پنهانکاری، سفسطه، دروغ، اعتراف

امروز، شنبه 17 نوامبر، علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی در گفتگوئی تلویزیونی، وجوهی از وضع ارزی و پولی کشور را "توضیح" داد. توضیح او در بارۀ علت افزایش قیمت دلار حاکی از عملکرد سه عامل بود: 1- افزایش نرخ بهره در بیش از ۹۰ کشور دنیا، 2- نوسانات فصلی و 3- اعتراضات جاری در ایران.
این توضیح حاوی یک پنهانکاری، یک سفسطه، یک دروغ و یک اعتراف است:

• پنهانکاری است، زیرا علت واقعی افزایش دلار را مسکوت می گذارد. این علت را بسیاری از کارشناسان اقتصادی "جایگزینی نفت ایران با نفت روسیه در بازارها، توقف مذاکرات هسته‌ای، کسری بودجه دولت، افت صادرات پتروشیمی به دلیل قطعی گاز و افزایش تقاضا برای خرید ارز در آستانه تعطیلات ژانویه" دانسته اند. بماند این که خود این علت یابی نیز فقط بر عوامل کوتاه مدت نظر دارد و شامل عوامل پایه ای تر، که در بحران مزمن اقتصاد ایران عمل می کنند، نمی شود؛
• سفسطه است، زیرا افزایش نرخ بهره در امریکا و دیگر کشورها، ارتباط مستقیمی با تراز بین ریال و دلار ندارد. افزایش نرخ بهره، درست به عکس "توضیح" مدیر کل بانک مرکزی، می تواند به معنای کم ارزش شدن پول معین باشد؛
• دروغ است، زیرا نرخ برابری دلار نسبت به تومان در نیمسال گذشته، و پیشتر از آن نیز، مدام سیر صعودی داشته، و از حدود 28هزار به 38هزار رسیده است. مگر آن که منظور رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی از نوسانات "فصلی"، که معلوم هم نیست چرا دست به دست عوامل خلاف مراد داده، دوره ای چند برابر یک فصل باشد؛
• و اعتراف است، زیرا، آری به واقع در هر حاکمیت متزلزل، یا حتی در هر حاکمیتی که نسبت به آن در جامعه حس تزلزل وجود داشته باشد، ارزش پول سقوط می کند. افزایش نرخ برابری دلار نسبت به تومان مقدمتاً ناشی از سقوط ارزش پول ملی ماست و نه افزایش ارزش دلار، از جمله به این دلیل که جنبش "زن، زندگی، آزادی" مبین تردید اکید جامعه نسبت به ثبات جمهوری اسلامی است، ولو که موضوع امروز تقویمی نباشد. حتی، بالاتر از این، نه تنها در ثبات آن تردید دارد، بلکه به نفی آن برخاسته است.