مسائل چپ

در دیدگاه اروپا محور فقط یک نوع مدرنیته داریم آن هم آن‌چه در غرب اتفاق افتاده‌است چون ما امکانات غرب را نداشته‌ایم در جا زده‌ایم و تمامی مبارزات و فعالیت‌های گذشته ما بی معنا و بی جهت بود. با این ایدئولوژی تاریخ خود را کج و معوج می‌بینیم باید خود را از این نگاه رها سازیم و نوع دیگری به تاریخ خود بنگریم در ان صورت است که می‌توانیم مبارزات و فعالیت‌های آزادیخواهان گذشته را معنا دهیم در ان موقع به‌جای یک مدرنیته جهانشمول، از مدرنیته‌های مختلف صحبت خواهیم کرد ...

در تبیین تاریخی «فدایی خلق»، ملاک همانا پایبندی است بر حقیقت با تاکید بر بیان همه‌ی حقیقت.
بهرام قبادی گرامی در مصاحبه‌‌ای که چندی پیش با روزنامه‌ی «شرق» داشت، این امکان را یافت که بعضی باورها و پندارهای دیرینه‌ی خویش پیرامون زایش و هستی جنبش فدایی خلق را با بینندگان رسانه‌‌ی مزبور در میان نهد و در جایی هم از این گفتگو اشاره‌وار به امر سیاست در پسا انقلاب بپردازد. مصاحبه‌ای که، برآمد تاریخی فدایی خلق را در شمایی به تصویر می‌کشد که می‌تواند تصور ناقص و قسماً خطا از آن در اذهان ...

یکی از محورهای اصلی این گردهمایی، مبارزه با اطلاعات نادرست و جنگ رسانه‌ای علیه کوبا بود. هیدلین دیاز، رئیس هماهنگی کوبایی‌های مقیم فرانسه، تأکید کرد: “ارتباطات یکی از ابزارهای کلیدی برای توسعه همبستگی است.” او به همراه گروهی از فعالان، شبکه‌ای به نام “اروپا برای کوبا” ایجاد کرده‌اند تا واقعیت‌های مربوط به کوبا را به مخاطبان منتقل کنند.
این نشست با تصویب بیانیه‌ای نهایی به پایان رسید که در آن شرکت‌کنندگان حمایت خود را از حق حاکمیت کوبا و تلاش‌های این کشور برای ساختن یک جامعه سوسیالیستی اعلام کردند. همچنین قرار است سال آینده نشست مشابهی در ترکیه برگزار شود.

همچنين از آنچه که در اینجا گفته شد نباید این نتیجه را گرفت که دستگاه‌های تبلیغاتی و رسانه‌های جمعی نقش چندانی در ناکامی‌های جنبش‌های چپ‌گرایانه نداشته است. این موضوع به‌ویژه امروز، با گسترش نقش رسانه‌های اجتماعی اهمیت بیشتری یافته است. رسوایی فیس‌بوک در فروش داده‌های کاربران به کمبریج آنالیتیکا، حساب‌های کاربری جعلی در توییتر برای داغ کردن موضوعات مورد علاقه‌ی نیروهای راست‌گرا و تأثیر بر انتخابات در کشورهای مختلف، همه گوشه‌های کوچکی از این واقعیت را نشان می‌دهد. اما باز نباید فراموش کرد موضوع اصلی و پاشنه آشیل جنبش کارگری در جهان امروز پراکندگی و عدم توانایی آنان در سازماندهی کارگران و زحمتکشان است.

هم‌زمان با برگزاری نوزدهمین دیدارهای اروپایی همبستگی با کوبا در ۲۳ و ۲۴ نوامبر در پاریس، روزنامه اومانیته این مقاله را در حمایت از کمپین کمک به بزرگ‌ترین جزیره آنتیل منتشر کرده است. این مقاله توسط شالروت بالاوین و ژرمی باچی، مسئولین کمپین همبستگی با کوبا در حزب کمونیست فرانسه نوشته شده و در آن تاکید می شود: اکنون همبستگی دیگر صرفاً مسئله‌ای مربوط به انترناسیونالیسم نیست، بلکه به یک ضرورت انسانی فوری تبدیل شده است.

کنگره حزب چپ نشان داد که این حزب زنده است و شاداب و می‌تواند نقطه اتکائی در مقابله با راست و راست افراطی و برای تحقق عدالت اجتماعی باشد. در اکثر سخنرانی ها کنگره بر دفاع از حقوق پایینی های جامعه تاکید شد. کنگره نشان داد که حزب چپ جدی ترین نیروی طرفدار صلح، آتش بس، عدم ارسال سلاح است. برای آنها صلح در خاور نزدیک دارای اولویت است و قاطعانه از حقوق فلسطینی ها در اسرائیل، نوار غزه و کرانه باختری دفاع می‌کنند و کشتار فلسطینی ها توسط دولت و ارتش اسرائیل را محکوم و خواهان اجرای فوری قطعنامه های سازمان ملل و راه‌حل دو دولت هستند.

این متن را بمناسبت فرارسیدن «٨ تیر» و چهل و هشتمین سالگشت، جاودانه شدن حمید  اشرف و یاران، نوشته ام؛ در رابطه با زندگی و خصوصیات اخلاقی و مبارزات و فداکاری اکثر رفقای ما و بویژه شهادت رفیق حمید اشرف مطالب زیادی نوشته و اشعار بسیاری نیز سروده شده اند؛  من فقط به یک جمله اکتفا می کنم: «حمید خود به تنهایی یک سازمان بود»!

در چارچوب حاضر به طور خاص به این پرسش می‌پردازم که در ایران امروز کدام نارسایی‌ها و کاستی‌های نظری در گفتمان چپ مانع از آن شده که گفتمان کم‌وبیش منسجمی در میان چپ شکل بگیرد تا آن را قادر به پراکسیس سازد که ثمره‌اش رویش یک نیروی اجتماعی تعیین‌کننده در معادلات سیاسی باشد. بر همین اساس، تلاش می‌کنم با ارزیابی انتقادی نمونه‌هایی از گفتمان چپ در سال‌های اخیر، به‌ویژه از خلال بحث‌هایی که در همین مجموعه وبینارها ارائه شده است، نقدم را به این گفتمان‌ها ارائه کنم

جمهوری خواهی ، تنها یک فرم وشکل نیست ، بلکه مضمون اجتماعی دارد .جمهوری خواهی یک سبک زندگی ودیدن جهان از منظر جامعه است و مرز روشنی با جمهوری یکه سالارانه مستبدین و نخبه سالارانه جهان سرمایه داری دارد . جمهوری ایستگاه اول مسیر رسیدن به سوسیالیسم است وموضوع کانونی جمهوری خواهی حل تضاد دولت وجامعه است و در این شکل از حکومت دولتی حقیقی است که بازتاب واقعی جامعه و جمهور مردم باشد البته که جمهوری خواهی با نحوه زمامداری سوسیال دمکراتیک و دولت لیبرالی تفاوت کیفی دارد .

مانیفست کمونیست [نوشته‌ی] کارل مارکس و فردریش انگلس، در فوریه‌ی 1848 منتشر شد. این [کتاب] به‌درستی بخشی از چیزی است که مارکس آن را ادبیات جهانی[1] تلقی‌ می‌کرد؛ آنچه که سرمایه‌داری سبب‌ساز آن شده است. مانیفست، فراخوانی برای کنشِ انقلابی است. اکنون که شمارِ زیادی از مردم در سراسر جهان از ایده‌ی سوسیالیسم پشتیبانی و سرمایه‌داری را نقد می‌کنند، بازگشت به این متن مهم است. گرایش‌ها به سوسیالیسم و ضدیّت با سرمایه‌داری بی‌شک در بسیاری از نقاط جهان رو به افزایش است. براساس یک نظرسنجی انجام شده در 28 کشور، از جمله ایالات متحده، فرانسه، چین و روسیه، 56 درصد موافقند که سرمایه‌داری...

وقتی اول کلام نوشتم که نه با شخص بلکه با تیپ مواجهیم، مبتنی بر حقایقی با مصادیقی چنین است. کردارهایی یادگار چهل و اندی سال پیش و همچنان جان‌سخت که حاملان‌اش علیرغم انزوا، باز همچنان تار خود می‌تنند تا آزادی و دمکراسی در پای «آمریکاستیزی» و «اسرائیل‌ستیزی» قربانی شود. اما شادکامانه با جامعه‌ای روبرو هستیم که در آن روح آزادی‌خواهی و دمکراسی طلبی بر فراز هر گرهگاه دیگر این کشور بال می‌زند و لذا باید به روی‌کرد و بینش و روش و منشی چنین‌ یادآور شد ...

رای عبور از این وضعیت نکبت‌‌‌‌‌‌‌‌بار و غیرانسانی، برای اعتلای شخصیت نیروی کار و احقاق حقوق کارگران و زحمتکشان و تمامی حقوق‌‌‌‌‌‌‌‌بگیران راهی جز اتحاد و تشکل‌‌‌‌‌‌‌‌یابی وجود ندارد. پیوند جنبش کارگری با دیگر جنبش‌‌‌‌‌‌‌‌های اجتماعی؛ صنفی، سیاسی، فرهنگی، اتنیکی، محیط زیستی، فعالین صلح طلب و نزدیکی هرچه بیشتر با جنبش «زن، زندگی، آزادی» که علیرغم افت حضور میدانی آن در سال گذشته با داشتن پتانسیل‌‌‌‌‌‌‌‌های توانمندی همچنان به حیات خود ادامه می‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، ندارد.

چنانکه پیشتر تصریح شد، مقصود اصلی متن مقدمه‌ی «مبانی همگامی» در بخشی که به «تشکل‌های کارآفرینان» اشاره می‌کند، نه اساساً مربوط به گردش به راست اقتصادی، که مربوط به معرفی نیروهایی است که همگامی آن‌ها را نیروی تغییر می‌داند. تشکل‌های کارآفرینان در این متن، همچون جنبش‌های اجتماعی، جنبش‌های مطالباتی، نیروهای جمهوری‌خواه داخل کشور و غیره، یکی از نیروهای تغییر وضعیت موجود هستند.

لیبرالیسم چپ درگیر سیاست هویتی، که مردم را تشویق می‌کند هویت خود را بر اساس اصل‌ونسب، رنگ پوست، جنسیت یا گرایش جنسی‌شان تعریف کنند، تنها منافع مشترکی را، در جایی که اصلاً منفعت مشترکی در کار نیست، برنمی‌سازد؛ همچنین در جایی که نیازی فوری به اتحاد وجود دارد، تفرقه ایجاد می‌کند. لیبرالیسم چپ این کار را با رودررو قرار دادن مداوم «منافعِ اقلیت» و «منافع اکثریت» و تشویق اقلیت‌ها به جدا کردن خود از اکثریت و محدود ساختن خود به دایره‌ی خودشان انجام می‌دهد. عجیب نیست که این امر دیر یا زود اکثریت را به جایی سوق می‌دهد که حس می‌کنند باید از منافعشان در برابر منافع اقلیت‌ها دفاع کنند.

در روزهای اخیر شاهد نوشته هائی هستیم که چکیده و فصل مشترک آنها انتقاد از چپ است، به دلیل ابراز مخالفت اش با جنایات اسرائیل در غزه. توفیری هم نمی کند که چپ مورد انتقاد این نوشته ها، به صراحت حماس را بابت جنایات اش علیه مردم اسرائیل محکوم کرده باشد یا نه. منطق انتقاد این است که شوروی و نیروهای چپ وقت از ایجاد دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۷ حمایت کردند و فقط بعدها بود که بر زمینۀ جنگ سرد به حمایت از مبارزات فلسطینیان روی آوردند و غیره.

مسئله‌ی فلسطین و اسرائیل هیچ راه‌حل ناسیونالیستی، نه در شکل یهودی و نه در شکل اسلامی و یا حتی سکولار کور ندارد. اگر هر دو طرف درگیر، فقط بر پایه «منافع ملی» خود عمل کنند، هر متر مربع موجب خروج از کنفرانس‌های مذاکره برای صلح خواهد شد. باید برای دستیابی به یک زندگی صلح‌آمیز در کنار یکدیگر بر اساس منافع انسانی، برای آرامش و صلح، انترناسیونالیست بود. در این میان، به لحاظ تاریخ ۷۰ سال اخیر بار سنگین‌تری بر عهده مردم اسرائیل است. فلسطینی‌ها طی چند دهه اخیر عقب‌نشینی‌های زیادی کرده‌اند و اکنون نوبت آنهاست.

برای من و نسل من و نسل بعد از ما که بفهمیم افسانه‌ها همه دروغ هستند، هیچ قهرمانی در اینجا هم‌پای یک نوجوان راه نمی‌رود، تو فخر نمی‌فروشی، ادای همه چیزدان‌ها را در نمی‌آوری، ضعف خود را مخفی نمی‌کنی، بر دیگران نظر خود را تحمیل نمی‌کنی، برای کاری که به خاطر مردم کردی، برای رنج‌هایی که بردی از کسی طلب‌کار نیستی. تو قهرمان نیستی و هرگز نخواهی بود.

چند لحظه بعد از دستگیری ام در 28 اردیبهشت 1355چشم بسته مرا به محلی بردند که اجساد سوخته و متلاشی شده حدود بیست نفر از زنان و مردان رفقای فدایی مان را در آنجا دیدم و اولین جسد رفیق اسماعیل عابدی بود، تعداد کثیری هم دستگیر شدیم. اکثر رفقای دستگیر شده با هم ارتباطی نداشتند.

تاریخ هر ملتی مملو از شخصیت ها و افراد تأثیر گذار است که پرداختن به آنها، معرفی و شناساندن آنها به نسل جوان، موجب بالا رفتن آگاهی این نسل شده در مجموع باعث غنای بررسی های تاریخی کشور می شود. وظیفه پژوهشگران و تاریخ نویسان است که با کالبد شکافی تاریخی و شناختن شخصیت هریک از این قهرمانان و عملکرد آنان از زوایای مختلف رفتاری، فرهنگی و اجتماعی، در آگاهی مردم از کُنه آرمان کوشندگان جنبش چپ یاری رسانند.

این ادعا که طبقه‌ی کارگر دیگر وجود ندارد، معمولاً با جایگزین کردن واژه‌ی «پریکاریا» همراه است که حقوق منظمی دریافت نمی‌کنند. اما شرایط بی‌ثبات تجربه‌ی اکثر کارگران قریب به اتفاق در سرتاسر تاریخ سرمایه‌داری بوده است – و هر کجا که وضعیت شغلی با‌ثباتی به چشم‌مان می‌خورد تنها به این دلیل است که سازمان‌دهی کرده بودیم.
امروزه، به‌طور گسترده‌ای بر این مسئله متفق‌القول‌اند که نولیبرالیسم در حالِ هرچه بی‌ثبات‌تر کردن کار است.

این روند حکومت را به وحشت انداخته تا سرکوبها را تشدید نماید، ولی گریزی نیست، چرا که بحران موجود نه از طریق اقتصادی بلکه از طریق سیاسی و با گذر از جمهوری اسلامی حل خواهد شد. با این همه خواست افزایش حقوق متناسب با تورم و بالاتر از خط فقر، امنیت شغلی، آزادی حق برپائی تشکل¬های مستقل کارگری، و آزادی فعالین کارگری بازداشت شده و مدافعان کارگری، فوری¬ترین خواست جنبش کارگری و عامل اتحاد و گسترش اعتراضات و اعتصابات کارگری است.

انتشار منشور ۱۲ ماده‌ای «مطالبات حداقلی تشکل‌های مستقل صنفی و مدنی ایران» در فضایی که حاکمیت خونریز عوامفریبانه مدعی پایان مبارزه مردمی هست و به موازات آن نیز نیروهای ارتجاعی هواخواه سلطنت به پشتیبانی حمایتهای مالی، تبلیغاتی و رسانه‌ای امپریالیستها در پی سوار شدن بر موج جنبش انقلابی مردم برآمده‌اند، پاسخی بموقع، مناسب و مسئولانه از سوی نیروهایی بود که ریشه در بطن جامعه دارند و با هویت مشخص اجتماعی و سیاسی، سالهاست برای آزادی، عدالت اجتماعی و برابری در کشور مبارزه می‌کنند.

ما به عنوان «جمعی از فدائیان خلق ایران (داخل کشور)» با گرایش‌های سازمانی متفاوت فدایی، در آستانه پنجاه و دومین سالروز حماسه سیاهکل با اتکا به مشخصه‌های فرهنگ مبارزاتی حماسه‌سازان این روز تاریخی همچون: صداقت، استقلال‌رای، پویایی کمونیستی، درک ضرورتهای زمان و از خود گذشتگی، در راستای این هدف مهم تلاش خواهیم کرد. بار دیگر با شادباش این روز خجسته به کلیه رفقای رزمنده طیف‌های مختلف فدائیان خلق و همه مبارزین و رهروان راه استقلال، آزادی، عدالت و سوسیالیسم، دست تمامی رفقای فدایی و چپ را در راستای مبارزه مشترک علیه امپریالیسم، نئولیبرلیسم و رژیم ضدمردمی حاکم بر ایران صمیمانه می‌فشاریم.

امروز چه بخواهیم و چه نخواهیم حماسه ی سیاهکل به مثابه ی رخدادی بزرگ در روند مبارزات طولانی مردم ایران، در تاریخ این سرزمین جای گرفته و نه انکار شدنی و نه قابل حذف است، گرچه قابل نقد است!

موضوع مرکزی تمام آثار مارکس و انگلس، نقد اقتصاد سیاسی سرمایه داری است. مارکس این مفهوم عمومی را در غالب آثار خود به کار می برد. آثار مارکس و انگلس رابطه تنگاتنگی با هم دارند و مکمل هم هستند. آنها آثار مهم مارکسیسم را با هم خلق کردند.

چهارمین دوران موفقیت بزرگ جنبش کمونیستی ایران را میتوان به شکل گیری و پیکار جنبش فدائیان خلق در دهه های چهل و پنجاه، بخصوص تا انقلاب سال پنجاه و هفت اختصاص داد. دوران پیکارهای فداکارانه و جان فشانانه ای که باید بر خفقان، سرکوب و یاس و ناامیدی ها غالب آمده و ققنوس وار از زیر خاکسترهای ویرانه های سوخته، مانند دانکو، مشعل سوزان قلب های خویش را برافراشته و نسل های جدید را به پیکار ازادیخواهانه فرا می خواندند.

این در ایران ما، معیاری است طلایی: هر مخالف جمهوری اسلامی نه تنها لزوماً چپ نیست که چه بسا حامل راست‌ترین گرایش برنامه‌ای هم است. اما چپی که تمرکز مبارزه‌اش بر ضد این نظام نباشد با هر میزان از لفاظی سوسیالیستی، معزول از چپ است. چپ متشخص به عدالت طلبی‌ و سوسیالیسم، باید آزادی‌خواه، مترقی و دمکرات باشد و نه دلبسته‌ی غرب‌ستیزی ارتجاعی

تغییر رویکرد در سیاستهای غربی در جهان امروز در رابطه با ایران و کشورهایی همانند روسیه... نشان میدهد که عصر دیکتاتوری های آسیایی و اورآسیایی به پایان خود رسیده، تلاش در جایگزینی آن با ساختاری فریبنده تر با نام رمز "دمکراسی" در دستور روز غرب قرار گرفته است. امری که چپ باید نسبت به ان بسیار محتاط عمل کند!.

نیروهای مستقل با آرمان گرایی سوسیالیستی و مبتنی بر استقلال کشور خویش از دست استعمارگری های امپریالیستی قادر میباشند تا خود را در خارج از پردایم نئولیبرالی بالا تعریف نمایند. نیروهای چپ ایرانی اگر با آرمان گرایی سوسیالیستی خود را تعریف نموده و راهبرد های خویش را بر پایه های رهایی از وابستگی های امپریالیستی تعریف نموده باشند، قادر خواهند بود در عرصه های رهایی و آزادی مردم ایران گام بر داشته و در عرصه های توسعه پایدار واقعی اقتصادی و تامین عدالت گام بردارد.

خارج از این اقلیت اما، اصل سخن بر سر آن ثقل و ترکیب اصلی در “اکثریتی”هاست که سنگینی سایه‌اش برگریز پاهای وحدت، در همان اولین مصوبات سیاسی (٣) و مشخصاً هم در موضوع کلیدی گذار از جمهوری اسلامی نه فقط بیرون زد که در چندین وجه مرتبط با گرهگاه‌ها، آشکارا نمایان شد. ثقلی شاخص به استراتژی “تغییرات در جمهوری اسلامی” به اتکای عمده تاکتیک “تغییر رفتار رهبر” در تقابل با راهبرد “گذار از جمهوری اسلامی” و هنوز هم چشم انتظار معجزه در ساختار حاکم. ثقلی که دیدگاه و عمل سیاسی آن، کمابیش همان نگاه ورشکسته پیشین‌، همان ارزیابی نسبت به ماهیت جمهوری اسلامی و ناگفته همان تز معروف “سایش دگم”‌هاست

اسناد این کنگره حاکی از آن است که این سازمان (بخش اقلیت سازمان فدائیان خلق ایرن (اکثریت) خودش را در چارچوب اصلاح طلبی تعریف کرده، از برنامه و استراتژی سیاسی پیشین فاصله گرفته و از جریان تحول طلب به جریان اصلاح طلب گذر کرده است. در اسناد کنگره ۱۹ “گذار از جمهوری اسلامی به جمهوری دموکرات سکولار” کنار گذاشته شده بجای آن تحقق جمهوری عرفی غیردینی آمده است

از 5 تیر ماه در کمیته مشترک ساواک شهربانی تهران سکوت حکمفرما بود و از بازجویی و شکنجه خبری نبود. بعد از ظهر 8 تیر رسولی سربازجوی ساواک به سلولم آمد من در اثر شکنجه ها زخمی و در کف سلول درازکش بودم. مطرح کرد حمید اشرفتان راکشتیم و سازمان چریک های فدایی تان را نابود کردیم و تو را اعدام میکنیم و این بچه مچه ها را هم آزاد میکنیم.

موضوع این نوشتار، اندیشه و منش حمید اشرف است. در این نوشتار تلاش شده تا روی خود داشته های این چهر هفرهمند جنبش فدائی درنگی به عمل آید و نیز تاملی صورت گیرد بر نوع برخورد او باچالش‌های جنبش انقلابی زمانه‌اش، در آیینه گفتگوهایی که اسفند ماه۱۳۵۴میان"چریک‌های فدائی خلق"و"مجاهدین خلق مارکسیست" انجام گرفته بود.

جعفر یعقوبی به درستی در حد روایت حوادث باقی نمی‌ماند. او جا به جا به سازمان خود و نیز مجموعه چپ ایران، وضعیت تشکیلات و رهبری آن‌ها می‌پردازد و بانگاهی پرسشگرانه و جهت دار به نقد آن‌ها می‌نشیند. این که چه شد و چرا چنین شد؟ اشتباهات و انحرافات سیاسی- تئوریک ما و چپ ایران چه بود که به چنین سرنوشتی دچار شدیم؟ چه شد و چگونه ما و کشور و مردمان ما، با این سوابق تاریخی و فرهنگی، بدین ترتیب اسیر حکومتی دینی، عقب‌مانده که تنها به زبان سرکوب آن‌هم به قرون وسطائی‌ترین شکل سخن می‌گوید، گردیده ایم؟

چپ  ایرانی متاثر از اندیشه های هابرماس، با نظریه تقابل طبقاتی و گذار دیالکتیکی به سوسیالیسم خداحافظی کرده است. نظام سوسیالیستی بر پایه های چالش ها و رقابت های طبقاتی جهت گذار دیالکتیکی از نظام سرمایه داری به سوسیالیسم و انتقال قدرتمداری سیاسی به دست کارگران و زحمتکشان امکان پذیر میباشد. نظام ایدئولوژیکی دیگری که معتقد میباشد از طریق تداوم گفتگو و مذاکرات طبقاتی جهت تنظیم قرار دادهای اجتماعی ما بین طبقات اجتماعی مختلف، در شرایطی که کنترل تمام اندام ها و نهادهای و سیستم های اجتماعی بدست قدرتمداری کلان سرمایه داری میباشد،  کارگران و زحمتکشان را به سمت سراب خطرناکی هدایت می نماید.