در طی ده سال گذشته او رهبری محبوب و موفق بوددر این سالها ودر تحت رهبری اردوغان، تر کیه اقتصادی رشدیابنده داشت که نرخ بیکاری را کاهش داد و در عین حال خدمات دولتی هم افزایش داشتند. در همین دوره او بعضی آزادی‌های مورد نیاز – منجمله در مورد حقوق استفاده از زبان کردی در ترکیه – را فراهم آورد.
به همین دلایل حزب آکپ در تمام انتخابات این سالها برنده بود. نیروهای اپوزیسیون اردوغان هم بیش از آن پراکنده بودند که بتوانند باعث نگرانی جدی باشند. این وضعیت در سال ۲۰۱۷ تغییر کرد؛ در این سال اردوغان فانون اساسی نرکیه را به هم زد؛ سیستم پارلمانی ترکیه (مبنی بر دولت پارلمانی که بر طبق آن پارلمان نخست وزیر را انتخاب می کند و نخست وزیر به رهبری قدرت اجرائیه می رسد) به سیستمی تبدیل شد که پست نخست وزیر حذف می‌شود و به جایش تمام قدرت در دست رئیس جمهور قرار می‌گیرد. مطابق قانون جدید، تمام قدرت اجرائی همراه کنترل مستقیم بر قوه قضائیه و نیروی پلیس در اختیار او قرار می‌گرفتند. بیهوده نبود که بعضی‌ها به اردوغان عنوان سلطان ترکیه را دادند.
در انتخابات سیستم پارلمانی – قبلی – هر نماینده ای برای حزب خودش فعالیت می‌کرد، و با توجه به اختلافات جدی‌ای که بین احزاب مختلف اپوزیسیون وجود داشت (و همچنان نیز ادامه دارد) – احزاب چپ و سکولارها، احزاب راست و ناسیونالیست‌ها و بالأخره احزابی که ریشه های کُردی داشتند – همکاری اپوزیسیون غیر عملی بود.
ولی در انتخابت بر طبق قانون جدید دیگر نخست وزیر در کار نیست. انتخابت ریاست جمهور باید به دور دوم برسد. در دور دوم فقط دو نفری که رأی بالاتر را دارند با هم رقابت می کنند. در عمل، قانون جدید نیروهای پراکنده ی اپوزیسیون را مجبور می‌کند که با هم کنار بیایند.
از طرف دیگر در همین دوره (بعد از ده سال اول) وضع اقتصادی ترکیه چندان رونقی نداشت، (در سال ۲۰۱٨ اقتصاد ترکیه برای اولین بار در دوره اردوغان دچار کاهش شد) و در عین حال اخبار بیشتر درباره فساد دستگاه‌های دولتی که به حزب آکپ و نزدیکان اردوغان مربوط می‌شد، همراه با سرکوب اپوزیسیون در تحت عناوین مختلف (منجمله به بهانه ی کودتای نافرجام) در بین مردم عادی نگرانی‌های زیادی به بار آورده و محبوبیت آکپ (بخوان اردوغان) را کاهش فراوانی داد.
تأثیر کاهش محبوبیت در سال ۲۰۱۹ خود را نشان داد. در انتخابات برای شهردار استانبول، اکرم امام اوغلو از حزب خلق جمهوریخواه ترکیه _ حزب سکولار چپ ( سی اچ پ)، در انتخابات برنده شد ولی اردوغان به نتایج انتخابات اعتراض کرد و هیئت ناظر انتخابات هم اعتراض اردوغان را وارد دانست و انتخابات تکرار شدند. این بار هم آکپ بازنده بود. در دفعه اول نماینده حزب سی اچ پ با امتیاز ۱۳۰۰۰ رأی برنده شده بود؛ در دفعه دوم رأی گیری، امتیاز حزب سی اچ پ بیش از ٨۰۰۰۰۰ (هشتصد هزار رأی) بود. همین‌گونه نتایج در انتخاب شهردار آنکارا اتفاق افتاد. اپوریسیون نتیجه گرفت که بنابراین می‌توان اردوغان را شکست داد.
اکنون کمتر از ۱٨ ماه به انتخابات رئیس جمهور باقی مانده است، و اپوزیسیون انتظار دارد که نتایج همین‌گونه تکرا رشوند. بلوک سکولارهای چپ (سی اچ پ) و بلوک راست‌های ناسیونالیست و بالاخره بلوکی که به کردهای ترکیه گرایش دارند، در حال حاضر همگی می‌کوشند که رهبری اپوزیسیون را داشته باشند ولی هر سه گروه نشان داده اند که زمانی که انتخابات به مرحله دوم برسد، به رقیب اردوغان رأی میدهند.
سیاست بین المللی
فکر می کنم گرایشات اصلی اردوغان، به تعبیر ایشان از پان ترکیسم بر می گردد. ناسیونالیسم در ترکیه ریشه های عمیقی دارد و اردوغان میخواهد براین موج گرایش ملی ترک‌های ترکیه سوار شود. در دنیای کنونی که فاکتورهای مختلفی عمل می کنند اردوغان راهگشای آمال نهفته ترک‌ها برای تجدید عظمت امپراطوری عثمانی است. اردوغان در اوائل قدرت گرفتن، در حیطه سیاست خارجی با احتیاط عمل می کرد، ولی زمانی که محبوبیت او بیشتر شده و خیالش از طرف ابزار اعمال قدرت – مخصوصاً ارتش ترکیه- راحت تر می شد (با کمک پاکسازی ارکان فوقانی ارتش) برنامه وسیع و دخالت جسورانه در کشورهای همسایه، اتحاد کشورهای ترک زبان ( شامل جمهوری آذربایجان و کشورهای آسیای میانه )، مخالفت با اسرائیل و رقابت با جمهوری اسلامی را در پیش گرفت.
رابطه ترکیه ی اردوغان با آمریکا وارد فاز جدیدی شده که مبانی متفاوتی دارد. او از یک طرف به کمک آمریکا نیاز دارد و از طرف دیگر سیاست او با آمریکا - مبنی بر دیدش از منافع ملی ترکیه – در چند زمینه با استراتژی آمریکا زاویه دارند.
مهمترین اختلافاتش با آمریکا در دو مورد (در خاورمیانه) یکی برخورد به اسرائیل و دیگری، برخوردهای متضاد هر یک از آن‌ها نسبت به سرنوشت کُردهاست. (اگر متوجه باشیم که اسرائیل به مسئله کردها به منزله ی ابزاری برای فشار به چندین کشور خاورمیانه نگاه می‌کند می توان این دو اختلاف را با آمریکا در واقع یکجا جمع کرد). این در حالیست که در مورد سرنوشت کردها، تر کیه یک خط قرمز دارد. این خط قرمز اردوغان در میان ترک‌های ترکیه (مردم معمولی) هم به شدت وجود دارد. فکر می کنم ترکیه حاضر باشد به ریسک های مختلف بپردازد و میخواهد متحدین بین المللی ترکیه هم به این خط قرمز احترام بگذارند.
او به غرب می‌گوید که ترکیه تنها کشوریست که می‌تواند جلوی ادامه نفوذ ایران – جمهوری اسلامی – مقاومت کرده و از پیشرفت ایران جلوگیری کند.
اردوغان میخواهد دست ترکیه در اجرای سیاستهایش باز گذاشته شوند . به همین دلیل سیاستی دوگانه با روسیه دارد که بعضی ناظران فکر می کنند ترکیه را در مسیر خروج از ناتو قرار داده است.
او از اتحادیه اروپا (عضویت ترکیه در این اتحادیه) چشم پوشیده است و به نظر می رسد که عضویت ترکیه در ناتو هم در مسیر خاتمه این عضویت افتاده است.
در عین حال او سیاستی را دنبال می‌کند که بر مبنای همکاری و همفکری با افراطیون (سنی مذهب) است. این ارتباطات در طی جنگ داخلی سوریه برملا شدند. تر کیه علناً به همکاری با بعضی سارمان‌های سنی پرداخت و با دیگر این سازمان‌ها هم به انواع بهانه‌ها ارتباط برقرار کرد.
همچنین، بعضی اخبار حکایت از دخالت ترکیه در ناآرامی‌های اخیر قزاقستان دارند. شاید این موضوع در آینده باعث تحولات جدی در سیاست خارجی ترکیه شوند ولی در این مورد باید منتظر اتحولات بیشتر باشیم.
اردوغان به همکاری بسیار نزدیک با قطر می پردازد (در هنگامی که عربستان و چندین کشور ساحلی خلیج فارس با قطر قطع رایطه کرده بودند و خطر حمله نظامی، قطر را تهدید می‌کرد، اردوغان به اعزام نیروهای نظامی به قطر پرداخت). همکاری با قطر در زمینه اسرائیل و افغانستان بعضی از نمونه‌های دیگر این همکاری هستند.
او متحد اخوان المسلمین است؛ پس از کودتای السیسی در مصر – روابطش با مصر. تیره شدند (قطع رابطه ای داشتند ولی در ماه‌های اخیر مایل به تعدیل این رابطه است).
رابطه ترکیه با اسرائیل – قبل از قدرت کرفتن اردوغان – خوب بود. ارتش ترکیه خریدار سلاح‌های سنگین ساخت اسرائیل بود ولی پس از روی کار آمدن اردوغان، این رابطه سرد شد و پس از اینکه بسیاری افسران عالیرتبه از صخنه خارج شدند – یا استعفا و یا هم حتی دستگیری به جرم شرکت در کودتای نافرجام – این روابط به خصومت کشید – که با توجه به گرایشات اکثریت مردم مسلمان در ترکیه وجهه داشت – بالأخره باید به دو مورد دیگر هم اشاره کرد.
ترکیه در طی جنگ اخیر آذربایجان با ارمنستان به کمک آذربایجان شتافت و نقش موثری در پیروزی آذربایحان داشت. مخصوصاً پهبادهای ساخت ترکیه که در گزارش‌های متعددی به مثابه امتیاز آذربایجان یاد شده اند.
در جنگ داخلی لیبی هم به نفع جناح تریپولی در جنگ شرکت داشت. او – در حالی که جنگ نیم گرم لیبی ادامه دارد - با _جناح تریپولی – برای تقسیم منابع زیردریائی مدیترانه- قرارداد شراکت بست. این قرار داد مورد مخالفت یونان، اسرائیل و مصر است.
او در اغتشاش سوریه هم وارد شد و با روسیه به تفاهمی رسید – که ابعاد واقعی آن ناروشن است. – ولی روسیه و اسد قبول کردند که بخشی از یک استان شمالی سوریه عملا در تحت حفاظت ترکیه باقی بماند. این تفاهم از مواردیست که ترکیه علنا سیاستی مختلف – و مخالف – با آمریکا دارد.
دو نکته در مورد سیاست ارزی ترکیه
نکات زیر از این مقاله گرفته شده اند:
- در ۳ ژانویه امسال، بانک مرکزی تر کیه اعلام کرد که همه صادر کنندگان باید 25% درآمد صادراتیشان را از ارزهای مهم (دلار، پوند و یورو) به لیره ترکیه تبدیل کنند. ارزش لیره ترکیه در یک سقوط آزاد قرار گرفته و بدین ترتیب سیاست پولی ترکیه هم در کنترل سیاست عمومی اردوغان در آمده اند؛
- تنها در هفته آخر سال ۲۰۲۱ لیره ترکیه ۲۰% ارزش خود را از دست داد؛
- مانوورهای اخیر بانک مرکزی، فاکتور عدم اطمینان را به لیره ترکیه افزوده است؛
- نرخ سالانه تورم ترکیه به ۳۶,۱% رسیده که از سپتامبر سال ۲۰۰۲ تا کنون سابقه نداشته است.
افزودن دیدگاه جدید