تفاوت‌های کنگره دوم و سوم حزب چپ ایران و نتایج کنگره سوم

حزب چپ ایران طی کنگره‌های دوم و سوم، تحولات مهمی را در مسیر سیاست‌گذاری، ساختار و استراتژی تجربه کرده است. این مقاله، تفاوت‌های کلیدی این دو کنگره را بررسی و پیامدهای کنگره سوم را در زمینه‌های هویتی، سیاسی و استراتژیک تحلیل می‌کند.
مقدمه
حزب چپ ایران، به‌عنوان یکی از احزاب برجسته چپ‌گرای ایرانی، در سال‌های اخیر تلاش کرده تا به‌واسطه تحول ساختاری و برنامه‌ریزی استراتژیک، جایگاه خود را در فضای سیاسی معاصر ایران تثبیت کند. 
تفاوت‌های میان کنگره دوم و سوم این حزب نمایانگر تغییرات اساسی در رویکردهای آن است.
تفاوت‌های کلیدی کنگره دوم و سوم
۱. محوریت گفتمان و شرایط اجتماعی

کنگره دوم (۲۰۲۱):
در شرایطی برگزار شد  که اعتراضات داخلی در ایران هنوز به انسجام جنبش‌های مدنی گسترده منتهی نشده بود. اولویت حزب بیشتر بر تحکیم درونی و تقویت هویت تاریخی قرار داشت.
کنگره سوم (۲۰۲۳): 
در دوران تأثیرگذاری جنبش "زن، زندگی، آزادی"، کنگره سوم به همسویی با این حرکت و شفاف‌سازی مواضع رادیکال خود روی آورد.
۲. رویکرد به نظام حاکم
رویکرد به نظام حاکم
کنگره دوم: بر اصلاح تدریجی و گذار آرام تأکید داشت.
کنگره سوم: موضع‌گیری شفاف‌تری درباره ضرورت گذار از جمهوری اسلامی و حمایت از جنبش‌های دموکراتیک اتخاذ شد.

۳. تصویب فدرالیسم

کنگره دوم: 
برنامه‌هایی کلی برای عدالت اجتماعی مطرح شد اما مدل مشخصی برای ساختار حکومتی آینده ارائه نشد.
کنگره سوم:
تصویب فدرالیسم، گامی عملی برای تأمین حقوق اقوام و تمرکززدایی از قدرت محسوب می‌شود.

۴. تحول هویتی

کنگره دوم: حزب همچنان با عنوان "حزب چپ ایران (فدائیان خلق)" بر پیشینه تاریخی خود تأکید داشت.
کنگره سوم: 
حذف عنوان "فدائیان خلق" از نام حزب، به باز شدن درهای حزب برای نیروهای مستقل و جریان‌های متنوع چپ کمک کرد.
نتایج و دستاوردهای کنگره سوم
۱. پیوند با جنبش‌های اجتماعی
نام‌گذاری کنگره به "زن، زندگی، آزادی" نشان‌دهنده حمایت حزب از جنبش‌های زنان و مدنی و تعهد به عدالت جنسیتی بود..

۳. بازتعریف هویتی و سیاسی
حذف نام "فدائیان خلق" به معنای عبور از محدودیت‌های ایدئولوژیک گذشته و پذیرش نیروهای متنوع‌تر در حزب بود.

نتیجه‌گیری
کنگره سوم حزب چپ ایران، نقطه عطفی در تحولات سیاسی این حزب و همسویی آن با مطالبات اجتماعی و دموکراتیک مردم ایران بود. تصمیمات گرفته‌شده، زمینه‌ساز نقشی فعال‌تر در فضای اپوزیسیون و تعامل مؤثر با جنبش‌های مردمی است.
رضا ت
۲۷ نوامبر ۲۰۲۴
منابع:

سایت رسمی حزب چپ ایران و تحلیل‌های منتشرشده در نشریه «به پیش».

گزارش‌های مرتبط با جنبش‌های اجتماعی و ساختارهای حزبی در ایران