پاکبانان، قبلاً با عنوان سپور که یک واژه ترکی است و یا رفتگر نامیده می شدند، اما طبق پیشنهاد کمیسیون شهرداری همدان درسال ۱۳۹٥ نام سپور یا رفتگر درمکاتبات اداری و رسمی به پاکبان تفییر یافت.
این کارگران زحمتکش شبانه روز در سرما و گرما به نظافت خیابانها، پیاده روها، کوی ها و پارکها مشغول هستند و روزانه کوهی از زباله را جمع آوری کرده و برای پاکیزگی محیط زیست تلاش می کنند، پاکبانان این خدمتگزاران نارنجی پوش که تمام وظایف شان را ایستاده و یا درحین حرکت انجام می دهند و با توجه به اینکه با مواد آلوده سر و کار دارند و از لوازم بهداشتی کافی درحین کار برخوردارنیستند، درطی سالیان و به مرور زمان به بیماری های ریوی، پوستی و واریس دچار میشوند، بویژه در جمع آوری پسمانده های بیمارستانها و محلات فقیرنشین که بهداشت محیط وجود ندارد، پاکبانان بیشتر در معرض ابتلا به بیماریها قرار دارند.
مردم شبانه روز با چهر تکیده و رنجور پاکبانان روبرو می شوند، که خستگی ناپذیر و با جدیت و بدون وقفه درحال تمیز کردن محیط هستند.
نکاتی چند پیرامون وضعیت پاکبانان.
آمار دقیقی تاکنون از میزان پاکبانان در سراسر کشور انتشارنیافته است؛ اما با توجه باینکه ۱٥ هزار پاکبان نطافت شهر تهران را بعهده دارند احتمال دارد که جمعیت پاکبانان ایران حدود یکصد هزار کارگر باشد.
حقوق پاکبانان بین یک میلیون وششصد هزار تومان تا سه میلیون تومان است، که این میزان حقوق درزیر خط فقر قرار دارد، کارگرانی که از طرف شرکت های پیمانکاری به شهرداری ها معرفی می شوند حقوق انها بمراتب کمتر از کارگران ثابت شهرداری هاست؛ شرکتهای پیمانکاری برای اینکه کارگران را تحت پوشش قرار ندهند پس ازمدتی گروهی را از کار برکنار میکنند و گروهی دیگررا جایگزین می کنند.
با توجه به وضعیت بیکاری درایران دربین دانش آموختگان، عده ای از فارغ التحصیلان دانشگاهها برای تأمین هزینه های زندگی به کارهای شاق تن در می دهند و یکی از این کارها باستخدام در آمدن در شرکت های پیمانکاری طرف قرارداد با شهرداری ها است، چنانکه پس از فروریزی معدن یورت و آنش سوزی ساختمان پلاسکو مشخص گردید که عده ای از جانباختگان دارای مدرک دانشکاهی بودند.، حدود ۷۰ درصد از کار پاکبانان در شب انجام می شود؛ ازاینرو کار شبانه مشکلتر و خطر ناک تر است؛ چنانکه تاکنون دهها نفر از پاکبانان در اتوبانها و خیابانها براثر تصادف با اتومبیل کشته و یا مجروخ شده اند.
در مناطق فقیر نشین و حاشیه شهرها که بهداشت محیط وجود ندارد، و مشکلات آب آشامیدنی و فاضلاب وجود دارد، نظافت در این مکانهای آلوده بمراتب دشوارتراست، و معمولاً دراین مناطق و محلات خیل عظیم معتادان وجود دارند که به هیچوجه اصول بهداشتی و نطافت را رعایت نمی کنند، که به زحمت پاکبانان میافزاید.
کارگرانی که باستخدام شرکتهای پیمانکاری در می آیند و به شهرداری معرفی می شوند، اکثریت آنها از شهرستانها به تهران و یا شهرهای بزرگ می روند وخود به تنهائی ساکن تهران و شهرهای بزرگ هستند و خانواده ها درشهرها یا روستاها زندگی می کنند، و خود یا در حاشیه شهر ها یا در ساختمانهای نیمه تمام زندگی می کنند و از حقوق ناچیز خودبخشی را برای خانواده هایشان می فرستند.
کارگران پاکبان معمولاً از اطلاعات و آگاهی صنفی برخوردار نیستند، از داشتن یک انجمن صنفی که مدافع حقوق آنان باشد بی بهره اند و چون به علت موقعیت کاری در یک مکان ثابت نیستند امکان اعتصاب و اعتراض جمعی در میان آنان بسیار صعیف است.
زحمت پاکبانان درروزهای خاص و مکان های خاص بسیار افزونتر می شود که بخش عمده آن به علت رعایت نکردن و بی توجهی مردم نسبت به پاکیزه نگهداشتن محیط است در روزهایی که مراسم مذهبی یا راه پیمایی انجام می شود، بویژه اگر همراه با توزیع غذا و نوشابه باشد، درپایان مراسم زحمات پاکبانان افزونتر می شود، زیرا شرکت کنندگان پسمانده های غذا و نوشابه و ظروف را در سطح خیابان و پیاده روها و دیگر اماکن رها می کنند، در استادیو مهای ورزشی بویژه هنگام مسابقه فوتبال نیز وضع به همین منوال است، تماشاگران جوان ساعتها قبل از آغاز مسابقه وارد استادیوم می شوند و در سکوهها جای می گیرند، این تماشاگران که ساعتها در سکوها در انتظار آغاز بازی هستند، در پایان بازی حاصر نیستند چند دقیقه وقت بگذارند و سکوها را از انواع پسمانده های تنقلات، میوه و آبمیوه تمیز کنند وکوهی از زباله را برای زحمتکشان برجای می گذارند، در بعضی از پارکها و سرویس های بهداشتی عمومی نیز اصول بهداشت و پاکیزگی محیط رعایت نمیشود؛ بدیهیست که بخش زیادی ازمردم افزون بر رعایت نطافت محیط به پاکبانان شریف و زحمتکش احترام می گذارند، ماه گذشته که یکی از هنرپیشکان با تحقیر لباس نارنجی خود را با یک پاکبان نارنجی پوش مقایسه کرده بود، با موجی از حشم و اعتراض در دنیای مجازی روبرو شد. و دختر دانشجوی یک پاکبان فیلمی را دردنیای مجازی به نمایش گذاشت و در آن فیلم دست پدرش را بوسید و اظهار داشت من این دستهای زحمتکش را می پرستم.
پاکبانان که از زحمتکش ترین کارگران جامعه ما هستند؛ با تمام زخماتی که متحمل می شوند به علت فقدان عدالت اجتماعی درجامعه از داشتن یک زندگی معمولی بی بهره اند.
در سالهای اخیر نهادهای زیادی که به اهمیت محیط زیست پی برده اند در ایران تشکیل شده اند که به پاکیزگی محیطزیست یاری میرسانند و هرچند با مخالفت و کارشکنی رژیم مواجه اند اما همچنان درحال رشد هسنتند.
افزودن دیدگاه جدید