فرنود فرهیخته رفت، یادش اما ماندگار است!
بیست و پنجم اسفند ماه، غلامحسین فرنود - این روشنفکر تا آخر متعهد به آرمان سوسیالیسم و مدافع توده‌های زحمت، در پی زیستی سراسر تلاش و آفرینش در راه غنای فرهنگ، اندیشه و تاریخ ایران و زادگاهش آذربایجان، چشم از جهان بست و دوستداران بسیارش را در اندوه نشاند. خبر درگذشت این آموزگار فرهیخته، فروتن و زحمتکش سه نسل دانش آموز، هر همرزم، همراه، همبند زندان دوره شاه، هم اندیش، همکار، شاگرد، دوست و آشنای او را عمیقاً متاثر کرده است. ما امضاء کنندگان این متن بزرگداشت، نام و یاد فرنود ماندگار در تاریخ مبارزات آزادیخواهانه و عدالت طلبانه ایران را با ارائه فشرده‌ای از زیست پرباری که او داشت، گرامی می‌داریم.
* * *
فرنود بی هیاهو- بدانگونه که همیشه بود- درگذشت. او از واپسین بازماندگان گروه مشهور به «حلقه صمد- بهروز» بود که تبریز و آذربایجان دهه چهل و پنجاه شمسی نام آن را ثبت خود دارد. او به نسل "چه باید کرد؟" دهه چهل تعلق داشت که چون رودی زیر پرتو خورشید عدالت خواهی، ره سوی دریا می‌جست.
غلامحسین فرنود پنجم اسفند ١٣١٩ در محله منجم تبریز به دنیا آمد و بعد اتمام دوران دبیرستان در سال ١٣٣٧همراه همکلاسی‌اش رحیم رئیس نیا وارد دانشسرای مقدماتی تبریز شد. او پس از فارغ التحصیلی در سال ١٣٣٩، برای تدریس به آذرشهر رفت و در آنجا و ممقان با کاظم سعادتی، صمد بهرنگی و بهروز دهقانی آشنا شد. اینان از جمله روشنفکران مردمی بودند که پیشه معلمی برگزیدند و در خدمت به مردم و مخصوصاً عشق و احساس تعهد نسبت به کودکان محروم، با الهام گرفتن از بزرگ آموزگارانی همانند میرزاحسن رشدیه، جلیل محمد قلی زاده، جبار باغچه بان، پیشه وری و... سرمشقی برای نسل جدید بعد خود شدند.
غلامحسین فرنود در کنار شغل آموزگاری، به تحصیل زبان انگلیسی در دانشگاه تبریز پرداخت و سال١٣٤٤ از این دانشگاه فارغ التحصیل شد. او از همان دوران به کار کتاب و نشر روی آورد و نظارت بر چاپ در انتشارات ابن سینای تبریز را بر عهده گرفت. شماره‌های «جنگ ارک» از یادگارهای این دوره از فعالیت فرهنگی او به شمار می‌روند. فرنود در همین دوره بهمراه رحیم رئیس نیا به روزنامه محلی «مهد آزادی» راه یافت و پس از گشودن صفحه «نقش‌ها و اندیشه‌ها» در این روزنامه که به نقد کتاب و ادبیات و ... اختصاص داشت، در همکاری با صمد بهرنگی، رحیم رئیس نیا، بهروز دهقانی، کاظم سعادتی، علیرضا نابدل، غلامحسین ساعدی، علی کاتبی، محمد علی فرزانه، مناف فلکی، عباد احمد زاده و ... دست اندرکار انتشار «آدینه مهد آزادی» شد. « آدینه مهد آزادی» که ویژه نامه این روزنامه بود و ١٧ شماره از آن نشر یافت، تاثیرات مهم و ماندگاری بر فضای ادبی و فرهنگی دهه چهل تبریز و دیگر جاهاییی از کشور گذاشت. مهد آزادی، اندکی پس از انتشار مقاله «آقای پان و احوالاتش» به قلم علیرضا نابدل- که به افشای ماهیت «پان»های رنگارنگ (پان ایرانیسم، پان ترکیسم، پان عربیسم و ...) و مدعیان نژاد، ملت و زبان برتر اختصاص داشت از انتشار باز ماند. بعد توقف این ویژه‌نامه بود که زنده یاد فرنود در همکاری با آقای زاخری کتاب‌های صمد را برای نخستین بار در انتشارات ابن سینا به چاپ رساند.
غلامحسین فرنود با یورش ساواک در اوایل سال١٣٥٠ به شاخه تبریز چریک‌های فدائی خلق، بخاطر مناسبات دیرینه تنگاتنگی که با اعضای آن داشت جزو این دستگیر شدگان شد. او در سال ١٣٥٣ پس از اتمام محکومیت سه ساله‌اش از زندان رهایی یافت و باز به کار نوشتن و نشر و کتاب روی آورد. او پس از انقلاب همچنان در جرگه اهل قلم ماند، کتاب‌ها نوشت و ترجمه و ویرایش بسیار کرد و تا واپسین دم حیات به آمال انسانی سوسیالیستی خود پایبند ماند.
غلامحسین فرنود از چهره‌های بزرگ مورد وثوق مبارزان، روشنفکران، نویسندگان، مترجمین، پژوهشگران و هنرمندان تبریز، آذربایجان و ایران بود. احاطه به ادبیات و جامعه شناسی و تئاتر، او را به یکی از شخصیت های مرجع برای روشنفکران چپ تبریز تبدیل کرده بود. او با فروتنی تمام، سازمانگر، مبتکر و مشوق کارهای ادبی و فرهنگی بسیاری شد بی آنکه نامی از خود به میان آورد. برخی آثار او با اسم مستعار علی سیاهپوش انتشار یافته‌اند. فرنود کمتر از آن چیزی نوشت که می دانست و می توانست. او را رودخانه ای خوانده‌اند که جاری نشد.
غلامحسین فرنود هرچند نویسنده، مترجم، ویراستار و ناشر بسیاری مقالات، کتاب‌ها و جنگ‌های ادبی و پژوهش‌های تاریخی است، ولی اینهمه فقط بخشی از زندگی، شخصیت و اثرگذاری‌های او به شمار می‌آیند. بزرگترین اثر وی را باید زندگی‌اش دانست. جامعه روشنفکری چپ آذربایجان و ایران با در گذشت فرنود یکی از پایدارترین اعضای خانواده خود را از دست داد. یادش گرامی باد.
امضا کنندگان:
آینده آزاد- محمد آزادگر - فرج آلیاری - باقر ابراهیم زاده - مهدی ابراهیم زاده - داوود ابراهیمی - تورج ابوذرخانی - مهدی اخوان - نائله اروجی - ناصر اسدالهی - غنی اسماعیلی - ناصر اشجاری - فرید اشکان - محمد اعظمی - سالار افشانی نقده - صابر افشانی نقده - علیرضا افشانی نقده - گودرز اقتداری - امید اقدامی - رحیم اکبری - رضا اکرمی - حسام امام - کامران امیری - وهاب انصاری - منصور انصاری - حسین انور حقیقی - یونس اورنگی - دنیز ایشچی – ایمان ایمانی - حیدر ایمانی - رضا باقری - علی برزو - یدی بلدی - مهرداد بهارآرا - امیر حسین بهبودی - معصومه بهروزی - علی تقی زاده - داریوش پارسا - مهدی پناهی - حسین پورجانکی - احمد پورمندی - علی پورنقوی - راحله تارانی - ایرج تقی زاده – تقیان - رسول تیهوئیان - علیرضا جباری - مهدی جباری - حسن جعفری - شاهپور جفره‌ای - فردوس جمشیدی رودباری – جوانرود – جوادی - رضا جوشنی - امیر چمنی - سیف الدین حاتملویی - پروانه حب الوطن - محمد حداد پور - جعفر حسین زاده - حمید حسینی - سهراب حسینی - محمد علی حسینی - حمید حمیدبیگی - نقی حمیدیان – نسیم خاکسار- اسماعیل ختائی - اصغر خرسند - بهروز خلیق - حمید دادی زاده معلم - رقیه دانشگری - جمال دانشمند - مسعود داوران - ناصر داوران - رضا دقتی - اکبر دوستدار - علی دهقان - ایرج دهقانی - ناصر رحمانی نژاد - ناصر رستمی پور - آصف رضایی - داوود رضوی - فرهمند رکنی - رحمت رنجبر - سلامت رنجبر - حسن رنگی - رزا روزبهان - احمد ریاضی - شمیلا زمانی - حسن زهتاب - علی ستاری - مجید سراچی - فرج سرکوهی - هدایت سلطان زاده - سیامک سلطانی - مهدی سلیمانی - اکبر سوری - فرود سیاوش پور - اسد سیف - رحمت شاکری - محمد رضا شالگونی - شاعر شکاری - حسن شکرزاده یکان - معصومه شکرزاده یکان - ناهید شیخ الاسلام – حمید شهبازی - اسفندیار صادق زاده - شاعر اکبر صالحی "قارداش" - اسماعیل صفرزاده - علی صمد - قدرت عباسی - فرح عبدالرحیم پور - مجید عبدالرحیم پور- رضا عظیم زادگان – رضا علامه زاده - محمد صادق علی اصغری - محمد رضا علیزاده - محمود علیزاده لسانی - ماهرخ عفیفی - مرحمت عفیفی - ملاحت عفیفی - مناف عماری – سعید غزنوی - علی طلوع - علی فائض پور - مهدی فتاپور - اصغر فتاحی - مسعود فتحی – حسن فخاری - مسعود فراز - حمیده فرشباف - سیامک فرید - محسن فومنی - کریم قربانزاده - احمد رضا قربانی - قدرت قلی زاده - صادق کارگر -کاظم کاظم زاده مرند- رضا کاویانی - اسفندیار کریمی - بهزاد کریمی - فرزاد کریمی - رضا کریمی - ناصر کریمی - حبیب کلانتری - سیامک کلهر - جلال کیائی - حسن گلشاهی - منوچهر گلشن - جمشید لطفی - علی لاریمی - مسعود متولی - احمد محمدی - رعنا محمدی - مهناز محمدی - منوچهر مختاری - محمد رضا مقصودنیا - سیروس مددی - بهروز مطلب زاده - مهرانگیز معمار حسینی - باویان ملک - پروین ملک - زیبا منوچهری - محمد منیری - مسعود مولازاده - محمد رضا مهجوریان - رسول مهدیزاده - عاشق فرخ مهدی پور - فاطمه نصر صوفیانی - مرتضی نیک - میر علیرضا (هادی) میر مویدی - اشرف میرهاشمی - حجت نارنجی - احمد نجاتی - فاطمه نصر - حسن نورالدین - پرویز نویدی - ایرج نیری - حمیلا نیسگیللی - احد واحدی - سیروس وطنی - یوسفی
افزودن دیدگاه جدید