ویروس نابرابری

تعمیق نابرابری بین فقرا و ثروتمندان پس از هجوم کرونا

در نحستین سه ماه پس از پاندمی، سقوط بازار بورس منجر به کاهش قابل ملاحظۀ ارزش سهام، و در نتیجه کاهش ثروت برخی میلیاردرهائی شد، که از زمرۀ بزرگترین سهامداران در این بازار اند. اما این عقبگرد، بسیار موقتی بود. در عرض 9 ماه، 1000 میلیاردری که تقریباً همگی شان سفیدپوست اند، تمام ثروت از دست رفته شان را بازیافتند. در اثر حمایت بیسابقۀ دولتها از اقتصاد این افراد، بازار بورس رونق گرفته و ثروت آنان را به بیش از پیشاکرونا افزایش داده است؛ و این در حالی است که اقتصاد واقعی با عمیق ترین رکود در یک قرن گذشته روبرو بوده است. نکتۀ قابل توجه این است که برخلاف این نوبت، در جریان بحران سال 2008، پنج سال طول کشید تا ثروت میلیاردرها به سطح پیش از بحران باز گردد.

در سپتامبر سال 2020، جف بزوس، صاحب شرکت آمازون، می توانست به هر یک از 876هزار کارگر این شرکت بنی به ارزش صدوپنج هزار دلار "هدیه" بدهد، و هنوز همان ثروت پیش از کرونا را داشته باشد.

در سطح جهانی، در فاصلۀ 18 مارس تا 31 دسامبر سال 2020 مقدار سرسام آور 9/3 تریلیارد (هر تریلیارد برابر هزارمیلیارد)، یعنی حدود 50 درصد به ثروت میلیاردرها افزوده شد. کل ثروت آنان در حال حاضر برابر 95/11 تریلیارد، یعنی برابر تمام مبلغی است که کشورهای جی20 در پاسخ به پاندمی کرونا هزینه کرده اند. در همان دورۀ گفته شده 540 میلیارد به ثروت 10 ثروتمندترین میلیاردهای دنیا افزوده شده است.

از پس از پاندمی، به دلیل ممنوعیت مسافرتهای هوائی عمومی در سطح جهانی، خرید و فروش هواپیماهای شخصی اوج گرفته است. در حالی که، فقط به عنوان مثال، لبنان با خطر فروپاشی اقتصادی مواجه است، فوق ثروتمندان این کشور در تفریحگاه های کوهستانی به گذران مشغول اند. از این کشور تا آن کشور، این فقط ثروتمندان و ثروتمندترینان اند که از پاندمی کمترین آسیب را دیده اند و شاهد سریعترین ترمیم ثروتهای از دست رفته شان بوده اند. این گروه همچنین بزرگترین پخش کننده کربن و بزرگترین محرک آسیب به آب و هوا و اقلیم است.

این همه در زمانی است که آثار تلخ تخریبی بزرگترین شوک اقتصادی پس از بحران بزرگ (سالهای دهۀ 1930) آشکار شده، صدهامیلیون انسان شغل خود را از دست داده و با فقر و گرسنگی دست به گریبان اند. امید این بود که این شوک روند تعمیق فقر جهانی را، که طی دو دهه گذشته شاهد بوده ایم، معکوس کند. تخمین زده می شود که در سال 2020 به تعداد کل انسانهائی که در فقر زندگی می کنند، بین 200میلیون تا 500میلیون اضافه شده است. تعداد کسانی که در فقر زندگی می کنند، حتی پس از یک دهه هم به سطح پیش از بحران باز نخواهد گشت.

افزایش ثروت 10 ثروتمندترین افراد دنیا، از پس از پاندمی کرونا تا کنون، برای ساختن واکسن و واکسیناسیون تمام مردم دنیا و برای پیشگیری از سقوط هر کس به دامن فقر در اثر کرونا، کافی است

پاندمی کرونا این واقعیت را آشکار کرد که بیشترین مردم دنیا تنها یک گام با فقر فاصله دارند. این اکثریت با روزی بین 2 تا 10 دلار زندگی می کنند. آنها در زاغه نشینها "اتاقکی" را برای سکونت خانواده شان اجاره می کنند. پیش از بحران کرونا به هر مشقت به سروسامان دادن به زندگی شان مشغول بودند و شاید امید زندگی بهتری را برای فرزندان شان در دل داشتند. منظورمان آسیب پذیرترین ها نیستند. منظور رانندگان تاکسی، سلمانی ها، کسبۀ خرد، محافظان ایمنی، نظافتچی ها، آشپزها، کارگران کارخانه، کشاورزان، و صاحبان این دست مشاغل اند. بحران کرونا به ما نشان داد که برای بیشتر انسانها هرگز راه خروجی دائمی از شرایط فقر و ناامنی وجو ندارد. آنچه هست، در بهترین حالت، مفری موقت و شکننده است.

این به سادگی نه عقلانی است، نه اخلاقی و نه اقتصادی که به مشتی میلیاردر اجازه و امکان سودبری چنین هنگفتی از بحران، با وجود و "به یمن" این رنج عظیم انسانی، داده شود. ثروت فزایندۀ این عده باید به کار مقابله با بحران کرونا گرفته شود، تا زندگی میلیونها انسان نجات یابد و معیشت میلیاردها نفر تأمین گردد.