در شمارەهای پیشین در مورد بهانە سرکوب شورای متحدە مرکزی و اتحادیە های کارگری غیر دولتی اشاراتی داشتیم. دربار، سرمایەداران و بقیە کودتاچیان داخلی و خارجی همگی بە یک زبان دلیل سرکوب اتحادیە ها را وابستگی شان بە حزب تودە ایران نسبت می دادند و مدعی بودند کە با اتحادیەهای مستقل از احزاب مشکلی ندارند. با این حال اما "حزب مردم" یکی از دو حزب دولتی کە در سال ١٣٣٦ بە فرمان شاە تشکیل شد. بلافاصلە پس از تشکیل از سندیکاها دعوت کرد کە بە آن بپیوندند و سندیکاهای فرمایشی را جز زیر مجموعە حزب قرار داد. ولی جالب اینکە هیچ کدام از مدعیان مخالف شورای متحدە و حزب تودە هیچ مخالفتی با وابستگی سندیکاها بە حزب "مردم " تحت رهبری علم کە یکی از بزرگترین مالکان وقت ایران بود و از لحاظ طبقاتی درمقابل کارگران قرار داشت نکردند و معلوم شد کە مخالفت شان با وابستگی اتحادیە ها تا چە حد ریاکارانە بودە است.
در سال ١٣٤٣ بە دنبال نگرانی از اعتصابات ٣٩ تا ٤٢ و جلوگیری از احیا شورای متحدە مرکزی اصلاحاتی در قانون کار در ارتباط با فعالیتهای سندیکایی بە عمل آمد و بە سندیکاها اجازە انعقاد قراردادهای دستە جمعی با کارفرمایان دادە شد. اما محدودیت و کنترول سندیکاها همچنان ادامە یافت. علت اصلی تحمل نصفە نیمە فعالیت های سندیکایی در اصل مدیون فعالیتهای گذشتە شورای متحدە مرکزی بود کە اثراتش همچنان در میان کارگران و مزدبگیران باقی ماندە بود و مایە هراس حاکمان می شد، وگرنە دربار و سرمایە داران از اساس مخالف تشکیل هر نوع اتحادیە کارگری بودند. اسناد منتشر شدە سفارت امریکا در ایران حاوی گزارشات متعددی در تایید این واقعیت است. بعضی کارشناسان مدعی هستند کە شاە پس از شورش های خرداد ٤٢ و اصلاحات ارضی و قطع حمایت فئودالها و روحانیون از شاە گویا تلاش داشتە است پایگاە اجتماعی اش را با دادن امتیازاتی همچون سهیم کردن کارگران در سود کارخانجات و فروش سهام کارخانە ها بە آنها ترمیم کند ولی هم آمارها و هم عدم تناسب میان دستمزدها و هزینەها و گزارشاتی کە بعدا منتشر شدند، و هم رفتار سرکوبگرانە رژیم شاە با سازمانهای کارگری، صحت چنین ادعایی را ثابت نمی کند.
پرداخت سود سهام و سهیم کردن کارگران در سود واحدهای تولیدی کە شاە از آنان بعنوان اصول انقلاب سفیدش مرتب یاد می کرد و آنرا در داخل و خارج بە رخ می کشید نتوانست شکافی را کە بین دستمزدها و هزینەها وجود داشت پر کند تا چە برسد کە بە زعم شاە تضاد طبقاتی را از میان بردارد! در پایان مهلت دادە شدە برای فروش سهام بر اساس گزارشات رسمی تنها حدود ١٥ هزار سهم بە کارگران فروختە شد و این عدە نیز بیشتر سرکارگران و کارگران فنی بودند کە دستمزدهای بیشتری می گرفتند و با وامی کە بە آنها دادە شدە بود توانستە بودند سهام ها را بخرند. پس از فرمان شاە اولین مشکلی کە برای فروش سهام پیش آمد نداشتن امکان مالی کارگران بود. برای رفع این مشکل خواستند بە کارگران وام بدهند کە متوجە شدند آنها پولی کە بتوانند اقساط وام هایشان را بدهند را هم ندارند زیرا کە هزینەهایشان بیشتر از درآمدهایشان بود!سندیکاهایی کە شاە می خواست با کمک آنها برنامە های اصلاحی اش را پیش ببرد یا حکومت ساختە و فاقد پایگاە و نفوذ در میان کارگران بودند و یا تحت فشار ساواک قرار داشتند. خود شاە نیز مانند ساواک از دستە دوم بیزار بود و از سرکوب شان حمایت می کرد.حتی زمانی کە در جایی یکی از سندیکاها سعی می کرد با استناد بە حرفهای شاە کاری برای بهبود دستمزد و شرایط کاری کارگران انجام دهد، سرو کار رهبرانش بە بازجویی و زندان کشیدە می شد.
"حبیب لاجوردی" در صفحە ٣٩٩ کتاب "اتحادیە های کارگری و خودکامگی در ایران" پس از اشارە بە رفتار متناقض شاە با ادعاهایی کە وی درمورد سندیکاهای دمکراتیک نمودە بود، می نویسد: "مقررات قانون کار در بارە سندیکا تنها بخش این قانون نبود کە بە اجرا در نیامد. حتی قسمت های "غیر سیاسی آن" از جملە مقررات مربوط بە اضافە کاری و جلوگیری از استخدام کودکان و مقررات ایام بیکاری و تعیین ساعت کار نیز اجرا نشد". لاجوردی در صفحە ٤٠٠ همین کتاب بە نقل از "د.لوینتو" متخصص امریکایی امور کارگری می نویسد: "هر کارگری کە اجرای مقررات قانون کار را خواستار شود بە عنوان محرک خرابکار در معرض اتهامات کارفرمای خود قرار می گیرد. بە نظر میرسد کە در اینجا قدرت حکومت، ماموران امنیتی را وادار می کند بجای پشتیبانی از کارگران. ... از سرمایە دارانی کە ارتباط سیاسی دارند پشتیبانی کنند". می بینیم کە رفتار رژیم جمهوری اسلامی با کارگران و اعتراضات کارگری و همچنین در ارتباط با سرهم بندی کردن تشکلات فرمایشی بهم شبیە هستند. تو گویی کە همە رفتار حکومت در زمینە مسائل کارگری تقلید بی خدشە از رژیم سلطنتی است. با این تفاوت کە رژیم پیشین با کودتا بر سر کار آمدە بود و رژیم خمینی با یک انقلاب!
*در قسمت بعدی برگ ها، اعتصابات دهە پنجاە را مرور می کنیم.
افزودن دیدگاه جدید