ترجمه و تلخیص: پیام
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین شنبه 27 مارس 2021 یک پیمان همکاری استراتژیک برای مدت 25 سال در تهران امضا کردند. این توافقنامه راه را برای سرمایه گذاری میلیاردی چین هموار می کند. در مقابل، از ایران می خواهد که نفت را با قیمت پایین برایش تأمین کند.
همچنین در این قرارداد همکاری نظامی نیز برنامه ریزی شده است و ایران می خواهد بدین طریق، خود را از زیر فشار تحریم های ایالات متحده خلاص کند.
چین با چنین قراردادهایی روشن می سازد كه آمادگی دارد در دیپلماسی منطقه ای در خاورمیانه نقشی پیشرو داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین ، کشورهایی هستند که ایالات متحده با هردوشان بنوعی مشکل دارد. این دو کشور توافق نامه ای را در تهران امضا کردند که این معامله از تابستان گذشته به شدت مورد بحث و گفتگو بود و از سال 2016 که رئیس جمهور چین از پایتخت ایران بازدید کرد ، در دست بررسی بوده است. این قرارداد بین وزرای خارجه ایران و چین، محمدجواد ظریف و وانگ یی ، در تهران به امضا طرفین رسید. پیمانی که رسانه های چینی آن را "همکاری استراتژیک در زمینه سیاسی و اقتصادی" توصیف می کنند.
400 میلیارد دلار سرمایه گذاری چین در جمهوری اسلامی در ازای تأمین نفت ارزان، تنها راهی برای برداشتن نسبی تحریم های ایالات متحده، كه اقتصاد ایران را به رکود کشانده، نیست، بلکه این معامله نشان می دهد که ایران قادر به مقابله و مقاومت در برابر محاصره خفقان آور اعمال شده، است.
اینها تحریمهای دولت گذشته ترامپ است که جو بایدن ، رئیس جمهور جدید ، تنها در صورت دادن امتیازات بزرگ تهران ، یعنی چیزی بیش از لغو فعالیتهای هسته ای، آن را لغو خواهد کرد.
وال استریت ژورنال می نویسد ، "این معامله همکاری تهران و پکن را تعمیق می بخشد زیرا ایران به دنبال راه هایی برای تقویت اقتصاد تحریم شده خود است."
پروژه های مورد نظر در این قرارداد بلندپروازانه هستند: از مخابرات تا بخش بانکی ، بنادر ، راه آهن ، صنعت پتروشیمی و انرژی هسته ای تا سیستم بهداشتی.
در مقابل ، ایران نفت را با قیمت ارزان و مقادیر کافی برای تأمین تقاضای روزافزون پکن به چین می فروشد. دو کشور همچنین با مانورهای مشترک نظامی و انتقال فناوری نظامی، همکاری نظامی خواهند داشت.
نیویورک تایمز که از دیدگاه آمریکایی به توافق نگاه می کند، مینویسد: تا زمانی که مسئله برنامه هسته ای ایران حل نشود ، در تحقق بسیاری از پروژه ها باید تردید داشت.
و در ادامه مینویسد: حتی اگر توافق هسته ای "برجام" به طور کامل سقوط کند، شرکت های چینی هنوز قابلیت مبارزه با تحریم های ثانویه واشنگتن را دارا هستند.
**نگاه به شرق و اوراسیا از طریق ایران:
درهم تنیدگی شدید ایران با چین، کمک خواهد کرد که اقتصاد ایران را دربرابر تحریمها تقویت کند و از سوی دیگر یک سیگنال روشن ومشخص درباره تصمیم قاطع ایران، به کاخ سفید ارسال خواهد کرد.
محمدباقر قالیباف ، رئیس پارلمان ایران گفت که توافق نامه همکاری استراتژیک با چین "عنصر مهم قدرت" در زمینه رویکرد ایران یعنی "نگاه کردن به شرق و اوراسیا از طریق یک رابطه متعادل" و برای "سیاست خارجی اقتصادی" است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران ، علی شمخانی ، افزود: "جهان فقط غرب نیست و غرب فقط یک آمریکای رویگردان ازقانون و سه کشور اروپایی نیستند که به وعده های خود عمل نمی کنند". وی گفت ، رونق همکاری استراتژیک در شرق، روند نزولی ایالات متحده را تسریع می کند.
علی شریعتی ، تحلیلگر ایرانی ، گفت: "برای مدت طولانی ما همه چیز را روی غرب شرط بندی کرده ایم و هیچ نتیجه ای نداشته است." اگر اکنون سیاست خود را تغییر دهیم و به شرق نگاه کنیم ، این خیلی هم بد نیست. "
**جایگزین کانال سوئز
در برابر مسدود شدن کانال سوئز توسط یک کشتی کانتینر 400 متری ، ایران به گزینه دیگری برای این تنگه اشاره می کند. ایران به همراه هند و روسیه در حال آماده سازی و برنامه ریزی از یک راهرو دریایی و ریلی هستند که می تواند زمان و هزینه حمل کالا از هند به اروپا را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
این مسیر 7200 کیلومتری قبل از اضافه شدن 10 کشور آسیای میانه، توسط سه کشور ایران، هند و روسیه در سال 2000 پیشنهاد شده بود. شبکه ای از کشتی ها ، ریل ها و جاده ها برای تردد بار در نظر گرفته شده است تا هزینه های حمل و نقل را حدود 30 تا 60 درصد و زمان حمل و نقل را از 40 روز به حدود 20 روز کاهش دهد. بر اساس توافق سال 2017 ، هند حداقل 21 میلیارد دلار برای ساخت یک خط راه آهن برای اتصال راه آهن ایران در شهر بندری چابهار و حاجیگک در مرکز افغانستان در نظر گرفته است. حاجیگک بزرگترین ذخایر سنگ آهن توسعه نیافته در آسیا است. شهر بندری چابهار ایران، نقشی اساسی در این طرح ها بازی می کند. این راهرو می تواند اولویت کانال سوئز را به چالش بکشد و به ایران یک امتیاز قابل توجه بدهد.
**چین آماده ایفای نقش سیاسی در خاورمیانه است
اتحاد پکن با تهران یک چالش برای رئیس جمهور جدید آمریکا ، بایدن است که تلاش می کند متحدان خود را علیه چین بسیج کند و وزیر خارجه آنتونی بلینکن آن را "بزرگترین آزمون ژئوپلیتیک" در جهان خوانده است.
در این رویکرد، چین، از طرف خود، با توافق نامه استراتژیک روشن می کند که دیگر فقط در خاورمیانه جاه طلبی های اقتصادی ندارد ، بلکه آماده است تا در احیای توافق نامه بین المللی برنامه هسته ای ایران و دیپلماسی منطقه ای، نقش اصلی را بازی کند و همچنین با واشنگتن رقابت کنند.
حسن روحانی ، رئیس جمهور ایران با ابراز امیدواری از حمایت چین در برابر سیاست های باج خواهی آمریکا گفت: "همکاری های ایران و چین از اجرای توافق هسته ای توسط امضا کنندگان اروپایی و انجام تعهدات انجام شده در این توافق، حمایت می کند."
اهمیت روزافزون جمهوری خلق چین در منطقه نیز با این واقعیت نشان داده می شود که وزیر امور خارجه چین پس از بازدید از تهران، یک تور یک هفتگی در خاورمیانه را آغاز کرد. این شش دیدار از کشورهای: ایران ، عربستان سعودی ، ترکیه ، امارات متحده عربی ، عمان و بحرین بود که در حال حاضر چین با آنها روابط خوبی دارد. به هر حال ، چین اکنون بزرگترین سرمایه گذار خارجی در منطقه است. پکن همچنین ثابت کرده است که یک شریک قابل اعتماد است ، به ویژه در هنگام همه گیر شدن کرونا با تحویل تجهیزات پزشکی و واکسن ها.
چند روز قبل از آغاز تور مذکور، پکن پیشنهاد میزبانی اجلاس بین المللی با اسرائیلی ها و فلسطینی ها را داد. سخنگوی وزارت امور خارجه چین در این رابطه گفت "برای اینکه منطقه خود را از هرج و مرج نجات دهد و از ثبات برخوردار شود، باید خود را از سایه رقابت ژئوپلیتیک قدرت های بزرگ رها کند ...این منطقه باید یک معماری امنیتی جدید ایجاد کند که حقوق مشروع و قانونی همه طرفها را تضمین کند."
او ادامه داد: ما الان در منطقه هستیم و فقط ایالات متحده آمریکا (و روسیه) دستور كار را تعیین نمی كنند. همچنین ممکن است تصادفی نباشد که وانگ وزیر امور خارجه چین یک هفته پس از منازعه بین آمریکا و چین، برای امضای یک توافقنامه در آنکوریج، به تهران آمد تا امضای توافقنامه 25 ساله ایران و چین بنمایش بگذارد
سخن پایانی از دیدگاه مترجم:
با آگاهی به خواست اکثریت مردم ایران، که همانا "نه به جمهوری اسلامی ونه به انتخابات پیش رو" میباشد، باید به این موضوع توجه نمود که تا روشن شدن مواد مندرج در توافق نامه فی‌مابین و همچنین بدون تحلیل موشکافانه وهمه جانبه این معاهده بوسیله متخصصین اقتصادی و سیاسی، رد یا تائید این توافق نامه، منطقی بنظر نمی‌رسد.
و در عین حال باید این دو نکته زیر را مَدّنظر داشت:
از طرفی دولت چین از ایران خواسته که مفاد این معاهده را علنی نکند، که این بخودی خود، نظر دادن روی این قرارداد را بسیار دشوار و حتی ناممکن می‌سازد و همچنین اعتماد مردم ایران و نظاره گران جهانی را نسبت به این حاکمیت و پنهانکاری‌هایش، بشدت بی اعتماد و خدشه دار می‌سازد.
از طرف دیگر، از آنجاییکه در دوران تحریم حکومت اسلامی، هیچ کشوری حاضر به معامله و بستن قرارداد با ایران نشده است و ایران امکان انتخاب دیگری بجز چین را نداشته است، در پیشنویس این قرارداد که قبلا علنی شده بود، خبر از اعطای امتیازات فراوان یکطرفه ایران به چین بود که بنوعی خبر از حراج منابع و ذخایر ایران می‌دهد.
از این نظر، سلامت و منصفانه بودن این توافقنامه باید یک بار دیگر بطور جدی و کارشناسانه، مورد بررسی قرار بگیرد.
ترجمه و تلخیص از: پیام
منابع:
افزودن دیدگاه جدید