کار کودک: علل و عواقب تداوم فقر بخش هفتم

2.2 کار کودک و فقر: نگاهی به کودکان و خانوار – ادامه

درآمد حاصل از کار کودکان نیز تغییر قابل توجهی را در وضع فقر در خانوار موجب نمی شود. در نمودار زیر وضع فقر در خانواده هائی با فرزندانی 5 تا 14 ساله که به کار کودک اشتغال دارند، با و بدون احتساب دستمزدی که این کودکان برای کارشان دریافت می کنند، نشان داده شده است. چنان که دیده می شود، درصد خانواده هایی که به "یمن" کار کودک وضع فقر کمتر وخیمی دارند، اندک است؛ خواه آن گروه خانواده ها که موفق می شوند از ردۀ فقر شدید به وضعیت فقر غیرشدید منتقل شوند و چه آن گروه که بر فقر غلبه می کنند و از خط فقر فاصله می گیرند، ولو که این فاصله هنوز در حد آسیب پذیری باشد که مرز بالایی آن بی دلیل اکیدی 1.4 برابر خط فقر تعریف شده است.

در بولیوی 22 درصد از کل خانوارهای دارای کودک کار 5 تا 14 ساله، در کستاریکا 17 درصد و در گواتمالا 16.8 درصد (نمودار 3) تغییر وضعیت می‌دهند. این دیدگاه نیز استدلال معتبری برای حفظ کار کودکان نیست و دولتها باید با توجه به این نتایج ناچیز، که به تداوم فقر کودکان کار پایان نمی دهد، وارد عمل شوند.

* در محاسبات، خانواده های با درآمد نامعلوم منظور نشده اند، اما خانواده های با درآمد صفر منظور شده اند.

جدول 3: تأثیر کار کودکان در تخمین از سطح فقر سراسری خانوار در سه کشور کستاریکا، بولیوی و گواتمالا

2.3  کار کودک و فقر: دیدگاه "کلان"

در این بخش پیوند بین کار کودک و برخی ویژگیهای فقر را در سطح کلان تحلیل می‌کنیم... هنگامی که نرخ کار کودک با فقر، به معنای درآمد ناکافی خانوار، را در نظر بگیریم، به وضوح یک همپیوندی مثبت دیده می شود: هرچه نرخ کار کودک در کشوری بالاتر، سطوح فقر در آن کشور نیز بالاتر فقر وجود دارد و بالعکس، یعنی هرچه سطح فقر بالاتر، نرخ کار کودک نیز بالاتر (گرافیک 3). ضریب همپیوندی در میان این دو متغیر 0.54 است. می توان گفت که پدیده کار کودک در آمریکای لاتین ارتباط مستقیمی با فقر در بعد جهانی دارد.

اندازه گیری "مکمل فقر"، وقتی فقر همچون درآمد ناکافی تعذریف می شود، معیاری است برای تأمین مؤثر مجموعه ای از نیازهای اساسی مادی (آموزش، مسکن، آب آشامیدنی و غیره). هیچ اندازه گیری قابل مقایسه ای از این معیار برای همه کشورهای آمریکای لاتین وجود ندارد، اما از این زاویه شاخص "فقر انسانی" نیز تقریب خوبی را به دست می دهد.

در اندازه گیریهای انجام یافته از این شاخص، باز همپیوندی مثبت مشابهی را بین نرخ کار کودکان و فقر مشاهده می کنیم. این همپیوندی را می توان چنین صورتبندی کرد: هرچه تأمین مؤثر نیازهای اساسی مادی خانوار در کشوری کمتر، میزان کار کودکان در آن کشور بیشتر. ضریب همپیوندی در این اندازه گیری برابر 0.44، یعنی کمتر از ضریب قبلی است. این نشان می دهد که ناکافی بودن درآمد خانوار عامل تعیین کنندۀ مهمتری در کار کودکان است.