رفتن به محتوای اصلی

ماهیت حقوقی برجام و مذاکرات حول آن

ماهیت حقوقی برجام و مذاکرات حول آن

این جلسات هر جمعه شب ساعت ۹ شب به وقت ایران در کانال تریبون سرزمین من و گروههای تلگرامی دیگر برگزار میشود از جمله در گروه

به یاد رفیق رئیس دانا، برای اتحاد عدالتخواهان

گروه اتحاد نیروهای چپ و عدالتخواه برای آزادی زندانیان سیاسی

گروه حمایت از فعالان کارگری در بند

گروه دوباره می سازمت وطن

گروه گذری بر سیاست

گروه آگاهی، سکولا ریسم ، دمکراسی

و ...

لینک گروه به یاد رفیق رئیس دانا برای اتحاد عدالتخواهان: https://t.me/joinchat/gSWivYcXSxEyNjhh

Audio file
Audio file

سؤلات طرح شده در جلسه

- رفیق اردشیر خوش آمدید؛ جمعی از فعالان سیاسی - اجتماعی و فرهنگی طی نامه ای از اقدامات اسراییل علیه تاسیسات اتمی به سازمان ملل شکایت برده اند پاراگراف نهایی این نامه چنین است: تأسیسات هسته‌ای نطنز "تحت پادمان و نظارت" آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد. بر همین اساس ما از سازمان ملل متحد انتظار داریم که با بررسی این عمل و مشخص نمودن مسببین آن، از ادامه این اقدامات خطرناک که آشکارا علیه صلح و امنیت منطقه و جان انسانهاست جلوگیری کند. نظر شما در این باره چیست؟

- با سلام به آقای اردشیر زارع و تشکر از توضیحات مستدل و دقیقشان. از مقوله ی همسویی نهاد حکومتی و نهاد مردم در مواردی خاص مثل تلاش بین المللی برای برقراری برجام صحبت فرمودید. در زمان احمدی نژاد خواست نهاد حکومتی و مردم عکس هم بود، و ایران را ذیل اصل ۷ شورای امنیت سازمان ملل قرار داد.

- آیا منطقی نیست در جمهوری اسلامی تفاوتی در جهت و یا ضد منافع مردم در دولتهای متفاوتی که به سر کار می آید دید؟ و آیا گروههای سیاسی حق نیست تحلیلهای دقیق تری از انتخابات به مردم ارائه دهند و از کلی گویی در مورد حاکمیت ایران پرهیز کنند؟ آیا تاریخ قضاوت سنگینی از این عدم دقت در تحلیل احزاب و گروههای سیاسی در مورد حاکمیت ایران نخواهد کرد؟

- با درود به آقای قنواتی. آیا نشست کنونی وین در مورد مذاکره هسته ائی ایران و غیر مستقیم با آمریکا را تبانی آنان در انتخابات پیش رو و کشاندن مردم به صحنه در ایران ارزیابی نمی فرمائید؟ در حالیکه خود امریکا و دوستان نئولیبرالیستی آن در کیوتو هر گونه رفع و کم شدن گاز های گلخانه ایی و هر گونه عملیات تروریستی غرب در گوشه و کنار جهان حتی در انفجار نظنز و انفجار مر اکز هسته ائی به تعهدات انسانی پای بند نیست.

- با سلام خدمت آقای اردشیر زارعی، ممنون میشم تفاوت «سند همکاری» و «قرارداد» را بیان فرمایید.

- ایران مجبور است که در جهت برگرداندن امریکا به برجام تلاس کند. تاثیر تحریم ها که کشور را بن بست کشانده. چرا امریکا اصرار دارد که هر چه زودتر به برجام برگردد؟ با توجه به این که بسیاری از کارشناسان امپریالیستی معتفد هستند تحریمها به زودی اثر خواهد کرد و ایران مجبور خواهد بود به شرایط و خواسته های انها تن دهد. خلاصه این که بازگشت به برجام چه سودی برای امریکا و شاید متحدانش دارد.

- با درود به آقای قنواتی، به نظر شما قصد جمهوری اسلامی از غنی سازی اورانیوم با درجه بالا چیست؟ رسیدن به آستانه تولید سلاح اتمی؟ یا چانه زنی در مذاکرات؟ آیا پایان راضی الطرفینی بر این کش و قوسها و آمد و رفتها و مذاکرات میبینید با توجه به دشمنی ها و رقابت‌های منطقه ای و بین المللی

- با تشکر از شما رفیق قنواتی ،با توجه به اینکه قراداد اولیه برجام بنا به فرمایشات شما، ایران رادر موضع ضعیفی قرار داده بود .چرا ایران حاضر نیست با امریکا بر سر یک قراردادی جدید برجامی بشکل برد ،برد. به مذاکره بنشیند؟

- در مجموع می توان گفت که عملکرد ایران در منطقه و نیز جهان(نزدیکی به غیر هم پیمانهای امریکا' روسیه و چین) درست است. مخالفت با سیاست های امپریایست. ولی در داخل حاکمیت رودر روی زحمت کشان است. این دوگانگی را چگونه می بینید.؟

- آیا اگر ایران ذیل اصل سازمان ملل می ماند و خارج شدن از ذیل قطعنامه سازمان ملل، تفاوت کوچکی است؟ یعنی تفاوت مشروع بودن غرب به حمله نطامی به ایران مثل عراق و لیبی و خارج شدن ایران از این خطر تفاوت کوچکی است؟

- فکر نمی کنید بسیاری از مردم ایران بین امکان بمباران شدن و یا بمباران نشدن را بر خلاف گروه‌های سیاسی تفاوت کوچکی ندانند و تحلیلها اثر خود را بر گروه قابل توجهي از مردم از دست بدهد؟

- آیا رساندن سطح غنی سازی به شصت در صد و بالاتر قدرت چانه زنی را به نفع ایران بالا نمی‌برد و یا اینکه به ضرر ایران خواهد بود؟

- نقش اسراییل در بر هم زدن برجام چیست ایا اسراییل با ترامپ در حال حاضر فکر نمیکنید تلاش در بهم زدن این برجام هستند

- در انتخابات پیش رو ، اگر مردم در این انتخابات شرکت نکنند و یا تعداد خیلی کمی از توده های مردم در آن شرکت کنند. وضع حکومت در این مذاکرات چه خواهد شد؟

- با سلام به آقای اردشیر زارعی و تشکر از توضیحات مستدل و دقیقشان. از مقوله ی همسویی نهاد حکومتی و نهاد مردم در مواردی خاص مثل تلاش بین المللی برای برقراری برجام صحبت فرمودید. در زمان احمدی نژاد خواست نهاد حکومتی و مردم عکس هم بود، و ایران را ذیل اصل 7 شورای امنیت سازمان ملل قرار داد. آیا منطقی نیست در جمهوری اسلامی تفاوتی در جهت و یا ضد منافع مردم در دولتهای متفاوتی که به سر کار می آید دید؟ و آیا گروههای سیاسی حق نیست تحلیلهای دقیق تری از انتخابات به مردم ارائه دهند و از کلی گویی در مورد حاکمیت ایران پرهیز کنند؟ آیا تاریخ قضاوت سنگینی از این عدم دقت در تحلیل احزاب و گروههای سیاسی در مورد حاکمیت ایران نخواهد کرد؟

- در جریان ملی شدن صنعت نفت مصدق می گفت همه چیز باید در این سو باشد ولذا به برنامه دموکراسی وبر نامه اقتصادی زیاد نمی پرداخت آیا می توان رسیدن ایران به صنعت هسته ای را ازاین زاویه هم نکاه کرد و به دنبال ایجاد هیجانات سیاسی نرفت ؟

- بالا گرفتن تنشهای نظامی آمریکا و روسیه را در شرایط کنونی چگونه می بینید؟ آیا انعکاسی از این تنش در مذاکرات برچام مشاهده می شود؟

- آیا روسیه و اسراییل در برهم خوردن برجام و درگیر ساختن ایران و آمریکا با همدیگر همسو و همکار نیستند ؟ منتها هرکدام. از زاویه خاص خود؟

  • در شرایطی که کشورهای منطقه ،که در سیاستهای تجاوز گرانه دست کمی از جمهوری اسلامی ندارند همچون اسراییل وپاکسنان ویاکشور معتدلی چون هنددارای سلاحهای اتمی هستند چرا ایران نباید به چنین سلاحهایی مجهز باشد تا در موازنه قدرت در شرایط مناسبی قرار گیرد. همچون کره وبعد با سیاست خلع سلاح منطقه ای گام بردارد؛ هر چند شرط اتخاذ چنین سیاستی محبوبیت نسبی داخل کشوری است که فعلا ج ا فاقد انست.

- تفاهمنامه هسته‌ای محدود به زمان است (بعضی از مفاد) فرض مبنا بررسیدن به توافق پس از سپر ی شدن تعهد ات که زمان ان سرانجام چه خواهد رسید ایا این حدیث سر درازی خواهد داشت ؟ایا چالش جدید حاصل نخواهد شد و راهکار برونرفت چیست؟

 

دیدگاه‌ها

محمد شریف

از دیدگاه های خردمندانه دوست اندیشمندم آقای قنواتی بهره بردم . در خصوص مطالب مطرح شده نکات زیر شایان توجه است :
 -- در نظام حقوقی امریکا به توافق های مرتبط با استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای Congressional executive agreement گفته میشود . زیرا امریکا به معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای پیوسته و اینگونه توافقات در اجرای آن معاهده منعقد میشود . به این لحاظ به اصطلاح توافقنامه یا معاهده نزاکتی نیستند که آنها را فاقد تعهد حقوقی برشمرد . برجام از مصادیق توافق هائی است که در اجرای یک معاهده مصوب کنگره منعقد شده است و برای کشورهای طرف توافق تعهد اور است . فسخ یکجانبه اینگونه توافق های بین المللی تخلف بین المللی است و طبق طرح مسئولیت بین المللی دولتها دولت فاسخ موظف است نخست اینکه در اسرع وقت عمل متخلفانه خود را قطع ، خسارت های وارده به دولت طرف توافق را پرداخت کند ، و سوم اینکه تضامین معتبر جهت عدم تکرار این تخلف بدهد . ایران به همین دلیل قضیه فسخ یکجانبه برجام را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع داده و خسارت مطالبه کرده است و اخیرا دیوان ضمن قرار صادره ایرادات صلاحیتی امریکا را مردود برشمرده و وارد ماهیت شده است .
 -- تمامی معاهدات غیر از معاهدات ناظر بر قواعد آمره بین المللی مشمول اصل ورود و خروج آزادانه کشور ها هستند و این امر محصور در موافقتنامه های اجرائی ( برجام یک executive order یا فرمان اجرائی است ولی با توجه به فدراتیو بودن امریکا و فقدان هیات وزیران و نبود پدیده هائی چون رای اعتماد به وزرا یا استیضاح آنان در فدراسیون ها  ، فرامین اجرائی در محدوده معاهدات مصوب کنگره همان آثار موافقتنامه های اجرائی را دارند ) از قبیل برجام نیست . با این حال بدیهی است که آزادی ورود به معاهدات و فقدان الزام در بقای بر معاهدات به معنی نفی حقوق مکتسبه دولتها نیست . فسخ یکجانبه برجام از این حیث نمیتواند حقوق مکتسبه ایران ناشی از ورود امریکا به این توافق را مردود نماید . 
 -- زیر پا نهادن تعهداتی که یک رئیس جمهور امریکا پذیرفته است توسط رئیس جمهور بعدی و منجمله برگرداندن تحریم هائی که به موجب برجام برداشته شد توسط ترامپ و تسری آثار آن به ماسبق ، مشمول قاعده استاپل ( منع تناقض گوئی به ضرر دیگری ) است . هر چند که نافی صلاحیت رئیس جمهور بعدی در اعمال مجدد همان تحریم ها نیست لیکن آثار آن نسبت به آینده میسر است .
 -- مجازات شرکتها و کشورهائی که تحریم های امریکا نسبت به ایران را رعایت نکرده اند توسط ترامپ در حکم اعمال قوانین کیفری که مشمول اصل سرزمینی بودن اند ، در خارج از قلمرو سرزمینی است . این عمل به معنی نقض صریح حق حاکمیت کشورها است . هر چند که پیشینه این عمل غیر قانونی امریکا به زمان بیلی کلینتون و قوانین داماتو - کندی و هلمز - برتون علیه کوبا و لیبی برمیگردد و ترامپ آغز کننده این عمل مخل نظم عمومی بین المللی نبود . در عین حال اعمال هر گونه تحریم طبق مواد 24 و 42 منشور ملل متحد در صلاحیت حصری شورای امنیت سازمان ملل قرار دارد . 
 -- تقسیم قطعنامه های شورای امنیت به اختیاری و الزامی نوعی عرف بین المللی مغایر با ماده 24 منشور ملل متحد است . درج عبارات " ... توصیه می کند یا تصمیم میگیرد ... "  در ماده 39 منشور ( ماده آغازین فصل 7 منشور )به معنی اختیاری بودن قطعنامه های غیر مستند به فصل 7 نیست . 
 -- در عرض هم قرار دادن ایران ، ترکیه ، عربستان ، اسرائیل به عنوان قدرت های هژمون منطقه بدون توجه به استقلال از یا وابستگی  به قدرتهای جهانی و بدون توجه به اینکه هر یک چگونه و از طریق حمایت از چه تشکل های دارای چه ماهیتی حوزه نفوذ خود را علامت گذاری میکنند ، واقعگرایانه نیست . نمیتوان حزب الله لبنان که در پارلمان این کشور فراکسیون قدرتمندی دارد و یا حوثی های یمن که در حال دفاع مشروع از خود در برابر تجاوز نظامی شیوخ دست نشانده آل سعود اند را با تشکل های تروریستی وهابی مورد حمایت این شیوخ ، یا پیراهن سفیدهای فعال در سوریه مورد حمایت اسرائیل  ، و یا تشکل های تروریستی مزدور ترکیه که توسط اردوغان گاه در ارمنستان و گاه در سوریه حضور دارند و قابل انتقال توسط او به هر منطقه دیگری اند ، در عرض هم قرار داد . 
 -- موضع ایران در منطقه همواره غیر اتمی کردن خاورمیانه بوده است . این موضع هیچگاه توسط اسرائیل که در تاریخ شکل گیری جامعه بین المللی تنها پدیده ای است که در عین حال که خود را کشور برمی شمرد فاقد رکن سرزمینی (  رکن جغرافیائی از 3 رکن جغرافیائی - انسانی - سیاسی تشکیل دهنده دولت - کشور ها ) است و مرز مشخص و تعریف شده ای ندارد . استحضار دارید که تمامی کشورها موظف اند مرزهای خود را در دبیرخانه سازمان ملل متحد به ثبت برسانند . اسرائیل تا کنون از عمل به این تکلیف که شرط شکل گیری و مشروعیت هر دولت - کشوری است ، سر باز زده تا مانعی در مسیر توسعه طلبی های ارضی خود که ملهم از متن توراتی ارض موعود  از نیل تا فرات ، ایجاد نکند . تلقی تسلیحات هسته ای به عنوان عامل بازدارنده در وضعیتی که اسرائیل نه عضویت در آژانس بین المللی انرژی هسته ای را پذیرفته ، نه به معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای پیوسته ، و نه به پروتکل الحاقی به معاهده منع گسترش اعتنا میکند و تاکنون حتی یک بازرس آژانس نتوانسته نگاهی به تاسیسات هسته ای اش بیندازد . و ای در وضعیتی است که ایران هم عضو آژانس است ، هم به معاهده منع گسترش پیوسته ، و هم حدود دو دهه است که پروتکل الحاقی را ولو داوطلبانه اجرا میکند و تمامی فعالیتهای هسته ای اش تحت نظارت دائمی بازرسان آژانس قرار داشته و دارد . قرار دادن ایران و اسرائیل در عرض هم فاقد توجیه حداقلی حقوقی است .
 

ی., 18.04.2021 - 18:30 پیوند ثابت

افزودن دیدگاه جدید

متن ساده

  • No HTML tags allowed.
  • نشانی‌های وب و پست الکتونیکی به صورت خودکار به پیوند‌ها تبدیل می‌شوند.
CAPTCHA
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید