یکشنبه ۷ دی ۱۴۰۴، بازار تهران ــ یکی از موتورهای تاریخی اقتصاد ایران ــ از کار ایستاد. دلار برای ساعاتی به حوالی ۱۴۵ هزار تومان رسید. آنچه سقوط کرد، فقط ارزش پول ملی نبود. منطق ادامه اقتصاد فرو ریخت.
بازاریان کرکرهها را پایین کشیدند، نه از سر اعتراض سیاسی کلاسیک، بلکه چون فروش به زیان تبدیل شده بود. کسی که جنس میفروشد، دیگر توان جایگزینی آن را ندارد. نرخ سود منفی، یعنی فلج کامل بازار.
اعتراض از پله نوروزخان و پاساژ علاءالدین شروع شد و بهسرعت به ناصرخسرو، لالهزار، سعدی، چراغبرق، شوش و چهارراه استانبول کشید. طلافروشان، صرافان، لوازمیدکیها و کسبه خرد دست از کار کشیدند. همزمان، اعتصابهای کارگری در کنگان، تجمع کارمندان بهزیستی در بهبهان، شیراز و رشت، و اعتراضات در قشم، مشهد و همدان و محلات و شهرهای دیگر نشان دادند که مسئله فقط «بازار تهران» نیست.
شعارها بهسرعت از نان به سیاست رسیدند:
«مرگ بر دیکتاتور»، «اسلام را پله کردند، مردم را ذله کردند!» و «پزشکیان حیا کن، مملکتو رها کن». این یعنی قدرت حاکم در جمهوری اسلامی دیگر مدیر نیست. خودِ، مسئله است. حتی شلیک گاز اشکآور هم نتوانست اعتراض را جمع کند. پاسخ خیابان روشن بود: «نترسید، ما همه با هم هستیم».
جرقه این خیزش، دلار ۱۴۵ هزار تومانی بود، اما ریشه آن عمیقتر است: فساد نهادی شده، غارت سازمانیافته و همه تحت اراده فردی و مادام العمر علی خامنه ای هستند که با وجود خود، به مردم آشکار می سازند که فقر عمومی نه حادثه، که محصول یک ساختار است. به همین دلیل این اعتراض، ادامه همان مسیری است که از دی ۹۶ و آبان ۹۸ تا زن، زندگی، آزادی طی شده، با این تفاوت که امروز «گرسنگی» موتور آن است.
در این میان، خطرها نیز کم نیست. خشم بدون افق میتواند فرسوده شود یا مصادره گردد. آنچه امروز تعیینکننده است، نه شعارهای پرصدا، بلکه گسترش اعتصابها، پیوند و همبستگی کارگران، کارمندان، معلمان، بازنشستگان، هنرمندان، زنان، جوانان، ملیت ها، بازار و در یک کلمه تمامی هموطنان و شکلگیری سازماندهی محلی و مرکزی است. اگر اعتراضها به اعتصاب سراسری گره بخورد، معادله قدرت تغییر میکند.
جنبشی که این بار، جرقه اش، از بازار زده شده، اگر بخواهد از یک نارضایی اقتصادی فراتر رود، باید نشان دهد که:
۱. هزینه ماندن جمهوری اسلامی، بسیار بیشتر از هزینه تغییر آن است.
۲. مصادره خیزش با موج های کاذب توسط سلطنتطلبان افراطی و رسانه های جانبدار، بهانه سرکوب میدهد، جنبش را دوپاره میکند و به تقویت و بقای جمهوری اسلامی می انجامد.
۳. آینده این خیزش، نه فقط در خیابان، بلکه در توان آن به ساختن افق برای آینده، شکل دادن به اتحاد و اعتماد برای رسیدن به آن رقم خواهد خورد.
دوشنبه ۸ دی ۱۴۰۴ - ۲۹ دسامبر ۲۰۲۵
افزودن دیدگاه جدید