کنگره فوق‌العاده (سی و هشتم) حزب کمونیست فرانسه، در روزهای 23، 24 و 25 نوامبر 2018 با حضور حدود 800 نماینده از سراسر کشور فرانسه برگزار شد. تدارک این کنگره از ژوئن 2017 بعد از شکست حزب در انتخابات مجلس شروع شد. حزب کمونیست فرانسه در این انتخابات سقوطی را شاهد بود که در تاریخ این حزب بی‌سابقه است. این کنگره با یک آرم جدید، با یک سند سمت‌گیری استراتژیک جدید و با یک دبیر کل جدید پایان یافت. این کنگره با تصویب تغییراتی، بعد از ماه‌ها گفتگو و اختلافات حاد و شکاف‌های درونی پایان یافت.
تغییر دبیر کل : پییر لوران، که از سال 2010 دبیر کلی حزب را بر عهده داشت، از مقام خود در حزب کنار کشید و جای او را فابین روسل گرفت. پییر لوران، به لحاظ متد، شخصیتی سیاسی است متین و حافظ آرامش، پرسش‌کننده و اهل مکث و تأمل. در جامعه پرستیز سیاسی فرانسه بخصوص با سنت اپوزیسیون غیر سازنده و خشن، این متد پییر لوران از دید فعالین حزب، بُرا و کارآ، به نظر نمی‌آمد و مورد انتقادات بسیاری قرار داشت. پییر لوران در این مورد در سخنرانی افتتاحیه‌اش در کنگره فوق‌العاده گفت : «حتی باوجودی که از این به من گله می‌شده، علاقه داشته‌ام خودم بمانم. بیشتر از صحنه‌سازی در سیاست به وقار در سیاست اعتقاددارم. در این جهانی که رسانه این اهمیت را یافته، این‌یکی از پاشنه‌های آشیل من شد». متد فابین روسل در سیاست، متفاوت است که از فرهنگ کمونیستی در شمال فرانسه و تأکید بر مبارزه اجتماعی متأثر است و خود را در صراحت در بیان او، در روشن و بلند حرف زدن او، هویدا می‌سازد. بدیهی در زمانه همه‌گیری رسانه و تأثیر ابزار ارتباطی در همه وجوه اجتماعی ازجمله در سیاست، تغییر پییر لوران، بی دلیل نبوده است. تغییر دبیر کل در حزب کمونیست فرانسه، و واگذاری مقام توسط او، درحالی‌که در ابتدا قصد ادامه این مسئولیت را داشته، امر کم‌سابقه‌ای بوده است. پییر لوران، تا یک هفته قبل از برگزاری کنگره به حفظ موقعیت دبیر کلی خود پای فشرد و برای خارج شدن از بحران راه جویی نمود و دو دبیر کل را پیشنهاد کرد. اما بالاخره، در کنگره از آن صرف‌نظر کرد و مقام ریاست شورای ملی حزب که مانند پارلمان حزب است به او واگذار شد. او در سخنرانی‌اش هنگام گشایش کنگره گفت:«گفتگو میان ما، جنگ روسا نیست، خودخواهی ها بر مصلحت عمومی پیشی نمی گیرند. مصلحت عمومی آن چیزی است که ما را متحد می نماید. ما حزب فروتن ها هستیم که می دانیم که با شکاف هیچ به‌دست نمی‌آوریم.»
تغییر در استراتژی حزب کمونیست فرانسه، مهم‌ترین تغییری است که در این کنگره صورت گرفته است. مطالعه و وقوف به اجزا مختلف سند استراتژیک مصوبه، نیازمند نوشته مستقلی است. یکی از مسائل محوری در مباحث استراتژی به مشی جبهه چپ حزب مربوط است. گرایش قوی در حزب شکل‌گرفته است که شکست‌های حزب تا مرحله خطر ناپدید شدن آن از سپهر سیاسی فرانسه را به سیاست حزب درزمینهٔ جبهه چپ مربوط می‌داند. سند مصوب کنگره تحت عنوان «مانیفست حزب کمونیست فرانسه در قرن 21»، که با 87.23 در صد آرا کنگره تصویب‌شده است، برآمد مستقل حزب را ضمن همکاری با دیگر نیروهای چپ و مردمی مورد تأکید قرار می‌دهد. گزارش‌شده است که روی سند پایه‌ای این مصوبه حدود 7000 پیشنهاد طرح و موردبررسی کمیسیون تدوین واقع‌شده‌اند. یکی از کارزارهای آتی فرانسه، انتخابات اروپا در ماه مه 2019 است که حزب کمونیست با اعلام یان بروسا به‌عنوان چهره اصلی لیست انتخاباتی خود، برآمد مستقل خود را ضمن همکاری با جریانات چپ دیگر اعلام کرد، البته بدون تأکید بر فرانس اینسومی (با معنای تحت لفظی فرانسه نافرمان، جریان شکل‌گرفته در جریان انتخابات رئیس‌جمهوری حول ژان لوک ملانشون).
برای تعیین سند پایه در 6 اکتبر 2018، اعضای حزب که بیشتر از سه ماه سابقه عضویت داشتند، به هنگام پرداخت حق عضویت، به نظرخواهی برای تعیین سند پایه‌ای استراتژی حزب برای ارائه به کنگره فراخوانده شده بودند. چهار سند در معرض نظرخواهی قرارگرفته بودند. سند شورای ملی حزب که موردحمایت پییر لورن بود. سند «مانیفست برای حزب کمونیست فرانسه قرن 21» که توسط رئیس فراکسیون حزب کمونیست در مجلس ارائه‌شده و فابین روسل از آن حمایت کرده بود. و بالاخره دو مورد دیگر، «نوزائی یا ناپدیدی : برای یک بهار کمونیسم»، «حزب کمونیست فرانسه : احیا حزب طبقه و اولویت به همبستگی در مبارزه». در این رقابت «مانیفست برای حزب کمونیست فرانسه در قرن 21» با حدود42 در صد از سند شورای ملی حزب با حدود 38 در صد آرا پیشی گرفت و به‌عنوان سند پایه مطابق اساسنامه حزب شناخته شد و پییر لورن در اقلیت قرار گرفت. یکی از اختلافات دو سند نامبرده به ارزیابی از بیلان مربوط به همکاری با فرانس اینسومی و ژان لوک ملانشون در جبهه چپ بود. در این مورد فابین روسل می‌گوید: «معرفی نکردن کاندیدا در انتخابات ریاست جمهوری اشتباهات استراتژی بنیادی بوده‌اند، این الفبای سیاست است هنگامی‌که حزب نیروی معرفی کردن کاندیدا در انتخابات مجلس قانون‌گذاری در سراسر کشور را دارد.» قطعنامه « نوزائی یا ناپدیدی : برای یک بهار کمونیسم» از ادامه مشی جبهه چپ حزب بخصوص با ژان لوک ملانشون جانب‌داری می‌کرد. نکته قابل‌توجه این است که این قطعنامه در رأی‌گیری اکتبر تنها 11.9 در صد آرا اعضا حزب را اخذ کرده بود.
تغییر در تاکتیک: در ارتباط با مسائل روز فرانسه که هم‌اکنون شاهد یک جنبش شورش مانند است که تحت عنوان بلوز زردها معروف شده است، حزب در جریان کنگره دست به ابتکار تاکتیکی زد. جنبشی که با همه ابهامات آن و با همه دام‌هایی که برای بهره‌برداری‌های فرصت‌طلبانه سیاسی از آن راه افتاده است، در حقانیت خواسته‌های بسیاری از شرکت‌کنندگان در آن نمی‌توان شک کرد. جنبشی که عدالت‌خواهانه است و از تشدید بیداد نابرابری و محرومیت‌های ناشی از جهانی‌سازی به حرکت درامدهاست. جنبشی علیه عدم تناسب میان درامد و هزینه‌های زندگی و علیه ریاضت کشی و کاهش خدمات عمومی. این جنبش شورش گونه از خواست عمومی روشن برخوردار نیست، بنابراین در کنگره حزب کمونیست فرانسه این جنبش را به ارتباط و گفتگو دعوت کردند و به‌عنوان مطالبه محوری، افزایش 200 یورو بر دستمزد حداقل را خواستار شدند و تهیه توماری را علیه افزون‌طلبی سرمایه فراخوانده شد.
تغییر دیگر، تعیین هدف افزایش اعضا حزب کمونیست فرانسه و رسیدن تعداد آن به 55 هزار عضو تا پایان سال 2019 بود. حزب کمونیست فرانسه، درنتیجه شکست‌هایش در سال‌های منتهی به انتخابات 2017، تعداد زیادی از اعضای خود را ازدست‌داده و اکنون حدود 49 هزار عضو دارد. یکی از معیارهای و ابزارهای موفقیت سیاست‌های جدید حزب کمونیست فرانسه جذب نیرو است. حزب با تعیین این هدف، و با تلاش برای تحقق آن، تمامی نیروهای خود را سمت می‌دهد تا هر بخش در جای خود و درزمینهٔ مربوط به خود نیازهای تحقق هدف را تأمین کند.
تغییر دیگر، مصوبه کنگره، لوگو (آرم) حزب بود که ستاره‌ای است که از آن یک جوانه سر کشیده است. جوانه‌ای برگ مانند که نشان‌دهنده وجه اکولوژیک در حزب و نقش برجسته این جنبه در اهداف استراتژیک حزب است.
کنگره حزب کمونیست فرانسه با این تغییرات، مانیفست عمیقاً تدوین‌شده را با اکثریت قاطعی تصویب و شورای ملی حزب بر مبنای لیست پیشنهادی توسط فابین راسل را انتخاب کرد. حزب کمونیست فرانسه، با کنگره فوق‌العاده و سی و هشتم خویش، طی روزها برگزاری آن، دو سمبل را نشان داد : سیمایی جدید و همبستگی در درون حزب.
تغییرات حزب کمونیست فرانسه،نمی‌تواند صف‌بندی چپ فرانسه را دستخوش تحول نسازد. صف‌بندی که طی سال‌های اخیر تغییر و بحران‌زده است. آینده نشان خواهد داد که این حزب با کنگره فوق‌العاده خود تا چه حدی بر رفع دشواری‌های فراروی مبارزات مسئولانه خود و نیروهای چپ در فرانسه نائل‌آمده است.
سه‌شنبه ۰۶ آذر ۱۳۹۷ - ۲۷ نوامبر ۲۰۱۸
افزودن دیدگاه جدید