رفتن به محتوای اصلی

کارگران جهان متحد شوید! بخش دوم

کارگران جهان متحد شوید! بخش دوم

یک طبقه کارگر جهانی شونده 

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بخش‌های وسیعی از جهان که پیشتر تحت حاکمیت رژیم‌های سوسیالیستی دولتی یا سرمایه داری دولتی قرار داشتند، زیر نفوذ سرمایه جهانی درآمدند. اگر سرمایه را به عنوان یک رابطه اجتماعی بین صاحب سرمایه و کارگر درک کنیم، آنگاه گسترش جهانی سرمایه طبعاً باید به گسترش جهانی طبقات کارگر منجر شود. همین طور هم شد. بین سال‌های 1990 تا 2016 تعداد کارگران در سراسر جهان بیش از دو برابر شده و از 1.5 میلیارد به 3.2 میلیارد نفر رسیده است.

تغییر در ترکیب نیروی کار جهانی نیز این افزایش کمی را همراهی کرده است. مثلاً به علت این که بیشتر رشد کمی طبقۀ کارگر در به اصطلاح جهان در حال توسعه رخ داد، توزیع جغرافیایی [نیروی کار] تغییر کرد و این در حالی بود که نیروی کار در کشورهای توسعه یافته تر یک کاهش جزئی را تجربه کرد. نیروی کار زنان در اکثر کشورها در تمام سطوح درآمدی رشد کرده است. ترکیب شغلی نیروی کار نیز با رشد سریع در بخش خدمات دستخوش تغییرات چشمگیری شده است، در حالی که بخشهای کشاورزی، معدن و تولیدی [سنگین] همچنان شاهد کاهش مشاغل مربوط به خود در سرتاسر جهان بوده اند.

اما، علیرغم این دگرگونی سریع در نیروی کار جهانی، بسیاری از پدیده های پیش بینی شده به وقوع نپیوسته اند. ما شاهد "پایان کار" نبوده‌ایم و همگی مان به کارگرانی با تسلط به تکنولوژی پیشرفته تبدیل نشده ایم. در تأثیر اتوماسیون بر جهان کار نیز اغراق شده است. درست است که روبوتها در برخی بخشها جایگزین انسان شده اند، و در برخی دیگر از بخشها تولیدوری نیروی کار انسان را افزایش داده اند. اما تکنولوژیهای جدید، کلاً مشاغل جدیدی را ایجاد کرده اند؛ به این دلیل که این مشاغل پاسخگوی تقاضا برای کالاها و خدمات جدیدی اند.

به همین طریق، ایجاد شمار عظیمی از مشاغل صنعتی نیز، حداقل همپا و همسان افزایش تحرک سرمایه و سرمایه گذاری، یکی دیگر از ویژگیهای جهانی شدن است. به عنوان مثال، رشد مشاغل صتعتی در چین، منبع 40 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. هفتاد درصد کارگران در کشورهای در حال توسعه، در بخش کشاورزی باقی مانده اند. به ازای هر کارگری که جذب به اصطلاح "اقتصاد دانش بنیان" می‌شود، تعداد بسیار بیشتری از کارگران در شالیزارها یا در شعبات مکدونالد فوق استثمار می شوند. بیش از 2 میلیارد کارگر در سرتاسر جهان در بخش غیررسمی بی ثبات کار می کنند، بی آن که قانون از آنان حمایت کند، و بدون آن که به شبکه تأمین اجتماعی و آموزش دسترسی داشته باشند.

منظرۀ جدید بازار کار جهانی حداقل حاوی دو نتیجه است: اولاً نشان می دهد تحلیلگرانی که بر افول نهایی نیروی کار اصرار داشتند، اشتباه می کرده اند. آنان در شوروشوق برای شکوفائی جامعه مدنی جنبش‌های "جهانی دیگر ممکن است"، نیروی کار سازمانیافته را غالباً به عنوان یادگاری از گذشتۀ صنعتی از قلم انداختند. با این حال، از سال 2000 سازماندهی فراملی کارگری در حال افزایش بوده و ساختارها و تکنیکهای سازماندهی جدیدی را تجربه و ایجاد کرده است. ثانیاً، اگرچه به استثنای چند بخش محدود، هنوز یک بازار کار واقعاً جهانی پدید نیامده است، اما آنچه که می توانیم آن را شرایط کاری رایج جهانی بنامیم، پا به عرصۀ وجود نهاده است. مثلاً گسترش کار بی ثبات، یعنی شرایطی  را که زمانی عمدتاً به جهان به اصطلاح در حال توسعه محدود می شد، در نظر بگیرید. امروزه شرایط حاکم بر روی کل زمین حامی تدبیر یک استراتژی فراملی برای نیروی کار و تأسیس یک عامل معتبر تحولخواه  برای مبارزه با سرمایه داری جهانی شده جدید است.

 

منادیان همبستگی فراملی

تحولات فزاینده در جهان کار این برداشت مرسوم نیروهای ترقیخواه را به چالش می کشد که گویا جهانی شدن نئولیبرال تماماً یک فاجعۀ بی سابقه برای کارگران، اتحادیه های کارگری و جنبش کارگری بوده است. البته موانع پیشاروی سازماندهی کارگران چالش‌های سنگینی را ایجاد می کند. تحرک فزونی گرفتۀ سرمایه منجر به افزایش شدید جابجایی، برونسپاری و برون مرزی کار شده است. شرکت‌های چندملیتی می توانند در برابر درخواست کارگران برای دستمزد بیشتر یا تلاش دولتها برای افزایش مالیات تهدید به بستن کارخانه‌ها کنند. مدیران شرکت‌های چندملیتی حتی می توانند کارخانه های خود را به رقابت در برابر یکدیگر بکشانند، بین آنها رفت و آمد کنند و مدیران و کارگران محلی را وادارند تا در رقابتی قهقرائی و بی انتها، هر یک در برابر دیگری از مطالباتش بکاهد. در عین حال، افزایش تحرک نیروی کار منجر به افزایش مهاجرت شده است، وضعی که اگر کارگران مهاجر در برابر نیروی کار بومی قرار گیرند، می تواند به تهدیدی برای دستمزدها و شرایط کار منجر شود. در این صورت کارفرمایان می توانند بین کارگران بر حسب نژاد، قومیت و زبان شکاف بیاندازند و پایه های همبستگی لازم برای سازمانیابی آنان را تضعیف کنند.

 

افزودن دیدگاه جدید

متن ساده

  • No HTML tags allowed.
  • نشانی‌های وب و پست الکتونیکی به صورت خودکار به پیوند‌ها تبدیل می‌شوند.
CAPTCHA
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید