تلاش همبسته و هم‌افزای نیروهای باورمند به زندگی انسانی در دنیا، نقطه امید غلبه بر چالش‌های بین‌المللی است

سال ۲۰۲۳ میلادی در شرایطی به پایان رسید که دنیا در مجموع اوضاع نابسامانی را تجربه کرد. تحولات در دوران پساهمه‌گیری کرونا نه تنها به گونه‌ای جلو نرفت که انتظارات مثبت محقق شود، بلکه وضعیت به صورت نسبی بدتر شد. نرخ رشد اقتصاد جهانی با کاهش شش دهم درصد نسبت به سال گذشته، به ۳درصد رسید که در مقایسه با نرخ رشد ۶،۱ درصدی سال ۲۰۲۱، افول چشمگیری را بازتاب می‌دهد. بر اساس ارزیابی بانک جهانی نرخ فقر در دنیا دو دهم درصد افزایش پیدا کرد. البته کاهش تقریبا دو درصدی نرخ تورم جهانی نقطه مثبت عملکرد اقتصادی دنیا بود، اما امسال کشورهای زیادی در جهان با مشکل رکود دست و پنجه نرم کردند و شکاف بین کشورهای غنی و فقیر افزایش پیدا کرد. چشم‌انداز پیش رو نشانگر وضعیت نزولی اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۴ است، که پیامد آن گسترش فقر و ناآرامی و تشدید چالش‌های توسعه و پیشرفت خواهد بود.

تداوم جنگ اوکراین و وقوع جنگ غزه در پی عملیات نظامی «شمشیرهای آهنی» ارتش اسرائیل در واکنش تلافی‌جویانه شدید و بدوی به عملیات نظامی و تروریستی «طوفان الاقصی» حماس، صلح و ثبات جهانی را دستخوش بحران و ناآرامی‌های گسترده‌ای کرد. این دو جنگ ویرانگر تمامی عرصه‌های دنیا را تحت تاثیر قرار داده و در مجموع کیفیت زندگی را با افزایش هزینه‌های نظامی کاهش داده است.

نتیجه این جنگ‌های خانمان‌سوز، کشته شدن و مجروح گشتن ده‌ها هزار نفر از مردم عادی دنیا و آواره شدن میلیون‌ها نفر، علاوه بر پیامدهای مخرب اقتصادی جهانی بوده‌است. جنگ غزه در شرایطی قرار دارد که هنوز نگرانی از گسترش آن به خاورمیانه برطرف نشده‌است. همچنین با توجه به تشدید چالش‌های ژئوپلتیک و تقابل بین قدرت‌های جهانی، از کنترل خارج شدن تنش‌ها سبب  شکل‌گیری خواسته و یا ناخواسته جنگ‌های جدید بزرگی خواهد شدکه زیست در صلح را با خطرات بیشتری روبرو خواهد کرد.

از سوی دیگر، چالش گرمایش زمین و بحران زیست محیطی ناشی از تغییرات جوی و مداخلات مخرب انسان‌بنیاد، نگرانی‌ها از دگرگونی منفی در اکوسیستم‌های طبیعی را افزایش داده‌است. اکنون نسل‌های فعلی و آینده دنیا بیش از گذشته در مواجهه با آسیب‌هایی هستند که استفاده بی رویه از منابع طبیعی و افزایش گازهای گلخانه‌ای در دو قرن گذشته ایجاد کرده‌است. عدم توافق بر سر اجرای مناسب و بهنگام معاهدات در چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل در تغییر اقلیم (UNFCCC) و نگاه کوتاه مدت دولت‌ها در حل و فصل مشکلات جاری به قیمت خراب تر شدن اوضاع در آینده، کماکان معضل اصلی در مهار بحران زیست‌محیطی است.

زورآزمائی‌های قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای، بستر اصلی سربرآوردن منازعات و تنش‌ها در سپهر جهانی است. شوربختانه ناتوانی سازمان ملل و ساختارهای بین‌المللی در حل و فصل مسالمت‌آمیز منازعات و اختلافات، نتوانسته بی‌ثباتی‌ها و مشکلات را مهار کند. در نتیجه  امید به دستیابی به جهانی سرشار از عدالت، صلح و کرامت انسانی با چالش‌های بیشتری مواجه شده است.

دمکراسی‌ها در سال ۲۰۲۳ با مشکلات بیشتری درگیر بودند. رشد گرایش راست افراطی، مهاجرت‌ستیز و مشوق واگرایی، حتی کشورهای توسعه‌یافته دنیا را نیز گرفتار کرده‌است. دوقطبی‌های بی‌ثبات‌ساز و بی‌اعتمادی به دولت‌ها و ساختارهای سیاسی و حقوقی موجود در جوامع، در کنار فقدان چشم‌انداز روشن برای حل منازعات ژئوپلتیک و استانداردهای دوگانه آمریکا و اتحادیه اروپا، بسامان شدن اوضاع و مهار چالش‌ها را با موانع فزاینده‌ای روبرو کرده‌است. جنبش دمکراسی‌خواهی جهانی در سالی که سپری شد، دستاورد ماندگارچشمگیری نداشت. کشورهای اقتدارگرا کماکان تسلط خود را حفظ کردند. در این میان تشدید رویکرد تهاجمی دولت‌های چین و روسیه برای تقویت توسعه‌ی آمرانه بمثابه آلترناتیوی در برابر دمکراسی، صلح و دستیابی به حاکمیت ملت‌ها و مشارکت موثر آنها در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های عمومی را به خطر انداخته است.

میهن ما ایران نیز در سالی که گذشت، در ادامه بحران ساختاری و مزمن اقتصادی، انسداد سیاسی و واپسگرایی فرهنگی تحمیلی از سوی حکومت، متاثر از پیامدهای اتفاقات منفی رخ داده در دنیا و به دلیل مشارکت مخرب جمهوری‌اسلامی در جنگ‌های اوکراین و غزه در چارچوب توسعه گفتمان بنیادگرایی اسلامی شیعه‌محور و تداوم ستیز با نظم جهانی در مجموع وضعیت آشفته و تیره‌ای داشت و به طور نسبی متحمل آسیب‌های بیشتری شد.

سال ۲۰۲۴ در شرایطی آغاز می‌شود که پنجاه کشور دنیا انتخابات خواهند داشت، که با توجه به درگیری‌های درونی بیم آن می‌رود، که نوسانات و آشفتگی‌ها در دنیا افزایش پیدا کند. اگرچه سیر تکامل دنیا در هزاره‌های گذشته نشان می‌دهد که روند کلی به سمت بهبود شاخص‌های انسانی و پیشرفت است و در دراز مدت روند بهبود اوضاع به نفع مردم جهان نمود بارزتری پیدا می‌کند، اما به نظر می‌رسد که در کوتاه مدت عدم قطعیت حاکم بوده و در مواجهه با چالش‌های فزاینده دوران سختی در پیش رو قرار دارد.

در این شرایط نقطه امید برای غلبه بر چالش‌ها و مهار آن‌ها، همبستگی و همگرایی نیروهای آزادی‌خواه و عدالت‌جو در دنیا است تا در پرتو جهان‌گرایی، آرمان رهایی و دستیابی به دنیایی بهتر را دنبال کنند. اکنون بیش از قبل سرنوشت ملت‌ها به هم پیوند خورده‌است، تا در ارتباط با یکدیگر و در نظر قرار دادن منافع همگانی در چارچوب موازین انسانی و قوانین عادلانه به عنوان اولویت اصلی، یاریگر همدیگر در گذر از گردنه‌های سخت مشکلات باشند. نگاه جزیره‌وار و دنبال کردن خواسته‌ها با بی اعتنایی به وضعیت دیگر ملت‌ها، ظرفیتی برای موفقیت پایدار ندارد. ما مفتخریم که سعدی شاعر پرآوازه ایرانی هفت قرن پیش سرود:

«بنی‌آدم اعضای یک پیکرند
 که در آفرینش ز یک گوهرند»

در این چارچوب «همگامی» فرا رسیدن سال نو میلادی را به همه ملل دنیا شادباش گفته و آرزو می‌کند تا با تلاش هدفمند انسان‌های آگاه و باورمند به زندگی انسانی در سپهر جهانی، چالش‌ها مدیریت شده و با هموار سازی مسیر حل مشکلات، التهابات کنونی دنیا کاهش یافته و مناسبات جهانی در مسیر درست  برای بهبود عدالت ، آزادی و رفاه برای همه شهروندان جهان قرار بگیرد.  ما بار دیگر بر خواسته‌های خود در توقف سریع جنگ‌های اوکراین و غزه، پایان دادن به نظامی‌گری، توسعه‌طلبی ارضی و برتری‌طلبی در مناسبات جهانی و حاکمیت همه‌جانبه‌گرایی در سامان دادن به امور جهانی، تاکید می‌کنیم.

امیدواریم سال ٢٠٢٤ نقطه عطفی در تلاش‌های ایرانیان برای زوال استبداد دینی و گذار خشونت‌پرهیز از جمهوری‌اسلامی به دمکراسی باشد، تا بدین‌ترتیب یکی از کانون‌های بی‌ثبات‌کننده و تنش‌زای دنیا از بین برود.

«همگامی برای جمهوری سکولار دمکرات در ایران»
۱۰ دی ۱۴۰۲ برابر با ۳۱ دسامبر ۲۰۲۳