مبارزه خشونت پرهیز، در ۲ پرده

پرده ۱  -  جمعه  ۲۶ مای برنامه کلاب هاوس با تیتر اشکال گذار از جمهوری اسلامی برگزار شد. در این برنامه سخنرانان از حزب چپ ایران ( فدائیان خلق) به تشریح پیشنویس سند سیاسی که قرار است به کنگره پیش رو در ۲ تا ۴ ژوئن ارائه شود، پرداختند. در بحث و تبادل نظر پیرامون آن از جمله به مفهوم گذار، سرنگونی، مبارزه خشونت پرهیز، حق دفاع از خود و بسياری از مفاهیم و ترم های سیاسی که معمولا در اسناد سیاسی راهبردی بکار می‌رود، اشاره شد. حرف اصلی تدوین کنندگان سند مورد اشاره این است که؛ گذار از جمهوری اسلامی به یک جمهوری دمکراتیک و سکولار باید به اتکا و شرکت و پشتیبانی اقشار مختلف جامعه از طریق تشکلهای مدنی و صنفی سیاسی و جنبش های اجتماعی با حضور برجسته، زنان، جوانان و اتنیک های مختلف و گذاری خشونت پرهیز باشد. در مقابل، سؤالات و نقدهای مختلفی در مواجهه با این رویکرد ارائه شدند که ناشی از دغدغه همراه با نقد نسبت به عدم توجه تدوین کنندگان سند به اشکال مبارزه مردم و اینکه، مردم به این نتیجه رسیده اند که باید با رژیم برخورد مقابله به مثل داشته باشند! اما سند چیز دیگری می‌گوید.

به درستی، در پاسخ به این نگرانی ها گفته شد؛ که این سند نه تنها با مبارزه خشونت آمیز مخالف است‌، بلکه صراحتا اعلام می‌کند که مبارزه خشونت پرهیز را سازماندهی می‌کند، 

هرچند اشکال دیگری از گذار توسط بخشی هایی از مردم و متعاقباً برخی از تشکل های سیاسی به شکل آلترناتیو ارائه می شوند.

نمی‌توان با ترم ها و ادبیات سیاسی و فرهنگ انقلابی گذشته به تبیین گفتمان «مبارزه خشنونت پرهیز» پرداخت و انتظار واکنش‌ تردید آمیز و انتقادی نسبت به‌ آن‌ نداشت. حتی برخی از مدافعان سند هم در دفاع از آن، آن زمان که پای سرکوب خونین و خشونت آمیز مردم به میان می‌آید و موضوع دفاع از خود در برابر خشونت رژیم مطرح می شود، یا به لکنت زبان می افتند و یا صورت مسئله را طور دیگری بیان می‌کنند که از اساس با مبارزه خشنونت پرهیز فاصله می‌گیرد. این بحث را می‌توان در واقع چالشی دانست در مقابل طرفداران سند سیاسی برنامه محور که گداز از جمهوری اسلامی را با اتکا بر حضور متشکل اقشار و گروه‌های اجتماعی در سازمان ها و تشکل های مردمی و مبارزه خشونت پرهیز امکان پذیر می داند. در عین حال باید پاسخ قانع کننده و درخور به رویکردی داشت که برنامه عمل خود را با تاکتیک های مبارزات مردم در هر مرحله،  به شکل همبستگی یا پشتیبانی و به عبارت دیگر، خواهان واکنش مناسب با این حرکت ها هستند.

 شخصیت اول نمایش در پرده اول از نظر من، تلاش صادقانه و مسؤولانه طرفین چالش بالا در یافتن راهبرد درست و مناسب در لحظه کنونی و تشخیص دشواری های آن است.

پرده ۲  - چهارشنبه ۲۵ مه نمایشگاه کتاب یک روزه علیه سانسور در برلین برگزار شد. در این نمایشگاه ۴ ناشر ایرانی در اروپا شرکت داشتند. خانه هدایت و انتشارات گردون از برلین، انتشارات فروغ از کلن، نشر ناکجا از پاریس و نشر آسو. کتاب‌ها و عنوان‌های متعدد، عمدتا سیاسی  اجتماعی، فرهنگی ارائه شده بودند، که هرکدام به نوبه خود در درک جایگاه و شناخت جنبش‌های اجتماعی و مشخصا جنبش انقلابی زن، زندگی، آزادی دارای اهمیت اند، بویژه برای دست اندرکاران سیاست!

 از نگاه من کتاب «مبانی مبارزه خشونت پرهیز» نوشته مایکل نیگلر که فرهاد میثمی ترجمه آن را در پاییز ۱۴۰۱ در زندان رجایی شهر به پایان رسانده، شخصیت اول این پرده نمایش است. زیرا که:"خشنونت پرهیزی راهکاری نیست که ضعیفان به آن متوسل شوند، بلکه براستی نوعی از توانمندی را می طلبد که کمیاب است. خشونت پرهیزی اجتناب از چیزی نیست، بلکه درگیر کردن نیرویی واقعا موجود در پیکار است." انتخاب این کتاب و ترجمه خوب فرهاد میثمی در جای خود سزاوار تقدیر است!

نتيجه

برنامه کلوب هاوس درست یک روز پس از بازدید من از نمایشگاه بود. در تمام مدتی که به بحث های جلسه گوش میکردم، حس خوبی داشتم،  وقتی در تاکیدات سخنرانان و   منتقدان از «مبارزه خشنونت پرهیز» صحبت می‌شد و این امید را هرچه بیشتر تقویت می‌کرد که جنبش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» راهکار خشونت پرهیز را برگزیده است!

مهدی ابراهیم زاده         ۲۸ مای ۲۰۲۳