مسابقۀ شورانگیز انرژیها

سال گذشته برای اولین بار در اروپا انرژی الکتریکی بیشتری از منابع انرژی تجدیدپذیر – مثل خورشید، باد، آب و بیوماسا – تولید شد تا از سوختهای فسیلی مثل زغال شنگ و نفت. 38 درصد برق تولیدی در اروپا از منابع تجدیدپذیر تولید شد.

تحقیقاتی که توسط دو دفتر تحقیقات انرژی، آگورا و امبر، انجام شده، نشان می دهند که ک در برابر سهم 38 درصدی منابع تجدیدپذیر، سهم سوختهای فسیلی در تولید برق 37 درصد بوده است. این تحقیق همچنین نشان می دهد که اگرچه سهم انرژی اتمی در تولید برق شدیدتر از هر موقع دیگری سقوط کرده است، اما هنوز برابر 25 درصد است.

قرار گرفتن منابع تجدیدپذیر بر سکوی نخست پیامد چندین روند طولانیتر است. سهم سوختهای فسیلی، خاصه زغال سنگ، در تولید برق سالهای متوالی سیر نزولی داشته است. در سال 2015 سهم زعال سنگ درتولید برق برابر 25 درصد بود در حالی که در سال گذشته به 12 درصد رسیده است.

تولید برق از منابع تجدیدپذیر در سال گذشته شتابی بیشتر از همیشه داشته است. تولید برق از انرژی بادی به میزان 9 درصد و از طریق انرژی خورشیدی 15 درصد افزایش یافته است. سهم بیوماسا در تولید برق تقریباً ثابت مانده است.

به این ترتیب به نظر می رسد که اروپا در راه مطمئنی قدم برمی دارد، اما برای نیل به اهداف ناظر بر حیات ماندگار، که تا سال 2030 باید حاصل شوند، ضرباهنگ جایگزینی باید به شدت سرعت گیرد. قرار است میزان برق حاصل از منابع تجدیدپذیر در سال 2030 سه برابر آن در سال 2020 باشد. اگر تمام دولتهای عضو اتحادیۀ اروپا طرحهای توافق شده را به درستی اجرا کنند، برق حاصل از منابع تجدیدپذیر با ضرباهنگ کنونی در سال 2030 برابر 72 تراوات ساعت خواهد بود، در حالی که طبق اهداف گفته شده مقدار برق تولیدی از منابع مذکور در سال 2030 باید برابر 100 تراوات ساعت باشد.

افزایش انرژی خورشیدی و بادی در هلند برابر 40 درصد در یک سال، و از هر کشور دیگری در اروپا بیشتر بوده است. علیرغم این رشد فوق العاده هنوز هم هلند از باقی کشورهای عضو اتحادیه عقبتر است. چنان که گفته شد سهم منابع فسیلی در تولید برق در کل اروپا 37 درصد بوده، در حالی که این سهم در هلند 72 درصد بوده است. تنها وضع لهستان – با سهم 83 درصدی منابع فسیلی در تولید برق – از هلند وخیمتر بوده است.

جالب توجه در تحقیقات هر دو دفتر نامبرده، افول سریع انرژی هسته ای است. در سال 2020 انرژی اتمی 10 درصد کمتر از سال 2019 در تولید برق سهم داشته است. علت این کاهش فاحش، اولاً مشکلات بزرگ پیش آمده در نیروگاه های هسته ای بلژیک و فرانسه، و ثانیاً عزم جزم سوئد و آلمان برای ختم برنامه های هسته ای شان بوده است.

محققان پیش بینی می کنند که سیر نزولی در سهم انرژیهای مذکور ادامه یابد، زیرا بسیاری از کشورهای اروپائی در صدد خاتمه دادن به برنامه های هسته ای شان و یا تقلیل شدید آن اند: آلمان در سال 2022، بلژیک در سال 2025، اسپانیا در سال 2030 به برنامۀ هسته ای برای تولید الکتریسیته خاتمه خواهند داد و فرانسه – بزرگترین تولید کنندۀ "برق اتمی" - تا سال 2035 تولید خود را به نصف مقدار کنونی تقلیل خواهد داد.

نکته اما این است که الکتریسیته بخش کوچکی از کل انرژی مصرفی را تشکیل می دهد. انرژی به مراتب بیشتری که صرف روندهای صنعتی، حمل ونقل، و گرمایش ساختمانها به شمول خانه ها می شود، هنوز الکتریکی نیست. برابر داده های ارواستات (مرکز آمار اروپا)، در حال حاضر 20 درصد انرژی مصرف در خانه از منابع تجدیدپذیر به دست می آید. از این بابت سوئد با 56 درصد، مقام اول را دارد. هلند با حدود 9 درصد در ردیفهای پائین جدول قرار دارد. فقط مالتا و لوکزامبورگ وضعی بدتر از هلند دارند.