روز غمبار کودک

٢٠ نوامبر از طرف سازمان ملل به عنوان روز جهانی کودک و حمایت از کودکان نام گذاری شدە است. مقصود از این روز حمایت از کودکان در مقابل بیماری، مرگ و میر، خشونت، جنگ، آزار و اذیت، جلوگیری از کار کودک، گرسنگی و توجە بە تحصیل و رفاە و شادی کودکان بودە است. با این وجود در بسیاری از کشورها بە علل مختلف کنوانسیونهای مربوط بە حقوق کودک، کلاً یا در این و آن مورد مراعات نمی شوند.
طبق آمار منتشر شدە توسط سازمان بین المللی کار ١٥٣ میلیون کودک ٥ تا ١٤ سالە کە بیشترین شان در کشورهای غیرپیشرفتە "جهان سوم" زندگی می کنند، در حال کار کردن هستند. همین سازمان در سال ١٩٩ با تصویب کنوانسیون تازەای عملاً کار کودکان را - بە استثنای مواردی چون فحشا و بردە داری تحت عنوان "ممنوعیت بدترین اشکال کار کودک" - پذیرفتە است و در واقع راە را برای نقض کنوانسیون حقوق کودک و استثمار مضاعف کودکان توسط دولتها باز گذاشتە است.
این در حالی است کە در غالب کشورهای پیشرفتە سن بلوغ ١٨ سال تعیین شدە ولی برای کشورهای در حال توسعە سن ١٤ سال در نظر گرفتە شدە است. به همین خاطر پایان دادن بە کار و استثمارکودک در کشور ما مستلزم فعالیت اتحادیە ها و احزاب کارگری و مترقی و در مرحلە نخست برکنار کردن رژیم ستمگر و کودک کش رژیم فقاهتی است.
کشور ما از زمرە کشورهایی است کە حقوق کودک بە شدت در آنها پایمال می شود و بسیاری از کودکان مجبور اند بر خلاف کنوانسیونهای حقوق کودک و سازمان بین المللی در محیطهای خشن، غیربهداشتی و ناامن در مقابل دریافت اجرت بسیار کمی کار کنند و انجمنهای مدافع حقوق کودک نیز تحت پیگرد پلیسی قرار می گیرند. میلیونها کودک بازماندە از تحصیل، وجود دارند کە شمار بزرگی از آنها فاقد اوراق هویت اند و مجبور اند برای سیر کردن شکم شان و یافتن کار بە کار در کارگاە های ناامن با اجرتهای ناچیز تن دهند یا با دستفروشی شکم شان را سیر کنند و در معرض انواع آزار و اذیت قرار داشتە باشند.
سن کودکان کار و خیابانی سال بە سال پائینتر می آید و کودکانی در میان شان وجود دارند کە زیر ٨ سال هستند.
متاسفانە تعداد قابل توجهی از کودکان خیابانی بی سرپرست توسط باندهای جنایتکار و قاچاق فروشان مواد مخدر بە خدمت گرفتە می شوند. این باندها برای این کە بتوانند آنها را تحت کنترل داشتە باشند، معتادشان می کنند. طبق برخی گزارشها سن اعتیاد بە ١٢ سالە ها رسیدە است کە گروە بزرگی از معتادان بە مواد مخدر کودکان کم سن و سال و بی سرپرست یا به قول مسئولین حکومتی "بد سرپرست" هستند.
شمار بزرگ دیگری از کودکان کە بە دلیل فقر و نداری خانوادە ها و دلایل دیگر مجبور بە ترک تحصیل شدەاند، اکثراً برای کمک بە معاش خانوادە هایشان در کارگاە ها و دکانها با اجرت بسیار اندک ، ساعات کار طولانی و محیطهای غیربهداشتی و ناامن کار می کنند. این در حالی است کە طبق قانون کار بە کار گماردن کودکان کمتر از ١٤ سال ممنوع است.
بیکاری اولیای این گروە و درآمدهای اندک گروە دیگری کە شاغل محسوب می شوند، و همچنین پولی شدن مدارس دولتی از عوامل عمدە ی ترک تحصیل و روی آوردن بە بازار کار است.
عدەای هم هستند کە اساساً پایشان بە مدرسە نمی رسد و کلاً بیسواد هستند. بعضی از نهادهای غیردولتی (ان.جی.اوها) با دایر کردن کلاس برای این گروە تلاش کردە و می کنند، بە آنها سواد بیاموزند ولی تعداد این کودکان آن قدر زیاد است کە امکان سواد آموزی همە شان ممکن نیست.
مشکل اصلی این است کە پدیدە کودکان کار و خیابانی بە رسمیت شناختە شدە و مبارزە با این پدیدە شوم در سایە شناسایی آن بە محاق رفتە است.
در واقع کنوانسیون حقوق کودک در ایران از هر لحاظ بە صورت خشنی لگدمال و رسما از طرف حکومت کنار گذاشتە شدە است.
مسئولین وزارت کار با وجود این کە از این وضع اطلاع کامل دارند و اصولاً امکان پنهان کردن این پدیدە به واسطە گستردگی آن ناممکن است، نە تنها هیچ اقدامی حداقل برای بهبود شرایط بهداشتی و ایمنی انبوە کودکان کار نمی کنند، بلکە با طرحهایی مانند "استاد شاگردی" سعی در قانونی کردن کار کودک دارند.
یکی از بهانە های مسئولین وزارت کار برای نپرداختن بە پدیدە فزایندە کودکان کار حذف کارگاە های زیر ١٠ نفر از شمول قانون کار و همچنین گستردگی کارگاە های غیررسمی در بخش موسوم بە اقتصاد سیاە است. کارشناسان اقتصادی وسعت این بخش را تا ٣٠ درصد تخمین می زنند و تمایلی برای کنترل این بخش در حکومت وجود ندارد. بخش قابل توجە دیگری از کودکان کار در گردآوری و تفکیک زبالە کار می کنند کە از لحاظ بهداشتی و ایمنی وضعیت شان از سایرین بە مراتب بدتر است. زبالە مدتهاست علیرغم آلودگی بسیار و ظاهر زننده اش، بە دلیل کمبود و گرانی شدید مواد اولیە مثل پلاستیک، کاغذ، آهن و غیرە و استفادە از کار ارزان کودکان، بە یک منبع پرسود تبدیل شدە است و عدەای را بە ثروت زیاد رسانیدە است.
با این تفاصیل کلاً و خاصه امسال متأسفانه روز کودک جایی برای تبریک و تهنیت باقی نمانده است، اما تسلیت آری. نە فقط برای پر شدن مملکت از کودکان کار و خیابانی و زندگی جهنمی شان، همچنین برای بیش از ٥٠ کودک بیگناهی کە تنها طی دوماە توسط رژیم فاشیستی حاکم بر کشوربا بدترین شکل بە قتل رسیدە و چون گلهای بهاری نشکفتە پرپر شدند. اما این روز برای اعتراض و تلاش برای توقف جنایاتی کە در حق کودکان در ایران اعمال شدە و می شوند، فرصت مغتنمی است کە نباید آن را از دست داد. کشتار کودکان را باید متوقف کرد. این فعلاً بهترین هدیە و خدمتی است کە می توان بە مناسبت روز کودک انجام داد!