رفتن و ماندن

با سلام به نادر گرامی و تسلیت به او بخاطر فقد دوست. به سهم خود سپاسگزار او  هستم که با نوشته صمیمی خود رسم رفاقت پاس داشته و خاطره زنده یاد ایرج حیدری را زنده کرده است. با اجازه او و مسئولین "به پیش" مناسب دیدم تا زیرنویسی را که پای دل نوشته شهاب برهان در رابطه با رفیق درگذشته ایرج حیدری آوردم در همینجا نیز نقل کنم. بهزاد کریمی
** *
درود بر شهاب عزیز و تسلیت بخاطر درگذشت زنده یاد ایرج حیدری هم به او و هم به هر آنی که ایرج برایش عزیز بود. نوشته شهاب دلنوشته‌ای است از عمق وجود و زیبا با درونمایه تجلیلی شرافتمندانه؛ یک گرامیداشت اصیل و دلنشین. دو نکته هم من بگویم. 1) من با ایرج فقط چند دیدار داشتم و جملگی‌شان هم مرتبط با امور غیر سیاسی و معطوف کاری مشترک که دو تای آنها چند ساعتی وقت برد. دیدارهای کاری که، البته و ضمناً مدام با چاشنی سیاست و خاطرات سیاسی همراه بود و بهنگام صرف غذا در جمعی چند نفره آه و لبخند بهمراه داشت! در حین این کار بود که من بد خط، واقعاً شیفته خط بسیار زیبا و موزون او شدم و نیز سند تنظیمی وی طی مدتی بس کوتاه را بس دقیق، حقوقی و سنجیده یافتم. درست بدانگونه که شهاب پیرامون مشاهدات خود در مناسباتش با او واگویی کرده است از ذهن من نیز در آن لحظه این گذشت که این آدم چه اندازه با وظیفه‌ بر عهده گرفته خویش‌ یگانه است. همین هم بود که در چند تلفن بعدی، هر پاسخی که او به هر پرسش من راجع به آن کار مشترک می ‌داد برایم جنبه حجت داشت و معتبر بود. روش کار او و تعهدی که از خود نشان می‌داد، در آدم اعتماد بر می انگیخت. 2) اوایل دهه 90 میلادی ایرج در یک رابطه مالی به عللی و ناخواسته مسئول زیان دیدگی به یک شرکت اقتصادی شناخته شد و دیگر نتوانست از عهده جبران آن برآید. مسئله بالا گرفت و صاحبان این شرکت که ما با هم مناسبات مبتنی بر آشنایی از دوران نوجوانی و همشهری بودن داشتیم مرا واسطه قرار دادند بلکه این مسئله مالی  فیصله بیابد. به پاریس رفتیم و وساطتی صورت گرفت و قول و تعهداتی داده شد اگرچه در عمل غیر قابل تحقق که از تفصیل ماجرا می گذرم. صاحب شرکت طلبکار هم با دلخوری بسیار از پیگیری موضوع عملاً منصرف گردید. بیست و پنج سالی گذشت تا که ایرج در آخرین دیدارش با من بیکباره و بی مقدمه به آن مسئله برگشت و گفت این بار بدجوری بر دوشش سنگینی می‌کند و همچون خوره وجودش را می خورد. در حالیکه چشمانش بگونه هویدا تر بود افزود شرافتش را به ناروا لکه دار می بیند و شرمنده اعتمادی است که صاحبان آن شرکت در عالم دوستی و رفاقت به عنوان یک شخص سیاسی چپ به او کرده بودند. آخرش هم با لحنی مصمم تاکید کرد که البته هرجور باشد روزی این وجه را خواهد پرداخت ولی با حزنی دوباره برگشته به صدایش، ضمن ابراز تاسف بر واقعیت ایستاد و گفت اما همه توانایی‌‌اش برای پرداخت بدهی فعلاً مبلغی است فقط حدود یک دهم کل طلب. در واقع ایرج توانسته بود آن را طی این سالها و به همین منظور ذره ذره جمع نماید و کنار بگذارد تا بدهی خود را تادیه کند. فکری از ذهنم گذشت و به ایرج گفتم: همین وجه فعلاً کافی است، مهم حس حفظ شرافت است! من این مبلغ را به آنها می‌رسانم و سعی می‌کنم با این عمل سمبلیک، رضایت‌شان را جلب کنم! چشمانش از شادی درخشید و گفت البته او باز هم خواهد کوشید که در آینده هر چه در توانش باشد بپردازد. این کار انجام گرفت و طلبکار که موضوع را عملا "فراموش شده" می‌دانست غافلگیرانه و در حالی که انتظارش را نداشت شرحی از من شنید و وجه را گرفت و ضمن تشکر، رسیدی را با چنین عبارتی امضاء کرد: ممنون و حساب بسته شد. ایرج انسان شریف و متعهدی بود.