نوروز امسال حال و هوای دیگری داشت. جمعیت بی سابقه ای از شهرهای مختلف به خیابان ها سرازیر شدند تا با رقص و پایکوبی هم سال نو را جشن بگیرند و هم مخالفت خود را با این حکومت شادی ستیز به بهانه نوروز اعلام کنند. مردم نشان داده اند که نه تنها تاریخ، سنت ها و فرهنگ خود را پاس می‌دارند، بلکه در هنگام ضرور این آیین ها را به ابزار مخالفت با حکومتی تبدیل می کنند که همواره تلاش داشته است مراسم ملی را به حاشیه براند و مناسک مذهبی را جایگزین آن کند. حکومت از همان روزهای نخست به قدرت رسیدنش کوشیده است چهارشنبه سوری را با هشدارهای امنیتی و تبلیغات منفی از بین ببرد، نوروز را کم رنگ کند و آیین‌هایی مانند سیزده بدر را تحت الشعاع قرار دهد، اما مردم هر سال باشکوه بیشتری این مراسم را برگزار کرده و می کنند.
در چهارشنبه سوری علی‌رغم تهدیدها و سرکوب های شدید، در بسیاری از شهرها به ویژه در مشهد، نیشابور، تهران و اغلب شهرهای کردستان، مردم با روشن کردن آتش و تجمع در خیابان‌ها، همراه با شعارهای ضدحکومتی، این شب را به نمادی از نافرمانی مدنی تبدیل کردند.
امسال در تحویل سال در شیراز، مردم در حافظیه و آرامگاه سعدی با حضور گسترده و شعارهایشان، نشان دادند که این اماکن فرهنگی نه به حکومت، بلکه به مردم تعلق دارند. در نیشابور آرامگاه خیام به صحنه ای برای گردهمایی باشکوه مردم تبدیل شد. در کردستان، از سقز و سنندج گرفته تا مریوان و بانه، و کامیاران و دیواندره مردم با شور و شوق نوروز را جشن گرفتند. رقص و شادی خیابانی، همراه با سرودهای رزمی، خشم حکومت را برانگیخت و موجب استقرار نیروهای امنیتی در این شهرها شد. اما مردم، به‌رغم تهدیدها، به رقص و پایکوبی و جشن ادامه دادند.
در ارومیه، ابتدا کردها پیشگام برگزاری جشن نوروز شدند و خیابان‌ها را با حضور پرشور خود تسخیر کردند. این حضور به حدی نیرومند بود که حکومت بلافاصله واکنش نشان داد و تلاش کرد با بسیج عدەای از متعصبین مذهبی ترک زبان و برگزاری مراسمی دینی، و سردادن شعارهای انحرافی و نفرت پراکنی، ابتکار عمل را از دست مردم خارج کند. عناصر وابسته به حکومت کوشیدند با ایجاد دوقطبی های قومی و مذهبی، اتحاد مردم ارومیە را بشکنند. با این حال، عموم مردم آگاهانه این توطئە هدفمند را خنثی کرده و اجازه نداد‌ند که حکومت از تنوع فرهنگی برای سرکوب استفاده کند. اهمیت دارد در مناطقی که بر بستر تبعیض ملی و قومی وضعیت حساسی دارند نیروهای سیاسی نسبت به توطئه حکومت برای ایجاد تفرقه حساس باشند و هوشیارانه آن را با کمک مردم خنثی کنند.
مجموعه حرکاتی که بر بستر آیین‌های نوروزی شکل گرفت، نشان دهنده خشم فروخورده ای است که به شکل یک خیزش سربرآورد. حکومت امیدوار بود که ماه رمضان، همراه با فشار امنیتی، مردم را درخانه ها محبوس کند، اما نه تنها این اتفاق رخ نداد، بلکه نوروز امسال نشان داد که مردم مترصد فرصت اند تا خیابان ها را از آن خود کنند.
در حالی که نوروز امسال از طرف مردم به جنبشی سراسری برای پاسداری از این مراسم و مخالفت با رژیم بدل شد، حکومت تمام قد در برابر آن ایستاد و همه تلاش خود را به کار گرفت که آن را نادیده گیرد. نمونه بارز آن پیام نوروزی علی خامنه‌ای است که به دلیل خشم و نفرتی که از این آداب در جسم و جان او جاری است حتی از گفتن تبریک نوروزی نیز خودداری کرد. چراکه حکومت اسلامی همواره با این جشن باستانی مترقی و مردمی، زاویه داشته است. رهبران جمهوری اسلامی می دانند که نوروز صرفاً یک جشن نیست، بلکه نماد همبستگی تاریخی است که در تضاد با ایدئولوژی آنان قرار دارد. به همین دلیل، آنها چون قادر بە حذف نوروز نیستند، سعی می‌کنند این مناسبت را کم رنگ کنند، و با مناسک دینی جایگزین کنند. اما هر سال، مردم ایران نوروز را به‌عنوان بخشی از هویت و فرهنگ خود جشن می گیرند و هر بار آن را پررنگ تر از گذشته برگزار می کنند.
اکنون، سیزده بدر در پیش است. این روز که مردم به طور سنتی به طبیعت می‌روند، فرصتی دیگر برای نمایش قدرت مردم است. حکومت نگران این است که مردم بار دیگر خیابان ها، پارک ها و فضاهای طبیعی را به صحنه ای از اعتراض تبدیل کنند. همانگونه که مردم توانستند چهارشنبه سوری و نوروز را از یک جشن ساده به نمادی از مقاومت تبدیل کنند، سیزده بدر را نیز می‌توانند به فرصتی دیگر برای ابراز نارضایتی از حکومت تبدیل کنند. حضور گسترده، استفاده از موسیقی های شاد، سر دادن شعارها و اقدامات نمادین، می‌تواند این روز را از یک آیین سنتی به یک حرکت سیاسی تبدیل کند.
تردید نکنیم که سیزده بدر امسال امتداد خیزش نوروز خواهد بود. این مراسم تاریخ این سرزمین و از آن مردم است، نه حکومتی که با تاریخ و فرهنگ مردم بیگانه است و با سرکوب می خواهد به حیات خود ادامه دهد. برگزاری با شکوه این مراسم و آئین ها، هر کدام ضربه‌ای است به عمر استبداد مذهبی حاکم. حضور گسترده‌ی مردم در طبیعت و در خیابان حکومت را به وحشت خواهد انداخت. ترس را بر او چیره تر کرده و مردم را برای دستیابی به خواسته هایشان امیدوارتر می کند. این حضورهای گسترده می تواند ناقوس خاموشی عمر استبداد را به گوش همگان برساند و در چشمان وحشت زده حاکمان پدیدار کند.
۹ فروردین۱۴۰۴ - ۲۹ مارس ۲۰۲۵
افزودن دیدگاه جدید