«غول» نامی است که سال‌هاست در میان دانش‌آموزان و فعالان حوزه‌ی آموزش به کنکور داده می‌شود. وقایع اخیر حول این کلان-موضوع، از عدم تعویق کنکور حتی به قیمت احتمالاً افزایش شیوع بیماری کرونا تا ناتوانی مجلس در طرح موضوع تعویق آن، بار دیگر به همه ثابت کرد، کنکور حقیقتاً یک غول بی‌شاخ و دم است که حتی جایگاهی بالاتر نسبت به سلامت شهروندان و ساختار بروکراتیک جمهوری اسلامی دارد.
با گسترش همه‌گیری پاندمی کرونا و تاکید متخصصان بر لزوم جلوگیری از اجتماعات در فضای بسته برای پیگیری از شیوع این بیماری، زمان کنکور از هفته‌ی دوم تیرماه به انتهای مردادماه منتقل شد. اما پیک دوم کرونا، کشنده‌تر و شدیدتر از پیک اول، از اوایل تیرماه و با بی‌تدبیری حاکمان، قدرت‌نمایی کرد. اوضاعی پیش آمد که در حدود دو ماه اخیر و طبق آمار وزارت بهداشت، روزانه حدود ۲۰۰ نفر جان خود را در اثر ابتلا به این بیماری از دست می‌دهند. بنابراین مطالبه‌ی تعویق مجدد کنکور به صورت گسترده از سوی داوطلبان آزمون سراسری کنکور و خانواده‌های آن‌ها، با صدای بلند و به طرق مختلف مطرح شد. مطالبه‌ی که حتی پس از برگزاری فاجعه‌بار کنکور دکتری و کارشناسی ارشد، به مجلس هم کشیده شد. اما مجموعه‌ی حاکمیت در نهایت زیر بار این مطالبه نرفت و صدای دانش‌آموزان را نشنیده گرفت.
واقعاً اگر کنکور یک آزمون علمی ساده بود، حکومت چنین بر سر آن پافشاری و به قیمت جان شهروندان لجبازی می‌کرد؟ عزیمت از همین سوال ساده، ما را بر آن داشت تا در یک ویژه‌نامه‌ی کوتاه به موضوع کنکور در سال جاری بپردازیم.
حقیقت این است که مشکل جاری هرچند اهمیت بسیار زیادی دارد، اما تنها معضل در تاریخ کنکور نیست. کنکور بستر ایجاد یک فساد آموزشی، چه از نظر مالی و چه از نظر محتوای آموزشی است. صدها هزار دانش‌آموز با استعداد و خلاق، در روند آمادگی برای کنکور به ماشین‌های تست‌زنی بدل می‌شوند و این روند از سال اول ورود به مدرسه تا مقاطع تحصیل تکمیلی-حتی دکتری- ادامه پیدا می‌کند. از طرفی موسسات، انتشاراتی‌ها، نهادهای تبلیغاتی و به‌ویژه صدا و سیما، در این تبدیل دانش‌آموزان به ابزار تست‌زنی، ایفای نقش و کسب درآمد می‌کنند. از این جهت می‌توان به جرات مدعی شد کنکور در بخش بزرگی از معضلات نظام آموزشی ایران نقش مستقیم دارد.
حال وقتی به این مساله‌ی پیچیده و چندوجهی، معضل عالم‌گیر کرونا نیز اضافه می‌شود، و برگزاری یا عدم برگزاری کنکور، مستقیماً با جان و سلامتی در ارتباط قرار می‌گیرد، تصمیمات حاکمان می‌تواند آینه‌ی تمام‌نمایی از مساله‌ی کنکور باشد. در دورانی که در جهان جشن‌های ملی و مناسبت‌های مذهبی تعطیل می‌شوند، کنکور در ایران چنان بزرگ و تنیده در ساختارهای اجتماعی است، که حتی امکان تعویق آن وجود ندارد.
در این ویژه نامه نشریه مُروا به کنکور کرونایی ۱۳۹۹ پرداخته‌ایم. بررسی روند شکل‌گیری کنکور و معضلات برگزاری کنکور در دوران کرونا، نگاهی به کنکور از زاویه‌ی اقتصاد سیاسی، مصاحبه با یک فعال صنفی معلمان در تبریز و ترجمه‌ی مقاله‌ای در مورد برگزاری کنکور در ترکیه که اخیراً انجام شد، مطالب این ویژه نامه را شکل می‌دهند. ما معتقدیم فعلاً و در اوضاع شیوع کرونا، مساله‌ی اصلی تعویق کنکور سراسری تا زمان تضمین صددرصدی سلامتی دانش‌آموزان است. جان و سلامت دانش‌آموزان، خانواده‌های آن‌ها و سایر شهروندان، در اولویت مطالبات دیگر است.
نشریه مُروا با ارج نهادن به واکنش‌های مثبت و منفی مخاطبان‌اش، طبق سلک هر شماره، مخاطبان را به اظهار فکر و نظر مستقیم در مورد محتوای نشریه و ارائه‌ی پیشنهاد در مورد شماره‌های بعدی دعوت می‌کند.
با آدرس نشریه مُروا با ما در تماس باشید.
morva.lpi@gmail.com

با درود های رفیقانه
مراد رضایی و علی صمد
۲۷ مردادماه ۱۳۹۹ برابر با ۱۷ اوت ۲۰۲۰