بیگاری، بە جای ایجاد کار شایستە!

بیکاری در کشور بە رغم وعدە ایجاد یک میلیون شغل سالیانە توسط دولت بر خلاف آمارهای دست کاری شدە و سفارشی ادارە دولتی آمار بە طرز محسوسی روز بە روز در حال افزایش است و دولت نە تنها نتوانستە اشتغال قابل توجهی ایجاد کند بلکە بنا بە گفتە تعدادی از کارشناسان با سیاستهایی کە در پیش گرفتە قریب یک میلیون شغل ایجاد شدە توسط خود مردم در فضای مجازی و غیرە را از بین بردە است. این در حالی است کە برنامەای برای ایجاد کار شایستە هم ندارد و فعلا مهمترین برنامە وزیر کار دولت رئیسی ایجاد اشتغال ناپایدار و نا شایستە از طریق گسترش کار خانگی است کە کمتر کسی را می تواند جذب کند. این وعدە نیز بیشتر بە نظر می رسد برای کاستن از اعتراضاتی باشد کە در این زمینە روز بە روز بیشتر می شود تا راە کاری برای ایجاد اشتغال مولد.

بە نوشتە خبرگزاری ایلنا وزیر جدید کار از تسهیل در صدور مجوز و افزایش بودجە برای بالا بردن اشتغال در کارهای خانگی خبر دادە است. ایلنا بە نقل از وزیر کار نوشت:" وزیر کار گفت: هدفگذاری ما این است که سهم مشاغل خانگی از اشتغال کشور بالای بیست درصد باشد که متاسفانه این هدف هنوز محقق نشده است. طبق گزارش‌های ما حدود ۳ تا ۴ درصد از مشاغل کل کشور به مشاغل خانگی اختصاص دارد که قرار است برنامه‌ریزی کنیم و به سقف مورد نظر برسیم".

محمود کریمی بیرانوند، معاون اشتغال وزیر کار، نیز گفتە است "طی چند دهه اخیر تنها سه درصد از کل اشتغال به مشاغل خانگی مربوط بوده است". .

عبدالملکی وزیر معزول پیشین کار نیز ایجاد اشتغال از طریق گسترش کار خانگی را در صدر برنامە اشتغالزایی خود قرار دادە بود و بر این نظر بود کە با اختصاص یک میلیون تومان و گسترش کار خانگی گویا می تواند بحران گستردە بیکاری را بر طرف نماید. او البتە در همان آغاز کار از طرف مخالفین دولت بە خاطر اظهارات اش بە سخرە گرفتە شد و پس از مدت کوتاهی در اثر رقابت میان طیفهای محافظە کاران حاکم از وزارت کنار گذاشتە شد. . 

وزیر کار جدید نیز آنطور کە از صحبت هایش بر می آید بە نظر می رسد قصد تکرار برنامە شکست خوردە عبدالملکی را دنبال کند.

علت آن هم روشن است، هیچکدام از دو وزیر تا کنونی دولت رئیسی بە نظر می رسد نە جدیت بحران بیکاری و عواقب آن برای مردم و کشور را درک کردەاند نە فهم و دانش این کار را دارند. بهمین جهت قادر نیستند برنامە مفیدی برای ایجاد اشتغال ارائە دهند و آنچە کە بە بە نام برنامە ارائە می دهند مانند برنامە های سایر وزرا جز تشدید بحران و اعتراض ثمر دیگری نداشتە و ندارد.

با این وجود تمرکز روی اشتغال از طریق گسترش کارهای خانگی در راستای بی حقوق سازی نیروی کار و ارزان سازی حداکثر نیروی کار نیز هست. چرا کە قبلا نیز سیاست بی حقوق سازی در قالب طرح های همچون "استاد شاگردی" و :کار آموزی"، خارج کردن اکثریت قریب بە اتفاق کارگران از شمول قانون کار، رواج کار کودکان، بسط قراردادهای موقت اسارتبار و غیرە نیز عمدتا با ابتکار و فشار موتئلفە چی ها و انجمن حجتیە ها و جریاناتی همچون پایداری کە هر دو وزیر دولت رئیسی از تبار آنها هستند پیش بردە شدە است. هم اکنون نیز پس از روی کار آمدن وزیر جدید دوبارە تلاش و فشار برای از میان برداشتن قانون نیمە بند و تهی شدە از محتوای کار شروع شدە است.

از اینها کە بگذریم، ادعای وزیر کار در مورد ظرفیت ایجاد اشتغال و آمار (٢٠درصد) ی او از طریق کارهای خانگی بی پایە و اساس است و نە سنخیتی با وضعیت اقتصادی و نیازها و ملزومات بازار کار کشور دارد و نە جذابیت چندانی برای بیکاران. وقتی کە بە قول معاون وزیر طی چند دهە گذشتە سهم اشتغال از کار خانگی ٣ درصد بودە است غیر ممکن است ظرف کمتر از سە سال از باقی ماندە مدت دولت رئیسی رقم موجود را بە ٢٠ درصد رسانید.

ظرفیت اشتغال و نیروی تحصیل کردە و متخصص کار هر دو در کشور وجود دارد و با تغییر سیاستها و مدیریت کارآمد می شود هم بخش اصلی نیازهای مردم بە کالا و خدمات را کە در حال حاضر از خارج وارد می شوند را تامین کرد و هم بحران فزایندە بیکاری را مهار کرد. اگر مشکل بیکاری دم بە دم در حال افزایش است و رکود و بی رونقی تولیدات صنعتی و کشاورزی سالهاست مستولی است و بازار دلالی و قاچاق و واردات سال بە سال پر رونق تر شدە است، بواسطە وجود رژیم فاسد و ناکارا و سیاستهای بحران زای داخلی و خارجی آن و سلطە حکومت استبدای است.

بە نوشتە روزنامە تجارت نیوز:" بیش از 1.7 میلیون نفر درس‌خوانده زیر 40 سال بیکار در اقتصاد ایران در سال 1399 وجود داشته که بالای 80 درصد آنها مجرد و غالبا به‌عنوان فرزند در کنار خانواده زندگی می‌کردند."تعداد این گروە از بیکاران طی دوسال گذشتە یقینا بیشتر شدە است.

با کار خانگی نمی شود برای این جمعیت بزرگ بیکار و تحصیلکردە کار شایستە ایجاد کرد و از تخصص آنها برای پیشرفت کشور استفادە کرد.

آنچە کە هم اکنون بعنوان کار خانگی وجود دارد اگر آنهایی را کە بە اصطلاح خویش فرما هستند را مستثنی کنیم، کارهای هستند کە نیروی کار شان از بیمە و تامین اجتماعی و هیچ مزایای قانونی دیگر برخوردار نیستند و.کارمزدی کە بە آنها پرداخت می شود پائینتر از حداقل دستمزد قانونی است. این نوع اشتغال برای کارفرمایان کە اکثرا بازاری هستند امتیازات و سود بیشتری از اینکە کارگر بگیرند دارد. مبلغ و مروج این نوع اشتغال نهادهای وابستە و مرتبط با بازار امثال بنیاد های خیرە هستند کە از طریق بنیاد ها نیازمندترین انسانها همچون زنان خود سرپرست بیکار را بە بیگاری می کشند و کلی هم سرشان محنت می گزارند.

رژیم نە تنها قادر بە تامین اشتغال و مهار بحران بیکاری پر مصیبت نشدە و نیست، بلکە قریب یک میلیون شغلی را کە جوانان خلاق و تحصلکردە کشور در سالهای اخیر در سایت های اینترنتی ایجاد کردەاند با طرح های ابلهانە غیر کارشناسی شدە "صیانت و فیلترینگ" از بین بردەاند.

در ارتباط با صنعت توریست نیز کە صنعتی اشتغال زاست ضربات سنگینی بواسطە فیلترینگ و زندانی و بە گروگان گرفتن توریستها بر پیکر این صنعت وارد نمودە و دەها هزار شغل را نابود کردەاند.

ضرباتی کە بواسطە سیاستهای فاجعە بار زیست محیطی و حذف سوبسید کشاورزی بە این بخش تولیدی استراتژیک وارد کردەاند بیش از صنعت است.

با این اوصاف دولت بە جای دادن وعدە های سر خرمن بە میلیونها بیکار بهتر است ابتدا عواملی را کە موجب قریب یک میلیون بیکار جدید شدە است بر طرف کند. ایجاد اشتغال پیشکش اش.