نیم نگاهی به سوریه

تلاشهای رجب طیب اردوغان در هفته های اخیر برای نزدیکی به بشار اسد و دیدار با او حدت و شدت خاصی یافته است، به نحوی که می توان گفت از چارچوب مرسوم برای رفع حل و فصل اختلافات بین هر دو کشور مفروض فراتر رفته است. او در بازگشت از ترکمن باشی (ترکمنستان) – پس از اجلاس سه جانبۀ سران آذربایجان، ترکمنستان و ترکیه در پنجشنبۀ گذشته – برای چندمین بار در ماه های اخیر تمایل خود را برای "رفع کدورتها" با سوریه و دیدار با اسد اعلام کرد. اشتیاق اردوغان به این دیدار چندان است که به روسیه نیز متوسل شده و پیشنهاد دیداری سه جانبه را به میان کشیده است. واکنش روسیه به این پیشنهاد مثبت بوده است. این همه در حالی است که اسد تنها یک هفته پیشتر از آن پاسخ منفی صریحی به این تمایل داده و دیدار را موکول به پس از برگزاری انتخابات ترکیه در خردادماه سال آینده و مشروط به خروج نیروهای ترکیه از سوریه کرده بود.
انگیزه های مقدم اردوغان برای این دیدار، استقبال روسیه از این ایده، و دلیل پاسخ منفی اسد به تمایل اردوغان همگی کمابیش روشن اند. اروغان در سودای پیروزی انتخاباتی است، روسیه از احیای اقتدار و اعتبار اسد – خواه در سطح ملی و خواه بین المللی - استقبال می کند و اسد مایل نیست اردوغان را، که تا چندی پیش برنامۀ سقوط اسد را داشت، به ارزانی در پیروزی اش یاری دهد؛ آن هم در شرایطی که بخشی از خاک سوریه در اشغال ترکیه است. یک وجه دیگر از "معادلۀ سوریه" نیز روشن است و آن این که جمهوری اسلامی در رویدهای اخیر، صرف نظر از این که به چه پایانی بیانجامند، از هیچ جائی برخوردار نیست. روندی که نه از امروز، بلکه از مدتها پیش آغاز شده بوده است. از ناروشنی وضع امریکا با نیروی 900 نفره اش در سوریه که بگذریم – زیرا این تابع اکیدی از وضع "نیروهای دموکراتیک سوریه" و "یگانهای مدافع خلق" است – ناروشن همانا وضع همین "نیروهای دموکراتیک" سوریه است. تردیدی نیست که مردم سوریه به طور کلی قربانیان اصلی روندها در سوریه بوده اند. به نظر می رسد در روندهای آتی، روسیه برندۀ اصلی، ایران و امریکا بازندگان و "نیروهای دموکراتیک سوریه" قربانیان اصلی باشند؛ فرقی نمی کند، پیش یا پس از انتخابات ترکیه.