معرفی کتاب: توسعه چیست؟

معرفی کتاب:توسعه چیست؟

این کتاب هفته پیش توسط انتشارات دنیای نو در تهرات منتشر شد.

توسعه چیست؟

بحثی درباره توسعه و گفتمان ـ دیسکورس ـ غالب از قرن هیجده میلادی تاکنون و چشم‌انداز آینده توسعه چیست؟

اثر پروفسور بیورن هتنه

مترجم: محمود شوشتری

توضیح مترجم:

موضوع کتاب توسعه در باره مفهوم تاریخی مقوله توسعه و فرآیند آن از دهه‌های ۱۷۰۰ تاکنون و گفتمان غالب در طی دوره‌های گذار آن است. موضوع کتاب بحثی نظری - تاریخی است و روندهایی را که توسعه بین‌المللی از سر گذرانده و نیز گزینه‌های محتمل در شرایط امروز را مورد بررسی قرار داده است.

مقوله توسعه همان گونه که معمولَا گفته می‌شود، ''در اساس مقوله‌ای سئوال برانگیز'' است. به این معنا که نه تنها مفهوم آن قابل بحث است، بلکه معنا و مضمون آن از موقعیتی تا موقعیت دیگر حتی در ظرف زمان و مکان نیز متفاوت است. این دفتر با کلامی جذاب و قابل درک نشان می‌دهد که در یک شرایط تاریخی معین به چه چیز میتوان ''توسعه'' گفت و ''معضل توسعه''، دشواری‌ها و چالش‌های پیش‌روی آن کدام‌اند.

بیورن هتنه که پرفسور بازنشسته دانشکده تحقیقات بین المللی دانشگاه شهر گوتنبرگ کشور سوئد است؛ این دفتر را که حاصل بحثی فشرده با همکارش هانس‌ابراهامسون می‌باشد، تحریر کرده است. هتنه فرآیند توسعه از سال‌های ۱۷۰۰ تاکنون را مورد بحث و بررسی قرار داده و نشان می‌دهد که در هر دوره گفتمان غالب ـ دیسکورس هژمون ـ چه بوده و کدام معضل و یا معضلاتی پیشروی فرآیند توسعه بوده اند. او از جمله باورمندان به تئوری پولانی (۳)، که به جنبش دوگانه معتقد بود، است. هتنه روند توسعه را به شش دوره تقسیم کرده و هر دوره را جداگانه مورد بررسی قرار داده و در پایان دفتر نگاهی کوتاه به چشم اندازهای محتمل آینده دارد. هتنه معتقد است که در هر دوره تاریخی معین گفتمان مشخصی راهبر و یا جریان اصلی فرآیند توسعه بوده. در چنین دوره تاریخی ایدئولوژی و درک جریان اصلی از مفهوم و مضمون توسعه؛ هژمون فکری بوده که جریان اصلی یا همان جنبش اول و جریان‌های منتقد کوچک‌تر و ایدئولوژی و درک و برداشت آن‌ها از توسعه، جنبش دوم و یا گره‌های مقاومت را تشکیل می‌داده اند. به باور هتنه در هر یک از این دوره‌های ششگانه چالش‌ها و سدهای معینی در پیشروی روند توسعه وجود داشته که جریان اصلی یا همان گفتمان هژمون وظیفه خود را غلبه و برداشتن چنین موانعی از جلوی راه توسعه را از وظایف خود می‌دانسته است.

هتنه در کتاب ''توسعه چیست؟'' مسائل را به صورتی فشرده و موجز مطرح کرده است. بسط و باز کردن موضوع هر بخش نیاز به بحث‌های بسیار بیشتر دارد که به عقیده من لازم و ضروری است. درک و شناخت از شرایط جامعه بویژه برای ما مردمی که ریشه امان در کشورهای در حال توسعه است، به منظور دست یافتن به راهکارهای مناسب برای توسعه پایدار و با ثبات اهمیت فراوان دارد. بنظر من برای دست یافتن و مجهز شدن به دانش و ابزارکار در این راستا، خواندن و خوانش درست از این کتاب می‌تواند مفید و راهنما باشد.

به منظور درک و فهم آسان‌تر مطالب و ترم‌های مطرح شده در کتاب تلاش کرده ام در حد توان و دانش‌ام در پایان کتاب ضمیمه‌ای اضافه کنم که در برگیرنده توضیح اسامی و نیز اختصارات و واژه‌ها است. ترجمه این کتاب به علت دشواری زبان نوشتاری هتنه و نیز پیچیده بودن موضوع بدون شک کمبود و نواقص زیادی دارد که امیدوارم به کمک صاحب نظران این حوزه از دانش اقتصاد سیاسی- تاریخی برطرف گردد. کتاب هتنه نخستین بار در سال۲۰۰۸ توسط انتشارات اس. ان. اس که فدراسیونی برای تحقیق مسائل اجتماعی و حیات زندگی اقتصادی می‌باشد، منتشر شده است. این فدراسیون شبکه‌ای مستقل از کنشگران و راهبران افکار مستقل و تصمیم گیرندگان بخش خصوصی و دولتی است. هدف این فدراسیون این است که از طریق تحقیق و انتشار کتاب و برگزاری جلسات بحث و تبادل نظر تصمیمات و راهکارهای واقعبینانه‌ای در مورد چالش‌های اجتماعی ارائه دهد.