تقصیردولت را بە گردن فارغ التحصیلان نیندازید!

خبرگزاری ایسنا اخیر مطلبی را با عنوان " فارغ التحصیلان با رتبه‌های خوب اما بیکار" بە نقل از هادی ابوی منتشر کرد.

در این نوشتە هادی ابوی کە ایسنا از او با عنوان فعال حوزە کار یاد کردە علت بیکاری فارغ التحصیلان را در جایی از نوشتەاش بە داشتن توقع زیاد، و در جای دیگری عدم تناسب رشتە تحصیلی آنان با نیازهای بازار کار عنوان نمودە است.

ایسنا از قول هادی ابوی نوشت:" این فعال حوزه کار تصریح کرد: طبعا ورود به دانشگاه و داشتن تحصیلات عالیه در فارغ التحصیلان توقع ایجاد می‌کند که هر شغلی را نپذیرند، از آن طرف بازار کار به گونه ای نیست که این افراد را سر کار ببرد و شاید یک دلیل آن عدم تناسب رشته دانشگاهی با نیاز بازار باشد".

او در جای دیگری وجود تحصیل کردگان بیکار را نتیجە نداشتن نظر سنجی از نیاز های بازار و گسترش روز افزون و افزایش افسار گسیختە مراکز دانشگاهی عنوان نمودە است. .
در اینکە حکومت در زمینە نیازهای بازار کار و هدایت مراکز دانشگاهی در سمت آموزش دانشجویان بر اساس نیازها مانند سایر موارد فاقد برنامە و کارآیی است کمتر کسی تردید دارد. همچنین نقش دانشگاە ها و موسسات آموزش عالی خصوصیی همچون دانشگاە آزاد کە بصورت تجارخانە درآمدە و همە فکر و ذکر آن کسب سود است در بیرون دادن فارغ التحصیلانی کە در کشور امکان یافتن کاری کە با رشتە تحصیلی شان تناسب داشتە باشد با دشواری مواجە اند، بر کسی پوشیدە نیست. با این همە اینها همە عوامل بیکاری تحصیلگردگان دانشگاهی کە حداقل ٣٠ درصد شان بیکارند نیست.

طبعا آنهایی کە در رشتە معینی زحمت کشیدە و تحصیل نمودەاند مایلند کاری بە آنان دادە شود کە با رشتە و تخصص شان تناسب داشتە باشد و این توقع نابجایی هم نیست. با این همە کم نیستند فارغ التحصیلانی کە تن بە مشاغلی می دهند کە هیچ ربطی بە رشتە تحصیلی شان ندارد. برای دانستن این موضوع کافی است کە کسی اخبار رسانە ها را دنبال کند تا بداند کە چە تعدادی لیسانس و فوق لیسانس آگهی بە دست در صف استخدام کارگر شهرداری ایستادە و یا در پاتوق های کارگران ساختمانی منتظر کار ایستادەاند ولی بە ندرت ممکن است کاری پیدا کنند.

کارگر شهرداری را سراغ دارم کە فوق لیسانس رشتە معماری ست و با ٢ و نیم میلیون تومان حقوق ماهانە دارد کار می کند. کم نیستند تحصیل کردگانی کە برای اینکە بتوانند کاری پیدا کنند مدرک دانشگاهی شان را پنهان می کنند بلکە بتوانند کاری پیدا کنند. بنا بر این نسبت دادن داشتن "توقع" بە تحصیل کردگان بیکار و تعممیم همگانی آن اگر ناشی از اغراض سیاسی و برای پوشاندن علل واقعی بیکاری گستردە در بین آنان نباشد، از روی بی اطلاعی است. اتفاقا بسیاری از کارفرمایان هم بە بهانە داشتن "توقع" از استخدام آنان خودداری می کنند. اما مشکل آنان این است کە دوست ندارند سروکارشان با نیروی کار تحصیل کردەای بیفتد کە استثمار و فریب شان برایشان دشوارتر از دیگران است.

شمار قابل توجهی از فاررغ التحصیلان بیکار را زنان تشکیل می دهند کە تعدادشان دوبرابر مردان بیکار است. اكثر قریب بە اتفاق آنان بە دلیل محدودیتهایی کە برای انتخاب رشتە تحصیلی در نظر گرفتە شدە، اساسا در رشتەهای فارغ التحصیل شدەاند کە برای زنان از نظر حکومت مجاز هستند در آن رشتە ها کار کنند. اما آمار مشارکت زنان در بازار کار ١٤ درصد است. یعنی اینکە این همە زن بیکار بە علت توقع زیادی و انتخاب رشتە نامناسب است کە بیکار ماندەاند؟

وجود افراد تحصیلکردە در واقع یک مزیت برای هر کشور و از ملزومات توسعە اقتصادی و اجتماعی است. بهمین خاطر باید از بابت داشتن آن خرسند و سرافراز بود. این کە حکومت فاسد و نالایق نمی تواند شغل کافی برای تحصیلکرد گان اش ایجاد کند علت اصلی بیکاری فزون بر ٣٠ درصدی آنان است. این واقعیتی است کە با نسبت دادن توقع و نسبت های مشابە نمی شود آن را انکار کرد. کما اینکە آنهایی هم کە نە تحصیلات عالی دارند و نە توقع زیادی میلیونها نفرشان بیکارند و بە هر جا کە برای پیداکردن کار مراجعە می کنند با دربستە مواجە می شوند.

بنا بە آماری کە اخیرا توسط وزارت کار منتشر شدە است، نزدیک بە ٥ میلیون بیکار در کشور وجود دارد کە البتە کمتر از آمار تخمین زدە شدە توسط کارشناسان و مطلعین است. بیکاری این تعداد را با هر عاملی شاید بتوان توضیح داد الی بە دلیل داشتن توقع زیادی!

نیم بیشتری از آنهایی هم کە طبق همین آمار کار می کنند کارشان نیمە وقت و پارە وقت است کە دستمزدهای اندکی می گیرند و خیلی هایشان هم بیمە ندارند.

اگر توقع بە زعم این فعال حوزە کار در بیکاری نقش دارد، چگونە ممکن است میلیونها نفر تن بە کارهایی بدهند کە حتی آنان را هم بیمە نمی کنند؟

این جناب فعال و کارشناس مگر نمی بیند آنهایی هم کە کار تمام وقت دارند حال و روز هیچکدامشان اعم از تحصیل کردە و ناکردە بی نشان از توقع زیادی است؟

کم نیستند جوانانی کە در رشتەهای شدیدا مورد نیاز کشور درس خواندە و متخصص شدەاند ولی سالهاست بیکارند و موفق بە پیداکردن کار نمی شوند. دلیل اش هم رکود و بحران اقتصادی، فلج شدن چرخ تولید و اقتصاد مولد و سیطرە دلالی و خام فروشی و بهم ریختن مناسبات اقتصادی متعارف با بسیاری از کشورهاست.

در کشورهایی کە حسب و کتاب و حق و حقوقی برای شهروندان شان قائلند و برنامە ریزی وجود دارد، معلمان بر اساس شناختی کە در دورە تحصیلی متوسطە از دانش آموزان شان دارند آنها را در انتخاب رشتە تحصیلی از متوسطە بە بالا راهنمایی می کنند.

وزرای هر وزارتخانە آماری از وضعیت نیروها و نیازهای آن تهیە و در اختیار برنامە ریزان ذیربط قرار می دهند تا نیروی لازم را برای آنها آموزش دهند و دانشگاە ها و مدارس مطلع می شوند کە در چە زمینە های نیاز بە چە مقدار نیروی کار وجود دارد و رسانە ها نیز با انعکاس نیازها نقش مهمی در جهت دهی دانشجویان بسوی رشتەهای تخصصی مورد نیاز بە عهدە دارند. ادارە آمار نیز بە نوبە خود با تهیە و انتشار مرتب آمار های سانسور نشدە دراین کار نقش قابل توجهی دارد.

قوانین کار نیز مانند سایر قوانین در این کشورها اجرا می شود و هر جا کە تخلفی صورت بگیرد اتحادیە های کارگری برای رفع تخلفات و دفاع از حقوق کارگران و کارکنان موسسات دخالت می کنند و نبض بازار کار را نیز در اختیار دارند.

در جمهوری اسلامی هیچ کدام از این عوامل وجود ندارند و آمارهای کە در منتشر می شوند نیز غالبا سانسور شدە و گمراە کنندە هستند. خود این فعال حوزە کار نیز اینها را می داند.

نمی شود همە این مسائل را نادیدە گرفت و مشکل بیکاری میلیونی فارف التحصیلان دانشگاهی را در داشتن توقع زیاد و اشتباە در انتخاب رشتە خلاصە کرد.

ط