چه عواملی عربستان را به کاهش محاصره سه ساله قطر سوق می دهد؟

عربستان سعودی با کاهش محاصره سه ساله قطر، در تلاش است تا روابط متلاطم خود با ایالات متحده را قبل از روی کار آمدن جو بایدن رئیس جمهور منتخب بهبود بخشد. اما اختلافات جدی میان ریاض و واشنگتن که باعث ایجاد تنش در روابط آنها خواهد شد همچنان وجود دارد. در 4 ژانویه، عربستان سعودی ، بحرین ، امارات متحده عربی (امارات) و مصر توافق کردند که مرزهای زمینی و دریایی خود و همچنین فضای هوایی خود را به روی قطر باز کنند. سپس در تاریخ ٥ ژانویه، همین چهار کشور متعهد شدند روابط خود را با قطر برقرار کنند. این رویداد پس از مذاکرات میان قطر و عربستان با میانجیگری ایالات متحده و کویت حاصل شد. امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، برای اولین بار از زمان آغاز محاصره در سال ۲۰۱۷ برای شرکت در کنفرانس شورای همکاری خلیج از عربستان سعودی دیدار کرد، جایی که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی شخصاً از وی در این رویداد که به منظور نشان دادن احیا روابط در سطح عالی برنامه ریزی شده بود استقبال کرد.

- عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر در ژوئن ۲۰۱۷ پس از متهم کردن دوحه به حمایت از تروریسم و ​​صدور ۱۳ خواسته برای تغییر رفتار، روابط دیپلماتیک، مسافرت و روابط تجاری خود را با قطر قطع کردند. امیر قطر در اعتراض به این اقدام، کنفرانس های سالانه شورای همکاری خلیج را از سال ۲۰۱٨تحریم کرده بود.

- شیخ محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی، مخالف سرسخت سیاست های منطقه ای قطر، در اجلاس ٥ ژانویه شرکت نکرد. عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر، هرچند عضو شورای همکاری خلیج نبود، در آن اجلاس شرکت نکرد و وزیر امور خارجه خود را به جای خود به این اجلاس فرستاد.

ریاض در تلاش است تا در میان درخواست های ایالات متحده از شورای همکاری خلیج برای کاهش اختلافات داخلی خود، انتقادات دولت بایدن را مد نظر داشته باشد. محاصره ژوئن ۲۰۱۷ مورد استقبال مقامات و سیاستمداران آمریکایی قرار نگرفت، زیرا آنها نگران بودند که عواقب بحران در شورای همکاری خلیج، جبهه متحد منطقه ای علیه ایران و همچنین ثبات کلی در خلیج عرب (نویسنده به غلط خلیج فارس را خلیج عرب ذکر کرده است – مترجم) را تضعیف کند. قانونگذاران آمریكایی همچنین از سیاستهای تهاجمی خارجی عربستان سعودی علیه مناطقی مانند یمن و قطر انتقاد كرده اند. چشم پوشی علنی از ۱۳ خواسته از قطر در سال ۲۰۱۷، اولویت های ریاض را با واشنگتن همسو می کند و همچنین اولویت همبستگی شورای همکاری خلیج در مقابل نگرانی های درون منطقه ای در رابطه با رفتار قطر را برجسته میکند.

- ایالات متحده با داشتن پایگاههایی در قطر، امارات، کویت و بحرین حضور نظامی منطقه ای قابل توجهی در شبه جزیره عربستان خواهد داشت. واشنگتن همچنین با متکی بودن عربستان سعودی به حمایت و پشتیبانی راهبردی آمریکا در تمام مدت مداخله ریاض در درگیری های جاری یمن، پشتیبان اصلی امنیتی برای همه کشورهای شورای همکاری خلیج بوده است.

- برای کاهش دادن اصطکاک بین ریاض و دوحه، قطر باید برای تأمین هر یک از ۱۳ خواسته اولیه صادر شده از طرف عربستان سعودی، بحرین، امارات و مصر در سال ۲۰۱۷، رفتار خود را تنظیم کند.

با این حال، پایان محاصره قطر، موارد احتمالی تنش در روابط ایالات متحده و عربستان سعودی در رابطه با توافق نامه های تسلیحاتی، هماهنگی فناوری هسته ای و سیاست های حقوق بشر ریاض را حل نخواهد کرد. از انجایی که نحوه استفاده سعودی ها از تسلیحات برای دولت بایدن اهمیت دارد، توافق نامه های تسلیحاتی ایالات متحده و عربستان سعودی مورد بررسی جدی دولت بایدن قرار خواهند گرفت. کاهش محاصره قطر نگرانی های دو حزب در واشنگتن در رابطه با برنامه احتمالی هسته ای غیرنظامی سعودی را نیز کاهش نخواهد داد.

- در سال ۲۰۱۹، مخالفت کنگره با معامله تسلیحاتی دیگر با عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، دولت دونالد ترامپ را مجبور کرد که از طریق مجوز اضطراری توافق را صورت دهد. قانون گذاران آمریکایی در انتقاد از این توافق، به طور خاص نگرانی ها را در مورد استفاده از سلاح های ساخت آمریکا در یمن ذکر کردند، جایی که نیروهای سعودی به کشتار غیرنظامیان متهم شده اند.

- دولت جدید بایدن قول یک بررسی استراتژیک در روابط ایالات متحده و عربستان را داده است. بایدن همچنین ابراز علاقه مجدد به چند جانبه گرایی کرده و نسبت به اقدامات عربستان در یمن و همچنین سوابق کلی حقوق بشر پادشاهی سعودی انتقاد کرده است.

- برنامه هسته ای غیرنظامی عربستان سعودی در ایالات متحده نگرانی از آمادگی ریاض برای تولید سلاح هسته ای را دامن زده است. ریاض اطمینان خاطر در مورد چگونگی مدیریت چرخه سوخت هسته ای خود را نه تنها ارائه نداده است بلکه این نگرانی ها را حتی بیشتر کرده است.

- قانون گذاران آمریكایی نگران آن هستند كه برنامه هسته ای غیرنظامی سعودی به همان تمهیداتی كه سایر متحدانش مانند امارات متحده عربی برای محدود كردن سلاح های هسته ای اعمال می كنند پایبند نباشد.