جوانان

بیش از ۲۶درصد از واجدین تحصیل از چرخه آموزشی باز می‌مانند. از حق دسترسی به تحصیل محروم می‌شوند. رشد گسترده ده میلیونی بیسوادی مطلق همزاد و نتیجه محرومیت از تحصیل است.
در ادامه این چرخه نابرابر، قربانیان بیشتری روی دست جامعه می‌گذارد. سنگینی تأمین هزینه سرسام‌آور تحصیل، دانش‌آموزان بیشتری را از چرخه تحصیل به بازار بیرحم کار پرتاب می‌کند.

ما دانشجویان همانطور که قبلا هم در دانشگاه هنر اعلام کرده‌ایم بین خودمان و شما جنایت‌کاران، یک دریای خون فاصله می‌بینیم و پاسخ‌مان به شما یک کلمه هست: نه! تنها پاسخی که ما به جمهوری اسلامی و انتخاباتش داریم؛ فراخوان به تمام مردم ذله شده از این شرایط، به همراهان، مبارزان، معترضین و اعضا و هواداران تشکل‌ها و نهادها و جمع‌هایمان برای مقابله علیه انتخابات جمهوری اسلامی و ارائه تصویری مبارزه‌جویانه و ابراز خشم علیه این حکومت سرکوبگر و هر نمایش سیاسی‌اش است.

ما جمعی از دانشجویان محروم از تحصیل در دانشگاه‌‌های سراسر ایران که خود مورد ظلم این حکومت قرار گرفته‌ایم، هشدار می‌دهیم که ادامه‌ی سرکوب و فشار بر دانشجویان و علی‌الخصوص آرمیتا پاویر می‌تواند منجر به نتایج زیان‌باری شود که دود آن بیش از هر کسی به چشم نظام خواهد رفت، ما توصیه می‌کنیم که مسئولان قضایی در تبریز چشمان خود را باز کرده و پیش از آنکه دیر شود به خواسته‌های به حق و قانونی آرمیتا پاویر که همان دادرسی عادلانه و منصفانه است جامه‌ی عمل بپوشانند و حق آزادی را که از او سلب شده به او بازگردانند.

بیش از یک سال از ماجرای اعتراضات سال گذشته می‌گذرد و دانشگاه‌ها همچنان در التهاب به سر می‌برند. آنطور که تعدادی از آنها می‌گویند هیچ تجمعی دیگر در دانشگاه در پایین‌ سطح هم شکل نمی‌گیرد و در روزی مانند ۱۶ آذر که روز دانشجوست، فضای دانشگاه متفاوت از هر سال دیگری بود. با تصویب آیین‌نامه کمیته انضباطی دانشگاه در آذرماه سال گذشته، میزان برخورد با دانشجویان متخلف از نظر دانشگاه، اما شدیدتر شد. رای‌های کمیته‌های انضباطی سنگین بود و بسیاری تعلیق شدند.

سال‌هاست که دانشگاه را تبدیل به بنگاه اقتصادی کرده‌اید و حقوقی برای دانشجو باقی نگذاشته‌اید. قوانین غیرانسانی‌تان برای ما پشیزی ارزش ندارد. مقاومت ما روزمره است. آلوده کردن فضای دانشگاه به نیروهای نیابتی‌‌ و انقلاب فرهنگی دائمی‌‌تان حتی در ظاهر دانشگاه تغییری ایجاد نخواهد کرد. نمایندگان شما را به رسمیت نمی‌شناسیم و ارزشی برای حضور جلادانی که دستشان آلوده به خون آزادی‌خواهان است؛ قائل نیستیم. آگاه باشید دانشجویانی که تاریخ جنبش دانشجویی را به دوش می‌کشند؛ تا روز رهایی از هر نوع ستم حاکم بر دانشگاه و جامعه هیچ‌گونه سازشی از خود نشان نخواهند داد.

امسال در شرایطی به استقبال روز دانشجو می‌رویم که دانشگاه یکی از خفقان‌آلودترین روزهایش را در تاریخ ایران تجربه می‌کند. وحشت از تکرار روزهای درخشان «زن زندگی آزادی» خواب را از چشمان مدیران امنیتی وزارت علوم و دانشگاه‌ها ربوده و هم‌چنان می‌کوشند تا با تصویب آئین‌نامه‌های انضباطیِ ضددانشگاهی و تعلیق و اخراج دانشجویان و اساتیدِ معترض و افزایش ادوات نظارت و سرکوب، درون ترس‌خورده و مضطرب‌شان را آرام نگه‌دارند. بدنۀ رسمی دانشگاهْ امروز، مانند کلیت حکومت، همچون ارگانیسمی عمل مي‌كند که مغزش از کار افتاده است؛ سیستم عصبی‌اش مختل شده و ایده‌هایش کار نمی‌کند.

در دفاع از سوسیالیسم (۸۰)
- از تجارب نسل‌‌های گذشته در مبارزه به صورت خلاق و متناسب با شرایط امروز بهره ببرید.
- از هر فرصتی برای بازخوانی تجربه‌‌ی چند ماهه اخیر بهره ببرید و با دیدی انتقادی راه‌‌کارهای جدید را بکار ببندید.
- با آلترناتیوسازی ضدانقلابی به مبارزه برخیزید.
- از سوء تلقینات نئولیبرالیستی در اجتناب از تشکل‌‌‌‌‌یابی و تشکیلات‌‌سازی دوری و عاملان آن را افشاء نمایید.

گروه کار جوانان حزب چپ ایران(فدائیان خلق) ضمن حمایت از تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی و آرزوی پیروزی و موفقیت برای این تیم، از بازیکنان تیم ملی فوتبال و هواداران این تیم در قطر دعوت می‌کند که این فرصت و موقعیت تاریخی را برای افشای جنایات دستگاه سرکوب جمهوری اسلامی، و جهانی کردن صدای خیزش انقلابی مردم ایران از دست ندهند. چشم‌های مردم ایران، در این روزهای دشوار وطن، منتظر همدلی و حمایت بازیکنان تیم ملی فوتبال است.

جدا از همبستگی تمام عیار ملی، پشتیبانی و همبستگی بسیار کارساز و متنوعی که در عرصه جهانی از جنبش آزادیخواهی مردم ایران شکل گرفته است، مقدمتا محصول برافراشتن پرچم " زن، زندگی، آزادی" است.

از دیگرسو، ما به طور مستقیم از نهادهای بین‌المللی حامی حقوق کودکان، و به‌ویژه یونیسف خواهیم خواست که وظیفه‌ی اصلی خود در حمایت و حفاظت مضاعف از کودکان ایرانی را جدی‌تر از همیشه انجام دهد. این نهادها باید به جمهوری اسلامی هشدار دهند که سرکوب دانش‌آموزان بر خلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی است و حکومت اسلامی ایران باید سریعاً از سرکوب دانش‌آموزان دست بردارد و تمام بازداشت شدگان را سریع بدون و قید شرط آزاد کند

گروه کار جوانان حزب چپ ایران(فدائیان خلق)، ضمن محکومیت این فاجعه، خود را هم‌صدای دانشگاه‌های کشور می‌داند. در همین راستا نیز، از نهادهای بین‌المللی حقوق بشر درخواست خواهیم کرد که هجوم به محیط دانشگاه‌های کشور را به اشکال گوناگون محکوم و از دانشجویان بازداشت شده در این اعتراضات حمایت کنند. علاوه بر این به تصریح بر این باوریم که تداوم اعتصابات در دانشگاه‌ها، و همراهی اساتید دانشگاه و اعضای هیات علمی با این اعتصابات، و گسترش تدریجی آن، در کنار تجمعات دانشجویی، نقشی بااهمیت در اعتلا و تداوم جنبش کنونی خواهد داشت. دانشگاه نبض خیابان است و تداوم اعتصابش می‌تواند زمینه‌ساز اعتصاب در سایر بخش‌ها نیز بشود.

به‌عنوان قطره‌ای کوچک از دریای مردم جان به ستوه آمده و به‌عنوان معترضی که در یک دهه گذشته با چشمان یک پژوهشگر نیز به قیام‌ها و اعتراضات مردم ایران نگریسته‌ام، در همدلی و همراهی با قیام مردم، ذکر چند نکته را اساسی می‌دانم. با این تأکید که بی‌شک قیام جاری تا همین لحظه به لحاظ وسعت جغرافیایی، تکثر اقشار مشارکت‌کننده، بروز گسترده چهره آزاد زنانه، به‌کارگیری گسترده‌تر حق دفاع مشروع، همراهی سایبری و تکنولوژیک با معترضان، حکایت بین‌المللی و همراهی چهره‌ها، گسستی قاطع‌تر از دی ۹۶ ، آبان ۹۸ و قیام تشنگان در تاریخ معاصر ایران ایجاد کرده است. امید که این نکات به کاری آید.

گروه کار جوانان حزب چپ ایران(فدائیان خلق)، تاثیر دانشگاه بر این اعتراضات و برگزاری تجمعات در دانشگاه‌ها را از نقاط بااهمیت اعتراضات اخیر می‌داند. تداوم تجمعات در دانشگاه‌ها، اعتصاب دانشجویان و تحریم حضور در کلاس‌ها و تشویق اساتید دانشگاه به پیوستن به اعتراضات، علاوه بر تاثیر بر تقویت وجوه مترقی این اعتراضات و زمینه‌سازی برای هرچه سازمان‌یافته‌تر کردن آن، روحیه‌ی تداوم اعتراض و مطالبه‌گری در خیابان را دوام می‌بخشد. حضور و شرکت طیف‌های مختلفی از معترضان جوان و زن در شهرهای بزرگ در اعتراضات، زمینه‌ی ارتباط برقرار کردن این مطالبات با دیگر خواسته‌های دموکراتیک و عدالت‌خواهانه اقشار و طبقات متنوع جامعه را فراهم می‌کند.

آموزش باید همچون امکانی برای تحرک اجتماعی-اقتصادی طبقات، تغییر و تحولات مثبت و دسترسی همگان به امکانات و فرصت¬های برابر باشد. اما در جمهوری اسلامی عدم دسترسی به آموزش باکیفیت در شرایط کرونا و فقر فزاینده و آسیب‌های آموزشی، جامعه را بیشتر از قبل به سمت طبقاتی شدن برده است. آمارهای تعدیل‌شده‌ی حکومتی نیز از عدم دسترسی بیش از ۳۰ درصد دانش‌آموزان به محتوای آموزشی در دوران آموزش مجازی حکایت دارند.

کمبود مدرسە و کلاس درس و نامناسب بودن ساختمانهای مدارس " طبق گفته مسئولان آموزش وپرورش 70 درصد مدارس نیاز به بازسازی دارند وبعلت کمبود مدارس بعضی مدارس دوشیفته وسه شیفته هستند. در روستاهای بلوچستان کلاسهای درس در زیر کپرها تشکیل میشود که فاقد آب آشامیدنی و سرویس بهداشتی هستند و در بیشتر روستاهای جنوب خراسان و حاشیه خلیج فارس و استانهای لزستان، کهکیلویه، ایلام، کردستان و کرمانشاه فقط یک اتاق برای تمام کلاسها وجوددارد .

امروز هم دولت رئیسی همانند دول قبلی جمهوری اسلامی با تمام قدرت، نيروهاى سركوبگر خود را در دانشگاه‌ها به كار گرفته است تا بلكه صداى آزادى‌خواهى و استقلال‌ طلبى را از دانشگاه‌ها خاموش كند. در همه دوران فعالیت مستقل دانشجویی، نوك حمله نهادهاى بنيادگرا و متحجر رژيم و از جمله روحانيت، دولت و كل حاكميت عليه نيروهاى سكولار كه اکثريت دانشجويان را در درون دانشگاه‌ها تشكيل مى‌دهند، متمركز شده است.

در این مفهوم در بسیاری از کشورهای جهان سوم و از جمله ایران طبقات اجتماعی جامعه نیرومند نیستند. تشکل، خودآگاهی و احزاب خود را ندارند و یا بسیار ضعیف هستند. در این شرایط نقش پیشتازی (آوانگاردی) جنبش روشنفکری و دانشجویی دو چندان می شود. به گونه ای که در خلاء حضور طبقات اجتماعی اصلی جامعه (که معمولا از طریق احزاب و تشکل هایشان خواسته های شان را بیان می کنند)، این جنبش روشنفکری و دانشجویی است که عملا به دماسنج تحولات اجتماعی در درون جامعه بدل می شود. این نقش وزین جنبش دانشجویی ضمن آنکه نقطه قدرت آن است پاشنه آشیل آن هم به شمار می رود. 

در سال هاى اخير تلاش و مبارزه جنبش دانشجويى براى پاسدارى از آرمان هاى آزادى خواهانه و دموكراتيك و نيز مخالفت روشن و بى خدشه با تمامى دستگاه استبداد و ولايت در ايران، نقشى ويژه و پيشرو به آنها داده است. در واقع دانشگاه مظهر دگرانديشى است و قصد اين نهاد همواره اين بوده كه جوانانى تحصيل كرده و دگرانديش به جامعه تحويل دهد و به يك عبارت تجربه آزادى را به عرصه هاى ديگر در جامعه بكشاند. همين امر در اصل باعث مى شود كه حكومت اقتدارگر اسلامى در ايران به اشكال گوناگون و خشن در سطحى وسيع دانشجويان را زير فشار سركوب و اختناق قرار دهد و آنها را دستگير و به زندان محكوم كند.

شرایط امروز دانشگاه‌ها و فعالان دانشجویی با دهه هفتاد و هشتاد شمسی خیلی متفاوت است. نوع نگاه به سیاست در نسل‌های کنونی تغییر پیدا کرده است. پرداختن به دلایل آن خارج از حوصله این مصاحبه است. اما تلاش برنامه ریزی شده و تمهیدات امنیتی سخت و نرم حکومت در سیاست زدایی در دانشگاه ها و افزایش هزینه کنش انتقادی در دانشگاه ها نقش زیادی در وضعیت کنونی دارند. الان یک فعال دانشجویی به راحتی توسط نهادهای امنیتی تهدید می شود که خروج از خطوط قرمز به احکام حبس حداقل سه چهار ساله منتهی می شود. 

ویژگی دیگر دورانِ یکدستی و یکسانی در جمهوری اسلامی در رابطه با دانشگاه، هجوم همه‌جانبه به دستآوردهای جریان صنفی فعالان داشنجویی‌ست. جنبش صنفی بالنده‌ای که در میانه‌ی دهه‌ی 90 به اوج امکان‌های سیاسی و اجتماعی خود رسید و با حفظ استقلال در سیاست و تحلیل و عمل، توانست نقشی تعیین‌کننده در فضای سیاسی دانشگاه و پیوند با سایر جنبش‌های اجتماعی داشته باشد، پس از اعتراضات دی ماه 96، با هجوم دستگاه امنیتی برای بازداشت و سرکوب مواجه شد. سرکوب شدید این جریان، که توانسته‌بود شبکه‌ای بزرگ از فعالان صنفی دانشجویی را تحت نام «اتحادیه‌ی شوراهای صنفی دانشجویان» بسازد، و با به کارگیری ابتکاراتی نظیر 

اگر ۱۶ اذر نشانگر سبعيت رژيم محمدرضا شاه بود که نيروهای سرکوب را به داخل دانشگاه گسيل کرد و تعدادی زيادی از دانشجويان را زخمی و ۳ تن از آنان را کشت، ۱۸ تير هم همان سبعيت در ابعاد وسعيتر بود که سرکوبگران جمهوری اسلامی شبانه در تهران  به خوابگاه دانشجويان ريختند، دانشجويان را کتک زدند و در تبريز هم به محوطه دانشگاه هجوم بردند. در اين جريان يک نفر در تهران و يک نفر در تبريز کشته شدند و دست کم ۳۰۰ دانشجو دستگير گرديدند. عده ای از دستگيرشدگان به زندان های سنگين محکوم شدند. 

دانشجویان در امتحان های آخر ترم شرکت نمی کنند. به نشانه اعتراض در کوی متحصن می‌شوند. دانشجویان فائزه رفسنجانی را بین خود نمی پذیرند. چهار وزير از کابینه خاتمى به عنوان اعتراض استعفا می‌دهند. تاج زاده معاون وزير كشور و مصطفى معين وزير فرهنگ و آموزش عالى طى نطق هايى براى دانشجويان از آنها حمايت می‌کنند. موسوی لاری، وزیر کشور، برای دانشجویان سخنرانی می کند. دانشجویان انتظار حضور خاتمی در بین خود را دارند. فریاد می کشند : « خاتمی کجایی؟ دانشجویت کشته شد. » . خاتمی، رییس جمهور وقت سکوت اختیار کرده ‌است.

برای یادمان تیرماه۷۸  تهران و تبریز و چه سایر نقاط ایران زمان به آخر نرسیده و پدر مادری هنوز بدنبال فرزند خود و امید یافتن خبری هر چند کوچک شب را روز می کنند
اگر نشان و سنبل پایداری و مقاومتی باشد کسی مستحق تر از این دو عزیز نیست
در سالگرد این فاجعه اگر یادی و سراغی از آنها بگیریم، اگر سخنانی که هر چند تکراری می آید را گوش کنیم و در کنار و همراهشان باشیم بهترین یادمان تیرماه ۷۸ خواهد بود

حد موفقیت چنین تشکل‌هایی به امکان نفوذ این دانشجویان و فضای کشور بستگی دارد. در شرایط کنونی نارضایتی از رژیم نزد اقشار تحصیل‌کرده در حدیست که ارگان‌های وابسته به حکومت قادر نیستند نیروی قابل‌توجهی را جلب نمایند و من تصور نمی‌کنم که چنین ترجمان‌هایی بتوانند نقشی در جلب دانشجویان داشته باشند
راه مقابله با این تلاش‌ها در وحله اول اشکال حرکت، خواسته‌ها و نحوه رفتار فعالان دانشجویی است. اقداماتی که بتواند حمایت توده دانشجویان را جلب نماید. در وحله بعد توضیح مواضع و عملکرد جریان‌های حکومتی و رابطه آن‌ها با رژیم است. 

با مطالبی از :علی افشاری، مهرداد درویش پور، بهروز خلیق، علی صمد، مهدی فتاپور، سیامک فرید، جعفر حسین زاده، امید اقدمی، رزا روزبهان و سیامک کلهر

در عین حال جریان صنفی دانشجویی، برآمده از اعتراضات دانشجویی میانه‌ی دهه‌ی نود و به مثابه‌ی یک متحد با اهمیت جنبش‌های صنفی و مطالباتی دیگر نظیر جنبش معلمان و جنبش کارگری، و نیرویی مستقل و اکیداً دانشجویی توانسته است ظرفیت اعتراضی قابل ملاحظه‌ای را در دانشگاه‌ها ایجاد کند. ظرفیتی که علی‌رغم سرکوب مداوم، فارغ‌التحصیلی نسلی از دانشجویان فعال در سه سال اخیر، و ایجاد محدودیت‌ها در دانشگاه‌ها در مقابل فعالیت این جریان، هنوز به‌سبب ساختار ایجادشده‌ی متشکل میان ده‌ها دانشگاه کشور، هنوز نیرویی با اهمیت در پیشبرد مبارزات صنفی دانشجویان...

این رویکردها و توصیه ها در عرصه آموزش و پرورش توسط رهبران دینی و سیاسی، همواره تکرار می‌شوند و هدف آنان اینست که افکار و عقاید نطام را درمیان دانش‌آموزان نهادینه کنند؛ و به جای تربیت دانش‌آموزان باسواد و آگاه در راستای سازندگی کشور، تلاش می‌کنند تا دانش‌آموزان را تحت تعالیم باورهای خود و گوش به فرمان ولی‌فقیه پرورش دهند و میلیونها دانش اموز را تبدیل به لشکر حزب اله و بسیج نمایند و از آنان برای سرکوب هموظنان استفاده کنند،

تحلیل ها، گزارشات، آمارها، شواهد و اسناد زیاد و مختلفی نشان می دهند که پروژه رسمی کردن انتقال قدرت در ایران در حال کلید خوردن است. مراجعه و توجه به این منابع بیانگر این واقعیت است که این بار بلوک قدرت قصد برگزاری انتصاباتی مهندسی شده و بی مسما در جهت از بین بردن نهاد ریاست جمهوری در همین قد و قواره ای که از این ارگان باقی مانده، کرده است. در هیچ دوره ای از تاریخ حکومت اسلامی ایران تا این سطح از مهندسی آشکار انتصابات انجام نشده است.

موضوع این شماره: انتخابات ریاست جمهوری در ایران
* فصلنامه‌ی مُروا نشریه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زیر نظر شورای سردبیران با مسئولیت دو سردبیر: مراد رضایی و علی صمد
* همکاران این شماره: سهراب مبشری، حســن نــادری، مهران مصطفوی، بیــژن میثمــی، علی افشاری، مناف عماری، مهرداد ا.، شعله زمینی، مهراد خامنه ای، حسن نایب هاشم، وهاب انصـاری، مراد رضایی و علی صمد
* صفحه آرایی و گرافیک: مراد رضایی

تکلیف «جمهوریت» نظامی که چهل‌ودو سال خود را «جمهوری اسلامی» خوانده است، در ۲۸ خرداد یک‌سره خواهد شد. حسن روحانی، آن فرشته‌ی هفتمی است که جام جمهوریت را به هوا خواهد ریخت، تا ولی فقیه نظام بتواند از فراز منبرش رو به تمام منتقدان و مخالفنش، خبر از شکل‌گرفتن سلطنت یک‌دستش بدهد... صحنه‌چینی انتخاباتی از مدت‌ها قبل نشان از بازگشت جمهوری اسلامی به دوران دهه‌ی شصت دارد؛ این‌بار حتی بدون ماندن امیدی در میان اصلاح‌طلبان، نسبت به تغییری در چهار و یا هشت سال بعد!... ۲۸ خرداد نقطه‌ی عطفی در تاریخ جمهوری اسلامی است.

به نظر می‌رسد گردانندگان تشکیلات پاریس خمینی، به او گفته‌اند در غرب باید از جمهوری و رفراندوم و رأی‌گیری سخن بگوید... آنها می‌کوشیدند به غرب بقبولانند که خمینی قصد دارد یک نظام اسلامی غیر متخاصم با غرب و در عین حال مخالف کمونیسم و شوروی را در ایران بر پا دارد... در چنین شرایطی است که »جمهوری اسلامی« به گفتمان خمینی راه می‌یابد. غربی‌ها مدام می‌پرسند حکومت اسلامی یعنی چه و مترجمان و رابطان خمینی، او را به سمت کاربرد نام جمهوری اسلامی سوق می‌دهند. پروژه‌ی جمهوری اسلامی چیزی نیست که خمینی از ابتدا به دنبالش باشد.

برای دست یافتن به نظامی دموکراتیک، مردمی و تامین‌کننده‌ی آزادی و دموکراسی و برابری حقوق همه‌ی شهروندان، برای نجات فاجعه زیست‌محیطی و محیط زیست، اتحاد همه‌ی نیروهای جمهوری‌خواه برای استقرار نظامی با پذیرش رعایت حقوق جهان‌شمول حقوق بشر ضرورت تاریخی است. این امر زمانی محقق می‌شود که شهروندان با آگاهی از وضعیت و حقوق خود آگاهانه نمایش «انتخابات» را تحریم کنند و مقدم بر هر چیزی پیوند دادن صفوف مبارزان، اقشار و طبقات کارگران، آموزگاران، پرستاران، هنرمندان و اساتید آموزشی از طریق شبکه‌های اجتماعی ضروری‌ست.

دینامیک حذف در جمهوری اسلامی ادامه دارد. هر اندازه بحران‌ها جدی‌تر می‌شوند بر شدت دینامیک حذف افزوده می‌شود. رژیم در بن‌بست‌های متعدد گیر کرده است و خامنه‌ای هم با دو چالش بزرگ روبرو است: انتخابات ریاست جمهوری و مسئله‌ی جانشینی خودش. دومی بدون «حل» اولی برایش ممکن نیست. او به خوبی می‌داند که با زمان مرگ فاصله‌ی زیادی ندارد و باید اسباب جانشینی را فراهم کند. او در نگرانی بزرگی به سر می‌برد. خود بلایی که بر سر فرزندان خمینی و هاشمی آورده است را تجربه کرده و نمی‌خواهد چنین بلایی بر سر فرزندان خودش بیاید.

امروز حکومت تمام ظرفیت های اصلاحی خود را از دست داده است یا می‌توان گفت تمام راههای تغییرات و اصلاح را بر روی خود بسته است و با این تصور که با اقلیتی یکدست و خودی توانایی اصلاح امور و بازگشت به مسیر مطلوب را خواهد داشت، درها را بر روی همگان بسته است و مردم، جامعه و اکثریت گروه‌های سیاسی نیز در اجماعی بی سابقه تحریم و عدم مشارکت در بازی های این اقلیت مستبد را پیشه گرفته است و شاید بتوان گفت با خانه نشینی و تحریم در روز انتصابات جامعه به نوعی رفراندوم نمادین را به نمایش خواهد گذاشت که خروجی آن آری به تغییرات و اصلاحات بنیادین در نهاد قدرت و قانون و بازگشت به اصل جمهور مردم است.

شواهد و قرائن نشانگر تقویت احتمال جانشینی رئیسی است. منتها هنوز قطعیتی وجود ندارد. از آنجایی‌که رئیسی در چهار دوره‌ی حیات جمهوری اسلامی بدون انقطاع در مسئولیت‌های حاکمیتی بوده و رشد مستمر و فزاینده را تجربه کرده است و همیشه برای نظام کارکرد داشته و وظیفه‌ای را انجام داده و مطیع بودن و باورمندی به گفتمان کلاسیک جمهوری اسلامی و امتناع از تجدیدنظرطلبی را در رفتارش نشان داده طبیعی‌ترین گزینه برای جانشینی خامنه‌ای و سومین ولی فقیه شدن جمهوری اسلامی است.