نقش حمایت اجتماعی در امحای کار کودک بخش پنجم

1. سمتگیریها در کار کودک و حمایت اجتماعی
1.2 حمایت اجتماعی
حمایت اجتماعی در دوران کووید-19

حمایت اجتماعی یک ستون حیاتی در پاسخ به بحران کووید-19 بود. دولتها می بایست از سیستمهای موجود برای هدایت پشتیبانی فوری و اضطراری بتوانند استفاده کنند. با توجه به محدودیتهای مالی موجود و اولویتهای متعدد، چنین پاسخی سزاوار ستایش بود. تواماً همه‌گیری شکاف‌های بزرگی را در ارائه حمایت اجتماعی آشکار کرد و مشکلات دو میلیارد کارگر اقتصاد غیررسمی و خانواده‌هایشان، زنان تک نان آور، مهاجران و دیگران را برجسته کرد. با این حال، یک تحول مهم، نقش حیاتی است که حمایت اجتماعی دوران کرونا در واکنشِ به لحاظ سیاستگزاری بی سابقه در سراسر جهان، ایفا کرده است.

در فاصلۀ بین فوریه 2020 و مارس 2022، 1730 برنامۀ حمایت اجتماعی در بیش از 200 کشور و منطقه اعلام شدند یا به اجرا درآمدند. بدون شک، بدون این گسترش گسترده و سریع حمایت اجتماعی از طریق تمهیدات از قبل موجود و ارائه اقدامات اضطراری، تلفات انسانی و اقتصادی-اجتماعی این بحران بسیار بیشتر می‌شد و ضرورت حمایت اجتماعی را به عنوان سنگ بنای همه چیز در جوامع کارآمد و پاسخگو نشان می‌داد.

در طول دوران کووید-19، کشورهایی که قبلاً سیستمهای حمایت اجتماعی قوی داشتند، توانستند از آنها برای تضمین حمایت بهتر استفاده کنند. با این حال، کشورهای بدون چنین سیستمهای قوی، سیستمهای موازی را برای حمایت از بسیاری از خانواده‌ها به کار گرفتند، و اگرچه این سیستمها برای گروه‌های خاص (مانند مهاجران، کارگران غیررسمی) حیاتی و نجاتبخش بودند، در بسیاری از موارد نمی‌توانستند از زیرساختهای موجود استفاده کنند، و موقت یا فاقد پاسخ حمایتی کافی بودند.

با این حال، کیفیت پاسخ نه تنها به کیفیت سیستمهای حمایت اجتماعی از قبل موجود، بلکه به منابع مالی که می شد بسیج کرد، نیز بستگی داشت. مخارج مربوط به پاسخ حمایت اجتماعی در کشورهای با درآمد کم و متوسط متفاوت بود، با میانگین هزینه سرانه از 8 دلار در کشورهای کم درآمد، تا 145 دلار در کشورهای با درآمد متوسط به بالا. محدودیت مالی در بسیاری از کشورها واقعیت دارد، اما این واقعیت توضیح مناسبی برای عدم حمایت کافی از مردم در برابر فقر و کاهش استانداردهای زندگی، در خلاصی از این بیماری همه گیر نیست.

بسیاری از کشورها مزایایی را برای کارگرانی که قبلاً حمایت نمی شدند، مانند کارگران در اقتصاد غیررسمی در برخی بخشها، حداقل به طور موقت فراهم کردند، و با انجام این کار، راه های سیاستگزاری را برای گسترش پوشش حمایت اجتماعی به کارگران غیررسمی به شیوه‌ای پایدارتر گشودند. بسط حمایت به کارگران حمایت نشده - از جمله در کشاورزی غیررسمی مبتنی و متمرکز بر خانواده، یا در مواردی که خانواده ها پیشتر از حمایتهای شغلی و کمکهای اجتماعی محروم بوده اند - تأثیر مثبتی بر کار کودکان داشته است.

با این اوصاف، ابعاد خالص پاسخ به بحران کووید-19 گول زننده بود، زیرا در بسیاری از موارد پاسخهای حمایت اجتماعی، به دلیل حساسیت محدود [جوامع] نسبت به کودکان، محدود می ماند. کودکان از زمره گروه‌های جمعیتی آسیب‌پذیرتری بودند که از پاسخ لازم در دوران کرونا محروم ماندند. از برنامه های اعلام‌شده حمایت اجتماعی در فاصلۀ بین فوریه تا دسامبر ۲۰۲۰، تنها ۷.۶ درصد آنها به کودکان و خانواده‌ها اختصاص داشت. این میزان - با توجه به شواهدی مبنی بر این که حمایت اجتماعی حساس به کودک، پاسخی مؤثر به بحران‌ها در همه زمینه‌ها است - نگران‌کننده است. البته، اگرچه برخی نمونه های عملی خوب نیز بروز یافتند، اما اینها استثنائاتی در قاعدۀ کلی بودند و برای پیشگیری از افزایش کار کودک در دوران کووید-19 کاری از پیش نبردند. بیشتر حمایتهای اضطراری به صورت کمکهای نقدی نیز، حمایتهای کوتاه مدتی بودند، و مانع از تشدید مسائل ناشی از عدم حساسیت کافی نسبت به کودکان نشدند.

با توجه به دوران طولانی همه‌گیری، تثبیت محدودیتهای مالی، تورم، افزایش قیمت سوخت و مواد غذایی و چالشهای فراگیر ناشی از تغییرات آب‌وهوایی، پتانسیل واضحی برای تشدید بیشتر فقر و نابرابری کودکان وجود دارد. بی توجهی به وضع کودکان پیامدهای قابل توجهی در تشدید کار کودکان خواهد داشت.

هنوز امکان قضاوت در این باره که آیا این انبوهۀ پاسخها به بیماری کووید-19 می تواند منجر به گسترش مدید و پایدار حمایت اجتماعی در برخی زمینه ها بشود یا خیر، وجود ندارد. با این حال، چنین قضاوتی از دیدگاه حساس به وضع کودکان واضح تر است: علیرغم وعده و وعیدها، فرصتی که در زمان کووید-19 و پاسخ به بحران آن فراهم آمده بود، از دست رفته است. اگر سیاستگزاران در جریان پاندمی و پس از آن به ایجاد سیستمهای متمرکز بر کودک توجه می کردند، نیازهای کوتاه و بلندمدت کودکان، از نظر برنامه‌ریزی و تخصیص بودجه، به مراتب بهتر از امروز می توانست مورد توجه قرار گیرد.