رفتن به محتوای اصلی

تشیع سیاسی، از جبل‌عامل تا حشدالشعبی

تشیع سیاسی، از جبل‌عامل تا حشدالشعبی

در روزهای فاجعه سیل ویرانگر که چندین استان کشور را در بر گرفت، در حین اخبار ویرانی‌ها و بی‌خانمانی‌های هم‌وطنان سیل‌زده، اخبار ورود سپاه حشدالشعبی و گروه وابسته‌اش"النجبا" به خوزستان و سپاه فاطمیون به لرستان خشم و نگرانی مردم خوزستان و لرستان را برانگیخت، و به حضور این مهمانان ناخوانده در خاک وطن اعتراض کردند. حضور سپاه حشد الشعبی در خوزستان و فاطمیون در لرستان نشانگر این واقعیت است که این دو سپاه و دیگر نیروهای مسلح شیعی منطقه تخت نفوذ و تسلط سپاه قدس قرار دارند، ورود این سپاهیان بیگانه با دستاویز یاری به سیل‌زدگان به ایران بدون شک بافرمان سپاه قدس بوده است همچنین حضور آنان در ایران نشانه قدرت‌نمائی سپاه پاسداران و اثبات این دیدگاه است که اتکای سپاه پاسداران نه به مردم ایران بلکه به نیروهای مسلح شیعی تحت تسلط خود در منطقه است، چنانکه غضنفر آبادی ریاست دادگاه‌های انقلاب تهران اعلام کرد "اگر ما انقلاب را یاری نکنیم حشد الشعبی عراق، فاطمیون افغانی ، زینبیون پاکستان و حوثی‌های یمن خواهند آمد و انقلاب ما را یاری خواهند کرد.

سپاه حشد الشعبی که از اتحاد چندین گروه شبه‌نظامی شیعه پدید آمده است با سازماندهی و حمایت سپاه قدس و فتوای آیت اله سیستانی بزرگ‌ترین مرجع شیعیان عراق در سال2014 تشکیل شد.

پدید آمدن جریانات بنیادگرای اسلامی با کارنامه انسان ستیز و شقاوت‌بار داعش، القاعده ،طالبان، حشد الشعبی و بوکوحرام و رهبران قسی‌القلبی مانند بن‌لادن، الظواهری ، ملاعمر و ابوبکر بغدادی هرچند ریشه در باورها و آموزه‌های اسلام دارد اما عوامل دیگری نیز این‌گونه جریانات را بر مردم کشورهای اسلامی تحمیل کرده است.

عوامل پدید آمدن اسلام بنیادگرا.

الف: شکست ناسیونالیسم عربی: گرایش‌های ناسیونالیستی در جهان عرب در زمان به قدرت رسیدن افسران ارتش مصر به رهبری جمال عبدالناصر، وارد مرحله نوینی شد، پیروزی مصر در جنگ کانال سوئز که منجر به ملی شدن کانال سوئز گردید، غرور ملی را در کشورهای عربی اعتلا بخشید و ناسیونالیسم در جهان به اوج رسید و جمال عبدالناصر به قهرمان ملی و محبوب‌ترین رهبر جهان عرب، تبدیل شد، و لقب "بطل الوحده العربیه "، یعنی قهرمان وحدت عرب را از میلیون‌ها عرب دریافت کرد. ناصر بارها عنوان کرده بود که: زنده‌یاد مصدق الهام‌بخش او در ملی کردن کامل سوئز بوده است.

موج ناسیونالیسم در جهان عرب دیری نپایید که با شکست مصر در جنگ 6 روزه با اسرائیل در سال 1967 و درگذشت ناصر، دچار افول شد؛ اخوان المسلمین نیرومندترین جریان مذهبی مصر پس از سوءقصد به جان ناصر منحل شد، اما اسلام‌گرایان وابسته به اخوان المسلمین مخفیانه فعالیت داشتند و جامعه‌الازهر، بزرگ‌ترین مرکز آموزش تعالیم دینی جهان اسلام ، همچنان فعال بود و هزاران جوان داوطلب فراگیری تعالیم دینی را آموزش می‌داد و از مقبولیت برجسته‌ای در کشورهای اسلامی برخوردار بود. فارغ‌التحصیلان آن اکثراً وابسته به اخوان المسلمین بودند، چنانکه پس از جنبش بهار عربی و برگزاری انتخابات در مصر، محمد مرسی، عضو برجسته اخوان المسلمین به ریاست جمهوری انتخاب شد.

ب: شکست بعثی‌ایسم؛ بنیانگزار حزب بعث در جهان عرب میشل افلق مسیحی اهل سوریه بود که اساسنامه و اهداف و خط‌مشی این حزب را در سال 1947 تدوین کرد. آرمان حزب بعث بر پایه‌های ناسیونالیسم عربی و سوسیالیسم استوار بود؛ این حزب فقط در دو کشور سوریه و عراق به قدرت رسید؛ حافظ اسد و صدام حسین رهبران حرب بعث بودند که به‌شدت با یکدیگر اختلاف داشتند و میشل افلق که به صدام تمایل بیشتری داشت به عراق پناهنده شد. احزاب بعث در هردو کشور با مشت آهنین بر مردم حکومت می‌کردند و کمونیست‌ها ، کردها و مسلمانان بنیاد گرا را به شدت سرکوب کردند. این حزب نه تنها در دیگر کشورهای عرب پایگاهی نداشت بلکه در کشورهای عراق و سوریه نیز فاقد پایگاه مردمی بود. پس از سقوط صدام و جنگ داخلی سوریه، حزب بعث نیز اعتبار خود را از دست داد، اما در سال‌های حکومت بعثی‌ها، اسلام بنیادگرا همچنان در جذب جوانان، به‌ویژه شیعیان موفق بود؛ در زمان حمله عراق به کویت و دخالت آمریکا، شیعیان دست به شورش زدند، اما به‌شدت سرکوب شدند. این شورش نشانگر سازمان‌دهی مخفیانه شیعیان بود.

ج: حمایت همه‌جانبه آمریکا از تجاوزات اسرائیل

از آغاز تأسیس اسرائیل تاکنون آمریکا و کشورهای غربی از سیاست‌های تجاوزکارانه و پایمال کردن حقوق مردم فلسطین توسط اسرائیل پشتیبانی کرده‌اند و آمریکا تمام قطعنامه‌های محکومیت اسرائیل در شورای امنیت را وتو کرده است؛ یکی از دلایل رشد اسلام بنیادگرا، حمایت بی‌حدوحصر آمریکا از اسرائیل است.

د: تقویت نیروهای بنیادگرای اسلامی از سوی آمریکا و اسرائیل

دولت آمریکا از سرکوب مردم فلسطین توسط اسرائیل و همچنین از دیکتاتورها در جهان اسلام حمایت می‌کند، اما بر اساس منافع خود در بعضی مناطق و در برخی برهه‌ها، بنیادگرایان اسلامی را تقویت می‌کند، یا به ایجاد آن یاری می‌رساند؛ در دهه هشتاد که احزاب مارکسیستی بر افغانستان حکومت می‌کردند، به تقویت نیروهای واپسگرای مجاهدین افغانستان پرداخت؛ البته دلارهای نفتی عربستان و ژنرال‌های فاسد و تبهکار پاکستان هم در به قدرت رسیدن مجاهدین نقش داشتند؛ خانم کلینتون وزیر خارجه دولت اوباما اعتراف کرد که "داعش را ما به وجود آوردیم"؛ اسرائیل نیز در ایجاد دو جریان حماس و جهاد اسلامی نقش داشت؛ هدف آمریکا و اسرائیل از تقویت و ایجاد جریانات اسلام‌گرا، تقابل با نیروهای چپ‌گرا و ملی، و ایجاد تشنج و اختلاف در منطقه خاورمیانه است .

افزون بر عوامل ذکرشده و دیگر عوامل تأثیرگذار که باعث تقویت جنبش‌های اسلامی شدند، وقوع انقلاب اسلامی در ایران و فعالیت‌های آن برای ایجاد نیروهای مسلح شیعی در منطقه موجب گسترش سازمان‌های مسلح شیعی شد؛ در آغاز انقلاب یکی از اهداف رژیم نوپا صدور انقلاب به دیگر کشورهای اسلامی و تقویت جنبش‌های اسلامی بود؛

و به همین مناسبت کنفرانس‌هایی را با شرکت نهضت‌های اسلامی ترتیب می‌داد که ریاست ان با محمد منتظری و مهدی هاشمی بود و با ایجاد موسسه" دارالتقریب اسلامی" و دعوت از یاسر عرفات که در جهان اسلام مقبولیت داشت و همچنین ایجاد فرستنده‌های تلویزیونی به زبان‌های گوناگون تلاش می‌کرد که مسلمانان را به‌سوی خود جلب کند، اما انقلاب اسلامی به علت اینکه اکثریت مسلمانان پیرو مذهب تسنن هستند، نتوانست در میان مسلمانان غیر شیعی پایگاهی ایجاد کند؛ اما با حمایت مالی موفق شد گروه‌های مسلح شیعی را سازماندهی کند.

اولین و مهم‌ترین پایگاه جمهوری اسلامی در میان شیعیان، جنوب لبنان بود، زیرا این منطقه با شیعیان ایران پیوندی دیرینه داشتند، پیوند میان شیعیان ایران و لبنان از زمان صفویه آغاز می‌گردد؛ دولت‌های صفویه که با دولت عثمانی ستیز و دشمنی داشتند، برای تهییج و بسیج مردم علیه دولت عثمانی که پیروان مذهب تسنن بودند، درصدد تقویت باورهای شیعی برآمدند و چون با کمبود مبلغ و واعظ روبرو بودند؛ ازاین‌رو عده‌ای از ملایان شیعه ساکن جبل عامل لبنان را بایران دعوت کردند و این عده به ترویج عقاید شیعی و ذم مذهب سنی پرداختند.

در دهه‌های 50 و 60 میلادی کشور لبنان از دولت مرکزی توانمندی برخوردار نبود ازاین‌رو قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای تلاش می‌کردند تا در این کشور نفوذ کرده و پایگاهی برای منافع خود ایجاد کنند، حوزه‌های دینی در ایران نیز برای سازماندهی شیعیان جنوب لبنان امام موسی صدر را که دارای نیاکان لبنانی بود در سال 1338به لبنان اعزام داشتند ، رژیم شاه نیز از فرصت استفاده کرده و امام موسی صدر را موردحمایت قرارداد؛ امام موسی صدر با هزینه رژیم در جنوب لبنان چندین مدرسه و بیمارستان ساخت و در کارهای عمرانی نیز خدماتی انجام داد و همچنین سازمان "حرکت المحرومین "را ایجاد کرد که بازوی نظامی آن" امل "نام داشت، در اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 "منصور قدر" سفیر ایران در کشورهای اردن ، سوریه و لبنان که افسر ساواک بود به علت حمایت اما م موسی صدر از جنبش فلسطین و همکاری با چمران و قطب‌زاده دچار اختلاف شد و کمک‌های مالی رژیم به امام موسی صدر قطع شد.

پس از انقلاب عده‌ای از رهبران جمهوری اسلامی که با جنبش امل ارتباط داشتند، ارتباط خود را در تمام عرصه‌ها با این جنبش گسترش دادند؛ بیشتر اعضای امل در سال 1982 حزب‌الله را پایه‌ریزی کردند و این حزب که توسط سپاه پاسداران سازماندهی شد، از کمک‌های مالی و تسلیحاتی رژیم بهره‌مند شد، و اعضای آن‌که در ایران آموزش‌دیده بودند، به سلاح مدرن و موشک مجهز شدند؛ حزب‌الله با داشتن 50 هزار عضو مسلح به یکی از نیرومندترین ارتش‌های غیردولتی منطقه تبدیل شد. حشدالشعبی که از ترکیب چندین گروه شبه‌نظامی شیعه پدید آمده است، با فتوای آیت‌الله سیستانی، بزرگ‌ترین مرجع تقلید شیعیان عراق و با سازماندهی و حمایت مالی سپاه قدس با100هزار عضو مسلح بازوی سپاه قدس در عراق است، اعضای حشد الشعبی در جنگ علیه داعش شرکت داشتند و در زمان همه‌پرسی اقلیم کردستان در شهر کرکوک، به کشتار و آزار و اذیت کردهایی که خواهان استقلال بودند دست زدند، و خانه‌های آنان را به آتش کشیدند و بر سردر اداره‌ها تصاویر خمینی و خامنه‌ای را نصب کردند، حشد الشعبی در برخورد با دشمنان در بی‌رحمی و شقاوت با داعشیان تفاوتی ندارد.

در کشورهایی که اکثریت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند، به علت سرکوب احزاب و نیروهای‌‌ چپ و مترقی، سازمان‌های آرمان‌خواه امکان فعالیت نداشتند، اما سازمان‌های اسلامی برآمد کردند؛ در فلسطین ده‌ها سازمان با اندیشه‌های مارکسیستی در حال مبارزه بودند و سازمان‌هایی با گرایش‌های اسلامی فعالیت نداشتند؛ اما اکنون غیر از سازمان آزادیبحش فلسیطن دو سازمان حماس و جهاد اسلامی که هر دو اسلام‌گرا هستند، در فلسطین حضور دارند و در رأی‌گیری‌ها بالاترین آرا را به دست می‌آورند.

بقا، تضعیف، ادغام یا انحلال حشدالشعبی، فاطمیون، زینبیون و حوثی‌های یمن، بستگی به سیر تحولات منطقه و دخالت قدرت‌های بزرگ و اعتلای جنبش‌های دموکراسی خواه، عدالت‌خواه و سکولار در منطقه دارد، و بیش از همه به وضعیت سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی که آفریننده این سپاهیان مزدور است، بستگی دارد؛ اما در شرایط خیزش مردم برای آزادی، این جریانات گوش‌به‌فرمان سپاه مسلماً در سرکوب مردم شرکت خواهند کرد.

 

افزودن دیدگاه جدید

متن ساده

  • No HTML tags allowed.
  • نشانی‌های وب و پست الکتونیکی به صورت خودکار به پیوند‌ها تبدیل می‌شوند.
CAPTCHA
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید