رفتن به محتوای اصلی

محیط زیست

مطالب این شمارە:
اخبار محیط زیست در ایران
دانش‌آموزان همیار محیط‌بانان می‌شوند/ احداث ۷۰۰ خانه محیط زیست در مدارس
زیادە خواهی صاحبان معدن بار دیگر فاجعە آفرید
آتش در زاگرس همچنان ادامه دارد
یک سال حبس برای یوسف فرهادی بابادی به جرم انتقاد موجه به پروژه‌ای مخرب و ناپایدار
آخرین وضعیت انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران
هشدار مرگ یک سیستم
با وجود بی‌نتیجه بودن شکایت قبلی، مالک پتروشیمی میانکاله بار دیگر در دیوان عدالت اداری علیه محیط‌زیست اقامهٔ دعوی کرد
و...
روز جهانی هوای پاک سالانه در هفتم سپتامبر به‌منظور افزایش درک بشر از اهمیت هوای پاک در سلامتی و بهبود وضعیت زندگی روزمره بشر گرامی داشته می‌شود، چراکه آلودگی هوا جدی‌ترین تهدید زیست‌محیطی موجود برای سلامت مردم و یکی از مهم‌ترین علل قابل پیشگیری مرگ‌ومیر و بسیاری از بیماری‌ها در سراسر جهان است..
در میان بیانیه‌ها و راه‌حل‌های کشورها و سازمان‌های مختلف، اما گاهی هنر و رسانه با ایده‌های بصری می‌تواند فراخوانی شود تا اقدامات بیشتری برای حرکت به‌سوی راه‌حل‌های پایدار صورت گیرد. نمایشگاه «فراتر از بوم: چشم به کار طبیعت» به‌همین منظور به‌طور مشترک توسط برنامۀ توسعۀ سازمان ملل متحد (UNDP)، مرکز اطلاع‌رسانی سازمان ملل متحد در تهران (UNIC) باهمکاری «آرت‌یونیتی» و گالری «اچ» برگزار شد
در حالی کشور افغانستان نسبت به سدسازی بر روی رودهای منتهی به تالاب بین‌المللی هامون اقدام کرده است که این تالاب مایه حیات ۲۸۴ گونه جانوری است و به گفته رئیس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون با شرایطی که پیش می‌رود، امیدی به احیای مجدد این حوضه آبریز نیست، ولی بر خلاف دریاچه ارومیه می‌توان با ایجاد زبان دیپلماسی مشترک آن را نجات داد.
طبیعت بستهٔ خزر، آن را زیستگاه جانوران و گیاهان منحصر به فردی کرده‌است، اما در عین حال موجب شده تا در مقابل آلودگی‌های کشاورزی و صنعتی و نفتی بسیار آسیب‌پذیر باشد. از منابع مهم دریای خزر ذخایر نفت و گاز موجود در زیر بستر دریا و همچنین انواع ماهیان خاویاری را می‌توان نام برد.
افزایش شدید دما در ایران منجر به تعطیلی گسترده ادارات و بانک‌ها در روزهای سوم و چهارم مردادماه شد. استان تهران با تعطیلی ادارات از ظهر چهارشنبه و ثبت دمای ۴۳ درجه در ورامین، گرم‌ترین روزهای خود را تجربه کرد. ساعات کاری در استان‌های آذربایجان شرقی و گلستان محدود و شعب بانک‌های دولتی در خوزستان در روز پنجشنبه تعطیل شدند. ادارات مازندران و البرز نیز ساعات کاری خود را کاهش دادند.
بر اساس داده‌های اولیه مرکز نظارت بر اقلیم اروپا، دمای جهانی در ۲۱ جولای (۳۱ تیر ماه) به بالاترین سطح ثبت شده در تاریخ رسید. این روز تاریخی پس از ۱۳ ماه متوالی دمای بی‌سابقه و گرم‌ترین سالی که دانشمندان تاکنون دیده‌اند، فرا می‌رسد. کارلو بوونتمپو، مدیر کوپرنیک، در بیانیه‌ای گفت: «ما در قلمروی واقعا ناشناخته هستیم. و از آنجایی که اقلیم به گرم شدن ادامه می‌دهد، در ماه‌ها و سال‌های آینده شاهد شکسته شدن رکوردهای بالاتری خواهیم بود.»
دمای هوای بالای ۵۰ درجه در شش تا ده روز گذشته در استان‌های فارس، خوزستان و بوشهر ادامه داشته و ده‌ها نفر را روانه بیمارستان‌ها کرده است.
در آستانه برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، شبکه تشکل‌های مردم‌نهاد و اجتماع‌محور محیط زیست و منابع طبیعی کشور با صدور بیانیه‌ای، هفت پرسش اصلی محیط زیستی را مطرح کرد و از نامزدهای انتخابات ۸ تیر درخواست کرد که با پاسخ به آن پرسش‌ها موضع خود در قبال محیط زیست را روشن کنند.
بهروز خلیق
چالش نخريدن کالاهای غيرضروری عليه نظام مصرف سرمايه داری و برای حفظ محيط زيست است. نظام سرمايه داری اساس را نه برنياز انسان ها، بلکه مصرف هرچه بيشتر قرار می دهد. طبيعت مصرف هم ايجاب می کند که توليد افزايش يابد.
انرژی‌های تجدیدپذیر راهی برای خروج از وابستگی به واردات ارائه می‌کنند و به کشورها اجازه می‌دهند تا اقتصادهای خود را متنوع کرده و از نوسانات قیمت غیرقابل پیش‌بینی سوخت‌های فسیلی محافظت کنند، در حالی که باعث رشد اقتصادی فراگیر، مشاغل جدید و کاهش فقر می‌شوند.
بهروز خلیق
۱۷ ژوئن، روز جهانی بیابان زدائی يا مبارزه با بیابان‌زائی در جهان است. کشورهای مختلف به مناسبت روز جهانی بيابان زدائی، برنامه‌هائی را در این زمینه اجرا می کنند. بیابان‌زائی پديده ای است که در طول سده ها به جان زمین افتاده و در حال بلعیدن زمين های سرسبز است. افزایش سطح بیابانی در دنیا موجب شده تا نهادهای بین‌المللی برای مقابله با این معضل جهانی، دست در دست هم دهند تا راهکارهای علمی و اصولی ارائه کنند و به مقابله با این پديده برخیزند.
مطالب این شمارە بولتن محیط زیست:
روز جهانی محیط زیست چیست؟
«زمین ما، آینده ما»، زمان برای نجات زمين، کوتاه تر از آن است که فکر می کرديم. - بهروز خلیق
روز جهانی محیط زیست: با بحران آب و خاک و هوا در ایران چه کنیم؟ - سعید وفا

جایگاه محیط زیست در برنامه احزاب سیاسی - مهدی ابراهیم زادە

خاک ما آیندە
انرژی باد و آب در جزیره قناری
و...
مهدی ابراهیم زاده
ایران نیازمند اجرای برنامه توسعه پایدار عدالت محور و موزون در سایه حکومتی دمکراتیک است، بگونه‌ای که مصالح جامعه و زیست بوم اولویت اول و آخر آن باشد، و از حق نسل های‌ آتی بر طبیعت و امکانات جامعه، خرج نکند.
آخرین وضعیت دریاچه ارومیه
اقلیم و تغییرات ان در جهان- بخش آخر- محمود علیزاده لسانی
۵۷ هزار کیلومتر مربع از کشور دچار فرونشست شده - محمددرویش،کارشناس محیط زیست
مدیریت منابع آب و ملاحظات جنسیتی - شهره صدری
تغییرات اقلیمی چه‌گونه موجب افزایش کار کودکان می‌شود؟ - سروناز احمدی
اینکه ما مسیل ها را پر می کنیم و یا پوشش گیاهی بالادست حوضه های آبخیز را از بین می بریم تا آب نتواند جذب زمین شود و یا کانال های درون شهری را متناسب با بارش های سیلابی طراحی نمی کنیم و یا در مسیر رودخانه و یا بستر و حریم ساخت و ساز می کنیم و یا پل ها را کوتاه و جاده ها را غیر کارشناسی و در هر جایی طراحی می کنیم که با سیل خراب شود مقصر خودمان هستیم نه سیلاب.
در این شمارە:
۸۱ درصد سدهای خوزستان پُر شد
آب بارندگی‌های زاهدان به کجا
می روند؟
مرگ خاموش دریاچه گهر
هجوم آفت ها به جنگل‌های زاگرسی لرستان
گرمایش جهانی و تغییر اقلیم با زندگی کارگران و کشاورزان چه می‌کند؟
فرگشت ردِ انسان از آنتروپوسنتريسم به بايوسنتريك و...
فیلیپین؛ ویرانه‌های شهر ۳۰۰ ساله، با خشکسالی از کف سد بیرون آمد
و...
مطالب بولتن شمارە ٢٠:
اثرات مخرب تغييرات اقليمی بر سلامتی کارگران
روز زمین چیست و چه دستاوردهایی داشته است؟
تاسیس تعاونی و تاسیس نیروگاه خورشیدی توسط ۴۳ زن
آب ذخیره کنید؛ هشدار آبفای تهران چه معنایی دارد؟
تنش آبی در ۴۰ شهر خراسان رضوی
جلوه بحران های زیست محیطی در ادبیات داستانی ایران .
اقبال عمومی به فعالان محیط زیست بخشهایی از حکومت را نگران کرده بود.
در پنجاهمین سالگرد “کنوانسیون رامسر”، نام رامسر و ایران از لوگوی این کنوانسیون جهانی حذف شد!!
و...
و...
گروه کار محیط زیست حزب چپ ایران
به‌گفته سازمان بین‌المللی کار برخی از کشورها تدابیری اتخاذ کرده و قوانینی وضع کرده‌اند که خواستار نظارت منظم بر شرایط کاری کارگرانی هستند که به‌طور منظم در معرض گرما، نور بیش از حد خورشید، آلودگی هوا و سایر خطرات بهداشتی در محل کار خود قرار دارند. در مواردی دیگر نیز توافق‌های جمعی میان رهبران کارگری و تجاری به کاهش خطرات کمک کرده است.
بهروز خلیق
بر اساس آمارهای جهانی منتشر شده در سال ۲۰۲۱، ایران جزو ۲۰ کشور اول دنیا در تولید زباله‌های ‌پلاستیکی است و سالانه حدود ۴ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می‌کند. زباله‌های تولید شده در کشور نیم میلیون تن به کیسه پلاستیکی اختصاص دارد یعنی هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که ۹۶ درصد آن مستقیم وارد سطل‌های زباله می‌شود. قرار بود تا سال ۹۰-۹۱ کل پسماندهای شهری تفکیک شود. اما تاکنون کمتر از پنج درصد از پسماندها به‌طور اصولی تفکیک می‌شوند.


پلاستیک ها فراتر از یک مسئله زیست محیطی قریب الوقوع هستند. آنها تهدیدی جدی برای سلامت انسان به شمار می‌روند که به اندازه تغییرات آب و هوایی هشدار دهنده است. همانطور که پلاستیک ها به میکروپلاستیک ها تجزیه می شوند، مواد شیمیایی سمی را در منابع غذایی و آب ما آزاد می کنند و از طریق هوایی که تنفس می کنیم به گردش در می آیند. تولید پلاستیک در حال حاضر به بیش از 380 میلیون تن در سال افزایش یافته است.
برگردان بە فارسی: مریم پورتنگستانی
مطالب این شمارە بولتن شمارە ١٩ محیط زیست:
اخبار و مقالات داخلي
همه فعالان محیط زیست زندانی آزاد هستند؛
حال خوب دریاچه ارومیه
اقلیم و تغییرات آن در جهان-بخش اول
۲۰هزار هکتار از جنگل‌های منطقه اولاد قباد کوهدشت در معرض نابودی تدریجی
حضور فعالان محیط زیستی آزاد شده از زندان بر سرآرامگاه کاووس سید امامی
مطالب این شمارە بولتن محیط زیست
اخبار و مقالات داخلی
آب دریاچه ارومیه نیم متر بالا آمد
تاثیر قطع 4 هزار درخت الیمالات مازندران بر گرمایش زمین/ به افزودن سالی ۲۷.۵ تن کربن خالص به اتمسفر می انجامد
۴۶ میلیون ایرانی در معرض خطر فرو-نشست !رتبه سوم ایران در فرونشست زمین؛
نقش کلیدی فلات ایران در مهاجرت انسان؛ حلقه گمشده تاریخ پیدا شد
مقابله با تغییرات آب و هوایی دغدغه اصلی رأی‌دهندگان کدام کشورهاست؟
آیا اتحادیه اروپا تأثیر مثبتی بر حفاظت از محیط زیست داشته است؟
و...
گروه کار محیط زیست حزب چپ ایران
مطالب این شمارە بولتن شمارە ١٧ محیط زیست:
۲۲ مارس روز جهانی آب
ایران تا سال۲۰۴۰درگیر تنش آبی خواهد بود
آلودگیهای زیست محیطی کارخانه های سیمان
الگویی متفاوت در احیای
جنگل های گیلان
بازگشت از سدسازی در اروپا/ تخریب ۳۲۵ سد در اروپا تنها در یک سال
چرا زنان بیشتر از مردان قربانی تغییر اقلیم شدهاند و میشوند؟
و...
۱۱ شهرستان و نزدیک به ۲۳۰ روستای سیستان و بلوچستان براثر بارندگی‌هایی اسفند ماه در وضعیت بحرانی قرار دارند
خبرگزاری فارس یکشنبه ۱۳ اسفند به نقل از محمد امین مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان از سرریز چهار سد در این استان خبر داد..
و...
هشت هزار متر مربع از رویشگاه جنگلی ماشلک در آتش سوخته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران هم پیش از این درباره احتمال وقوع آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی این منطقه به دلیل گرمای هوا و دخالت عوامل انسانی هشدار داده بود.مهرداد خزایی پور در گزارشی با اشاره به افزایش دمای هوا در این ایام گفت که احتمال وقوع آتش سوزی در برخی از عرصه های جنگلی در این مناطق وجود دارد.

بهروز خلیق
در کشور ما تأسیس کارخانه‌های سیمان که با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های کلان انجام می‌گیرد معمولاً با اشتغال‌زایی و جوانب اقتصادی دیگر همراه است، بهمين خاطر توسعه صنعت سیمان روندی روبه‌رشد را طی می‌کند. اما در راستای این منافع اقتصادی، کارخانه‌های سیمان به محيط زيست آسيب فراوان وارد می کنند.  نادیده‌گرفتن اثرات زیست‌محیطی آن در دهه‌های اخیر و توجه صرف به درآمدهای ناشی از این صنعت، خسارات جبران‌ناپذیر اقتصادی و اجتماعی را متوجه انسان و محیط‌زیست کرده است. در زير به چند نمونه پرداخته شده است.
شما اگر به توصیفاتی قدیمی‌ که درباره دریاچه ارومیه نوشته شده، نگاه کنید، می‌بینید که درباره آن گفته‌‎اند «بزرگ‌ترین آب‌گیر دائمی آسیای غربی». احیای دریاچه ارومیه به این معنی است که این دریاچه، کماکان دریاچه‌ای دائمی باشد و در تمام طول سال به مقداری پذیرفتنی آب داشته باشد. در شرایط فعلی، دریاچه ارومیه به یک دریاچه فصلی تبدیل شده که در فصول بارندگی، اندکی آب دارد و بلافاصله بعد از اتمام دوره بارش و با شروع فصل گرما، همان آب اندک خود را هم بر اثر تبخیر از دست می‌دهد و خشک می‌شود.
طی بارش‌های اخیر حوزه آبریز دریاچه ارومیه بیشترین بهره را برده است به ‌طوری که مديرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان غربی از افزایش بیش از ۵۰درصدی بارش‌های نسبت به سال گذشته در این منطقه خبر داده است.
در سال جاری و براساس روز شمار شاخص آلودگی تا امروز ۳ دی ۱۴۰۲ کیفیت هوای پایتخت، ۹ روز در وضعیت پاک، ۱۸۳ روز در وضعیت قابل‌قبول، ۷۶ روز در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۰ روز ناسالم برای همه شهروندان بود.
مطالب این شمارە:
راە کار و علاج فرونشست زمین
انتقاد کاوە مدنی از مطرح شدن برخی ادعا ها...
دلایل کم بارشی در ایران
اعتراض٢٠٠ تشکل مستقل فعالان محیط زیست...
رودخانە های تهران و رود درەهای مظلوم آنها
و...
وضعیت زیست محیطی ایران به شدت در مرز شکننده ای قرار دارد. در برخی از فصول و ماه های سال زندگی در مناطقی از کشور امکانپذیر نیست. دلیل این وضعیت چیست و برای بهبود وضعیت محیط زیست در ایران چه باید کرد؟
گروه کار محیط زیست حزب چپ ایران
۱۹۷ کشور دنیا در این کنفرانس اذعان کردند که باید تمرکز کرد بر تعیین مسیری برای انتقال انرژی عادلانه و منصفانه و حفظ هدف ۱.۵ درجه سانتی گراد. این نقطه مثبتی بود برای تعیین جهت گیری های اقدامات بین المللی در سیاستهای زیست محیطی آینده.
بهروز خلیق
خاک جزو عناصر اصلی حیات موجودات زنده برکره زمین می باشد و با وجود معرفی روش های جدید، بی شک خاک مهمترین بستر تولید مواد غذایی برای انسان در مقیاس جهانی است. تولید محصولات گیاهی از اولین کارکردهای شناخته شده خاک است، با این حال امروزه کارکردهای مختلفی برای خاک در زمینه بهبود کیفیت محیط زیست در نظر گرفته میشود. بنابراین به دلیل لزوم افزایش تولید محصولات گیاهی، جلوگیری از آلودگی منابع آب و هوا و ذخیره سازی و جبران کربن منتشر شده در جو، حفاظت از خاک به عنوان یک منبع با ارزش، بسیار ضروری است. در جدول زير مهمترین کارکردهای خاک ملاحظه می شود.
وضعیت خاک ایران بغرنج و نامطلوب است؛ شرایطی به مراتب بدتر از بحران آب. در حال حاضر بیشتر از نیمی از مساحت ۱۶۵ میلیون هکتاری کشور از ماده خاک‌ساز تهی شده است و تنها ۱۸.۵ میلیون هکتار از خاک ایران قابلیت کشاورزی دارد که از این میان فقط ۱.۲ میلیون هکتار خاک کشور، خاک مرغوب و حاصلخیز و مناسب کشاورزی به شمار می‌آید.