یادداشت مترجم: خروج امریکا از افغانستان، پیشروی رعدآسای طالبان پس از 20 سال جنگ با امریکا-ناتو بسیاری ازکشورها و بازیگران منطقه ای را به تکاپو واداشته است. مقاله زیر وضعیت هند را در شرایط کنونی به تصویر می کشد.
----------------------
اوضاع درعرصه افغانستان بهسرعت درحال تغییراست. با کم و بیش کامل شدن خروج سربازان امریکایی، چندهفته گذشته شاهد پیشروی طالبان در سراسر کشوربوده است. طالبان ادعا کرده است که 78 درصد خاک افغانستان اکنون در کنترل آن است. اماصرف نظر از درستی یا نادرستی این ادعا، حقیقت آن است که سرعت پیشرفت طالبان، به ویژه در مناطق شمالی، همه را دچار شگفتی کرده است.
خروج امریکا، پس از بیست سال جنگ در افغانستان، شکست تحقیرآمیزی را نشان میدهد. پس از حمله تروریستی سپتامبرسال2001 درامریکا، رئیسجمهور بوش دستورحمله به افغانستان را برای بهراه اندازی "جنگ علیه ترور" صادرکرد. چرخه کاملا کامل شد. امریکا در دههی 1980مجاهدین را برای غلبه بر رژیم مورد حمایت شوروی در افغانستان مسلح و تامین مالی کرده بود که درراس کسانی که به جهاد پیوستند عناصری مانند اوسامه بن لادن بودند. یک دهه کامل بعد، امریکا علیه طالبان که فرزند مجاهدین بود میجنگید. پس ازبرکناری طالبان ازقدرت، امریکا همانطورکه مایل بود رژیمی را با یک "روکش دموکراتیک" برسر کارآورد.
دو دهه جنگهوایی و عملیات نیروهای ویژه نتوانست طالبان را مطیع امریکا سازد. پس از صرف بیش از دو تریلیون دلار و قربانی کردن 2.312 سرباز، در طی سالهای گذشته، دولتهای پیاپی امریکا پشتیبانی ازاشغال و به کاربردن سرباز را کاهش داده بودند. بایدن قدم نهایی را برداشت و خروج کلیه سربازان امریکا-ناتو را تا سپتامبر 2021 اعلام کرد. بیستسال جنگ به قیمت جان 47.600 غیر نظامی تمام شد، که مرگ 40 درصد از آنها ناشی از بمباران هوایی امریکا بود.
دولت ترامپ گفتگو با طالبان در دوحه راآغاز کرده بود ویک موافقتنامه صلح اعلام شده بود. اما گفتگوها بین طالبان و نمایندگان دولت افغان برای یک برنامه موقت انتقالی متوقف شد. روشی که طی آن امریکاییها افغانستان را رها کردند شیوه همیشگی آنها در رها کردن کشورهایی است که اشغال میکنند- غرقه در ویرانی همان طورکه در عراق روی داد.
ارتش ملی افغانستان، ساخته شده و تعلیم دیده ازسوی امریکا، فروپاشیده و بخشی از سربازان آن یا تسلیم شده اند یا پستهایشان را ترک کرده اند. حتی اطلاعات امریکا پیش بینی کرده بود که طالبان میتواند درعرض ششماه پس از خروج امریکا بر کل کشورغلبه کند. اماغلبه طالبان ضرورتا به ثبات درافغانستان منجرنخواهد شد.شبه نظامیانی در ارتباط با جنگ سالاران قبیلهای ومورد حمایت امریکا و شبه نظامیان آموزش دیده در میدان وجود دارند که شرایط را برای جنگداخلی آماده میکند. این بدترین سناریو برای مردم افغانستان خواهد بود که به رنج بردن از خشونت و ستیزه ای که چهار دهه در آن قرار داشته اند ادامه خواهند داد .
تنهاراه برای اجتناب ازچنین پیآمد ترسناک تشکیل دولت موقتی با شرکت طالبان برمبنای درک مشترک از نگرانی های تمام طرفها است. آخرین تلاش در دوحه بین طالبان و دولت افغانستان و دیگر نمایندگان برای دست یابی به یک چنین توافقی درجریان است.
هند از تمام این تلاشها خارج بوده و تمام پلهای ارتباطی خود با طالبان رااز خیلی پیشتر سوزانده است. دولت واج پایی در سال 2001برای عرضه حمایت لجستیکی نظامی برای حمله امریکا علیه افغانستان عجله داشت اما امریکاییها عملیات از طریق پاکستان را به عنوان دولت خط مقدم ترجیح دادند- بیشتر به خاطرنومید کردن دولت تحت رهبری بی جی پی(حزب باهاراتا جاناتا) در آن زمان. از آن زمان تاکنون، هند پیوسته با امریکا همراه بوده و برای کمک به دولت افانستان با میلیونها دلار کمک برای پروژههای مختلف و ساختن زیر ساختها در سراسر کشور افغانستان تلاش کرده است.
آمریکا بیشتربرای آزردن دولت مودی، تصمیم به آغازگفتگو با طالبان و در نهایت خروج بدون هیچ تشریفاتی از افغانستان گرفت. دولت مودی، با وضعیت دشواری رو به رو شد، برای برقراری ارتباط با طالبان در دوحه تلاش کرد. اس. جایشانکار، وزیر خارجه هند، برای مشورت با دو دولتی که با طالبان هم صحبت بوده اند به تهران و مسکو سفرکرد. اما، اظهارات جایشانکاردر کنفرانس مطبوعاتی درمسکو که در باره"مشروعیت" غلبه طالبان با زوراعلام تردیدکرد نشان داد که هند دربرابر واقعیتهای پدیدار شونده چقدراز مرحله پرت است.
با خروج امریکاییها از صحنه، تمرکز به سوی قدرتهای منطقهای که سهم مستقیمی در صلح و ثبات در افغانستان دارند تغییر جهت داده است. سازمان همکاری شانگهای متشکل از ششکشوری است که همسایه افغانستان هستند. روسیه، چین، هند و پاکستان، همراه با جمهوری آسیایمرکزی تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان و کازاخستان اعضا شانگهای هستند. افغانستان و ایران درمقام ناظر قرار دارند.
در روزهای 13-14 جولای همایشی از وزرای خارجه کشورهای عضوشانگهای دردوشنبهی تاجیکستان با تمرکز بر افغانستان برگذارمیشود( مقاله درهمان زمان نوشته شده بود- مترجم) . گروه ارتباط با افغانستان شانگهای هم در حال همایش است. جایشانکار که در همایش شرکت دارد، به پیوستن به تلاش جمعی شانگهای برای وضعیت سیاسی مورد حمایت منطقه ای امیدوار خواهد بود.
با اینکه پاکستان حامی سنتی طالبان است، اما با یک وضعیت غیرقابل پیش بینی مواجه است که ممکن است روی منافع و امنیت آن تاثیربگذارد تا حدزیادی نگران است. روز 9 جولای موید یوسف، مشاورامنیت ملی پاکستان، درمقابل کمیته روابط خارجی پارلمان پاکستان حاضر شد و "چهارچوب سیاست گسترده" پاکستان درباره افغانستان را توضیح داد: اول تلاشهای انجام گرفته برای کمک کردن به تشکیل دولت مشترک بین طالبان و دولت کابل، دوم، برداشتن گامهایی برای بهحداقل رساندن گسترش بی ثباتی ونفوذ پناهندگان به داخل پاکستان. اوهمچنین گفت که وضعیت میدانی درحال پیش افتادن از هرچیز دیگری است و اولین گزینه امیدبخش به نظر نمیرسد.
با معلوم بودن این رویکرد، هند نباید دراینکه باید بخشی ازهر تلاش جمعی منطقه ای که پاکستان و شانگهای را دربرمی گیرد باشد تردیدی داشته باشد.
طبقاعلام منابع پاکستانی طالبان روشن کرده است که یک عمارت اسلامی را که هیچ "ساختاردموکراتیکی" نخواهد داشت تاسیس خواهد کرد. نگرانی اصلی آن است که رژیم طالبان با زنان و کودکان دختر چگونه رفتار خواهد کرد. یک سخنگوی طالبان اظهار داشته است که به آموزش زنان تا سطح دبیرستان اجازه خواهند داد، چیزی که تنها زمانی میتوان باور کرد که اتفاق بیافتد. کمترین کاری که هر تلاش منطقهای میتواند تضمین کند باید حفظ حقوق زنانی باشد که بدترین متحملین رنج در رژیم گذشته طالبان بودهاند.
تمام سیاست افغانی ازسال 2001 تاکنون، تحت حاکمیت دولتهای پیاپی هند، حمایت از تجاوز امریکایی و کمک به روند "ملت سازی" با هزینه میلیاردها دلاردر زیرساختها و پروژههای توسعه بوده است. خروج عجولانه امریکاییها بدون نگرانی از عواقب آن میتواند دولت مودی و دستگاه سیاست خارجی را به بازنگری درسیاست یکجانبه هواداری از امریکا و جوانه زدن اتحاداستراتژیک باآمریکا وادارد، که اکنون درچهاردیواری شکل پیدا میکند. مانند سیاست افغانی، سیاست شلیک تفنگ ساچمهای برای شرکتهای امریکایی علیه چین، نیزتنها به منزوی شدن هند و از خط خارج شدن استقلال استراتژیک آن میانجامد.
سرچشمه: دموکراسی مردم نشریه حزب کمونیست هند
افزودن دیدگاه جدید