با تاریخ ایرانی: کودتای 28 مرداد اصولا داخلی بود. تاریخ ایرانی. ۲۰۱۵-۱۰-۱۶. بازبینی‌شده در ۲۰۱۵-۱۰-۱۶)
نامه تاریخی مصدق درباره نقش تاریخی دکتر حسین فاطمی:
"اگر ملی شدن صنعت نفت خدمت بزرگی است که به مملکت شده باید از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود سپاسگزاری کرد و آن کس شهید راه وطن دکتر سید حسین فاطمی است که روزی در خانه آقای نریمان پیشنهاد خود را داد و عده ای از نمایندگان حاضر در آن جلسه آن را باتفاق آرا تصویب نمودند رحمه الله علیه که در تمام مدت همکاری با اینجانب حتی یک ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد."