محیط زیست

-ٰسوزاندن مازوت بیشتر به معنای بازی با جان مردم است/احتمال خاموشی‌ های عادلانه و با اطلاع قبلی بهترین گزینه‌ برای عبور از ناترازی
-کنفرانس‌های سه‌گانه COP در سال ۲۰۲۴
-کاپ ۲۹:
فرصتی تاریخی برای نجات زیست‌بوم ایران یا خطر انزوایی بین‌المللی؟-
-آلودگی محیط زیست. عامل مرگ سالانه ۱.۷ میلیون کودک زیر ۵ سال
-آغاز حفاری‌های میدان نفتی یاران در هورالعظیم بدون مجوز سازمان حفاظت
-جهان با ریاست جمهوری ترامپ «گرمتر» می‌شود؟

هرچند عنوان کنفرانس آب و هوا است، اما موضوعات مورد بحث در چهارچوب توسعه پایدار و محیط زیست، در واقع همه عرصه های زندگی روزمره و چالش های پیش رو را نیز در بر میگرد. جالب اینجاست که کاپ ۲۸ و کاپ ۲۹ به میزبانی دو کشور که مانند ایران از جمله صادرات کنندگان سوخت فسیلی هستند (امارات و آذربایجان)، برگزار شده و میشود. در اینجا بحث بر سر سهم خود آذربایجان در خرابی/ بهبود آب وهوا نیست، بلکه بر سر نفس میزبان بودن کنفرانس توسط یک کشور درحال توسعه همچون آذربایجان و مطرح شدن نقش بین‌المللی آن کشور است.

دفتر نخست چالش های زیست بومی در استقبال از اجلاس کاپ۲۹ که از ۱۱ تا ۲۲ نوامبر ۲۰۲۴در باکو برگزار می شود، تهيه شده است. در دفتر نخست ۴ مطلب در رابطه با کاپ۲۹ تحرير و يا ترجمه شده است. عدالت اقليمی جزو موضوعات اجلاس کاپ۲۹ است. یکی از مقالات دفتر به عدالت اقليمی اختصاص يافته است. مطلب ديگر مربوط به جايگاه محيط زيستی ايران در شاخص های بين المللی است.

هيئت تحريريه چالش های زیست بومی

مطالب این شمارە:
اخبار محیط زیست در ایران
دکتر آهنگ کوثر پدر دانش آبخوان داری نوین ایران درگذشت
سپردن مسئولیت مرغداری به روباه!
کابوس شور "چمشیر"
هورالعظیم در رنج: بحران مداوم تالاب
اخبار محیط زیست در جهان
یک پژوهش جدید نشان میدهد که با گرم شدن قطب شمال، خرسهای قطبی در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماریها، در مقایسه به ۳۰ سال قبل روبرو هستند.
رتبهبندی شهرهای اروپایی در حمل و نقل پاک؛ کدام شهرها پیشتاز هستند؟
و...

غذا، آب و حتی درمان، می‌تواند بزرگ‌ترین تهدید برای آینده کشور باشد. احساس این نوع ناامنی‌ها شاید بدتر از خود بحران باشد و جامعه را دچار سردرگمی و نگرانی‌های بلندمدت کند. بنابراین، افزایش آگاهی زیست‌محیطی و تقویت حس مطالبه‌گری می‌تواند به شکل‌گیری راه‌حل‌های پایدارتر و مؤثرتر در سطح کشور کمک کند. هرچند آگاهی زیست‌محیطی به‌تنهایی قادر به رفع بحران‌ها نیست، اما می‌تواند جرقه‌ای برای مطالبه‌گری عمومی و ایجاد تغییرات مثبت در سیاست‌ها و رفتارهای زیست‌محیطی باشد

مطالب این شمارە:
مرگ ۳۰ هزار ایرانی به دلیل آلودگی هوا فقط در یک سال
بندر عباس در محاصره گرد و خاک
کبودی فرونشست زیر چشم تهران
ثمره ماه‌ عسل با طالبان؛
چرا احیای دریاچه ارومیه شکست خورد؟
مرتضی قلی زاده
معاهده پاریس، راهکار نجات زمین
بدون تهران
اخبار و مقالات محیط زیست - جهان
و...

مطالب این شمارە:
اخبار محیط زیست در ایران
دانش‌آموزان همیار محیط‌بانان می‌شوند/ احداث ۷۰۰ خانه محیط زیست در مدارس
زیادە خواهی صاحبان معدن بار دیگر فاجعە آفرید
آتش در زاگرس همچنان ادامه دارد
یک سال حبس برای یوسف فرهادی بابادی به جرم انتقاد موجه به پروژه‌ای مخرب و ناپایدار
آخرین وضعیت انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران
هشدار مرگ یک سیستم
با وجود بی‌نتیجه بودن شکایت قبلی، مالک پتروشیمی میانکاله بار دیگر در دیوان عدالت اداری علیه محیط‌زیست اقامهٔ دعوی کرد
و...

روز جهانی هوای پاک سالانه در هفتم سپتامبر به‌منظور افزایش درک بشر از اهمیت هوای پاک در سلامتی و بهبود وضعیت زندگی روزمره بشر گرامی داشته می‌شود، چراکه آلودگی هوا جدی‌ترین تهدید زیست‌محیطی موجود برای سلامت مردم و یکی از مهم‌ترین علل قابل پیشگیری مرگ‌ومیر و بسیاری از بیماری‌ها در سراسر جهان است..

در میان بیانیه‌ها و راه‌حل‌های کشورها و سازمان‌های مختلف، اما گاهی هنر و رسانه با ایده‌های بصری می‌تواند فراخوانی شود تا اقدامات بیشتری برای حرکت به‌سوی راه‌حل‌های پایدار صورت گیرد. نمایشگاه «فراتر از بوم: چشم به کار طبیعت» به‌همین منظور به‌طور مشترک توسط برنامۀ توسعۀ سازمان ملل متحد (UNDP)، مرکز اطلاع‌رسانی سازمان ملل متحد در تهران (UNIC) باهمکاری «آرت‌یونیتی» و گالری «اچ» برگزار شد

در حالی کشور افغانستان نسبت به سدسازی بر روی رودهای منتهی به تالاب بین‌المللی هامون اقدام کرده است که این تالاب مایه حیات ۲۸۴ گونه جانوری است و به گفته رئیس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون با شرایطی که پیش می‌رود، امیدی به احیای مجدد این حوضه آبریز نیست، ولی بر خلاف دریاچه ارومیه می‌توان با ایجاد زبان دیپلماسی مشترک آن را نجات داد.

طبیعت بستهٔ خزر، آن را زیستگاه جانوران و گیاهان منحصر به فردی کرده‌است، اما در عین حال موجب شده تا در مقابل آلودگی‌های کشاورزی و صنعتی و نفتی بسیار آسیب‌پذیر باشد. از منابع مهم دریای خزر ذخایر نفت و گاز موجود در زیر بستر دریا و همچنین انواع ماهیان خاویاری را می‌توان نام برد.

افزایش شدید دما در ایران منجر به تعطیلی گسترده ادارات و بانک‌ها در روزهای سوم و چهارم مردادماه شد. استان تهران با تعطیلی ادارات از ظهر چهارشنبه و ثبت دمای ۴۳ درجه در ورامین، گرم‌ترین روزهای خود را تجربه کرد. ساعات کاری در استان‌های آذربایجان شرقی و گلستان محدود و شعب بانک‌های دولتی در خوزستان در روز پنجشنبه تعطیل شدند. ادارات مازندران و البرز نیز ساعات کاری خود را کاهش دادند.

بر اساس داده‌های اولیه مرکز نظارت بر اقلیم اروپا، دمای جهانی در ۲۱ جولای (۳۱ تیر ماه) به بالاترین سطح ثبت شده در تاریخ رسید. این روز تاریخی پس از ۱۳ ماه متوالی دمای بی‌سابقه و گرم‌ترین سالی که دانشمندان تاکنون دیده‌اند، فرا می‌رسد. کارلو بوونتمپو، مدیر کوپرنیک، در بیانیه‌ای گفت: «ما در قلمروی واقعا ناشناخته هستیم. و از آنجایی که اقلیم به گرم شدن ادامه می‌دهد، در ماه‌ها و سال‌های آینده شاهد شکسته شدن رکوردهای بالاتری خواهیم بود.»

دمای هوای بالای ۵۰ درجه در شش تا ده روز گذشته در استان‌های فارس، خوزستان و بوشهر ادامه داشته و ده‌ها نفر را روانه بیمارستان‌ها کرده است.

در آستانه برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، شبکه تشکل‌های مردم‌نهاد و اجتماع‌محور محیط زیست و منابع طبیعی کشور با صدور بیانیه‌ای، هفت پرسش اصلی محیط زیستی را مطرح کرد و از نامزدهای انتخابات ۸ تیر درخواست کرد که با پاسخ به آن پرسش‌ها موضع خود در قبال محیط زیست را روشن کنند.

چالش نخريدن کالاهای غيرضروری عليه نظام مصرف سرمايه داری و برای حفظ محيط زيست است. نظام سرمايه داری اساس را نه برنياز انسان ها، بلکه مصرف هرچه بيشتر قرار می دهد. طبيعت مصرف هم ايجاب می کند که توليد افزايش يابد.

انرژی‌های تجدیدپذیر راهی برای خروج از وابستگی به واردات ارائه می‌کنند و به کشورها اجازه می‌دهند تا اقتصادهای خود را متنوع کرده و از نوسانات قیمت غیرقابل پیش‌بینی سوخت‌های فسیلی محافظت کنند، در حالی که باعث رشد اقتصادی فراگیر، مشاغل جدید و کاهش فقر می‌شوند.

۱۷ ژوئن، روز جهانی بیابان زدائی يا مبارزه با بیابان‌زائی در جهان است. کشورهای مختلف به مناسبت روز جهانی بيابان زدائی، برنامه‌هائی را در این زمینه اجرا می کنند. بیابان‌زائی پديده ای است که در طول سده ها به جان زمین افتاده و در حال بلعیدن زمين های سرسبز است. افزایش سطح بیابانی در دنیا موجب شده تا نهادهای بین‌المللی برای مقابله با این معضل جهانی، دست در دست هم دهند تا راهکارهای علمی و اصولی ارائه کنند و به مقابله با این پديده برخیزند.

مطالب این شمارە بولتن محیط زیست:
روز جهانی محیط زیست چیست؟
«زمین ما، آینده ما»، زمان برای نجات زمين، کوتاه تر از آن است که فکر می کرديم. - بهروز خلیق
روز جهانی محیط زیست: با بحران آب و خاک و هوا در ایران چه کنیم؟ - سعید وفا

جایگاه محیط زیست در برنامه احزاب سیاسی - مهدی ابراهیم زادە

خاک ما آیندە
انرژی باد و آب در جزیره قناری
و...

ایران نیازمند اجرای برنامه توسعه پایدار عدالت محور و موزون در سایه حکومتی دمکراتیک است، بگونه‌ای که مصالح جامعه و زیست بوم اولویت اول و آخر آن باشد، و از حق نسل های‌ آتی بر طبیعت و امکانات جامعه، خرج نکند.

آخرین وضعیت دریاچه ارومیه
اقلیم و تغییرات ان در جهان- بخش آخر- محمود علیزاده لسانی
۵۷ هزار کیلومتر مربع از کشور دچار فرونشست شده - محمددرویش،کارشناس محیط زیست
مدیریت منابع آب و ملاحظات جنسیتی - شهره صدری
تغییرات اقلیمی چه‌گونه موجب افزایش کار کودکان می‌شود؟ - سروناز احمدی

اینکه ما مسیل ها را پر می کنیم و یا پوشش گیاهی بالادست حوضه های آبخیز را از بین می بریم تا آب نتواند جذب زمین شود و یا کانال های درون شهری را متناسب با بارش های سیلابی طراحی نمی کنیم و یا در مسیر رودخانه و یا بستر و حریم ساخت و ساز می کنیم و یا پل ها را کوتاه و جاده ها را غیر کارشناسی و در هر جایی طراحی می کنیم که با سیل خراب شود مقصر خودمان هستیم نه سیلاب.

در این شمارە:
۸۱ درصد سدهای خوزستان پُر شد
آب بارندگی‌های زاهدان به کجا
می روند؟
مرگ خاموش دریاچه گهر
هجوم آفت ها به جنگل‌های زاگرسی لرستان
گرمایش جهانی و تغییر اقلیم با زندگی کارگران و کشاورزان چه می‌کند؟
فرگشت ردِ انسان از آنتروپوسنتريسم به بايوسنتريك و...
فیلیپین؛ ویرانه‌های شهر ۳۰۰ ساله، با خشکسالی از کف سد بیرون آمد
و...

مطالب بولتن شمارە ٢٠:
اثرات مخرب تغييرات اقليمی بر سلامتی کارگران
روز زمین چیست و چه دستاوردهایی داشته است؟
تاسیس تعاونی و تاسیس نیروگاه خورشیدی توسط ۴۳ زن
آب ذخیره کنید؛ هشدار آبفای تهران چه معنایی دارد؟
تنش آبی در ۴۰ شهر خراسان رضوی
جلوه بحران های زیست محیطی در ادبیات داستانی ایران .
اقبال عمومی به فعالان محیط زیست بخشهایی از حکومت را نگران کرده بود.
در پنجاهمین سالگرد “کنوانسیون رامسر”، نام رامسر و ایران از لوگوی این کنوانسیون جهانی حذف شد!!
و...
و...

به‌گفته سازمان بین‌المللی کار برخی از کشورها تدابیری اتخاذ کرده و قوانینی وضع کرده‌اند که خواستار نظارت منظم بر شرایط کاری کارگرانی هستند که به‌طور منظم در معرض گرما، نور بیش از حد خورشید، آلودگی هوا و سایر خطرات بهداشتی در محل کار خود قرار دارند. در مواردی دیگر نیز توافق‌های جمعی میان رهبران کارگری و تجاری به کاهش خطرات کمک کرده است.

بر اساس آمارهای جهانی منتشر شده در سال ۲۰۲۱، ایران جزو ۲۰ کشور اول دنیا در تولید زباله‌های ‌پلاستیکی است و سالانه حدود ۴ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می‌کند. زباله‌های تولید شده در کشور نیم میلیون تن به کیسه پلاستیکی اختصاص دارد یعنی هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که ۹۶ درصد آن مستقیم وارد سطل‌های زباله می‌شود. قرار بود تا سال ۹۰-۹۱ کل پسماندهای شهری تفکیک شود. اما تاکنون کمتر از پنج درصد از پسماندها به‌طور اصولی تفکیک می‌شوند.

پلاستیک ها فراتر از یک مسئله زیست محیطی قریب الوقوع هستند. آنها تهدیدی جدی برای سلامت انسان به شمار می‌روند که به اندازه تغییرات آب و هوایی هشدار دهنده است. همانطور که پلاستیک ها به میکروپلاستیک ها تجزیه می شوند، مواد شیمیایی سمی را در منابع غذایی و آب ما آزاد می کنند و از طریق هوایی که تنفس می کنیم به گردش در می آیند. تولید پلاستیک در حال حاضر به بیش از 380 میلیون تن در سال افزایش یافته است.
برگردان بە فارسی: مریم پورتنگستانی

مطالب این شمارە بولتن شمارە ١٩ محیط زیست:
اخبار و مقالات داخلي
همه فعالان محیط زیست زندانی آزاد هستند؛
حال خوب دریاچه ارومیه
اقلیم و تغییرات آن در جهان-بخش اول
۲۰هزار هکتار از جنگل‌های منطقه اولاد قباد کوهدشت در معرض نابودی تدریجی
حضور فعالان محیط زیستی آزاد شده از زندان بر سرآرامگاه کاووس سید امامی

مطالب این شمارە بولتن محیط زیست
اخبار و مقالات داخلی
آب دریاچه ارومیه نیم متر بالا آمد
تاثیر قطع 4 هزار درخت الیمالات مازندران بر گرمایش زمین/ به افزودن سالی ۲۷.۵ تن کربن خالص به اتمسفر می انجامد
۴۶ میلیون ایرانی در معرض خطر فرو-نشست !رتبه سوم ایران در فرونشست زمین؛
نقش کلیدی فلات ایران در مهاجرت انسان؛ حلقه گمشده تاریخ پیدا شد
مقابله با تغییرات آب و هوایی دغدغه اصلی رأی‌دهندگان کدام کشورهاست؟
آیا اتحادیه اروپا تأثیر مثبتی بر حفاظت از محیط زیست داشته است؟
و...

مطالب این شمارە بولتن شمارە ١٧ محیط زیست:
۲۲ مارس روز جهانی آب
ایران تا سال۲۰۴۰درگیر تنش آبی خواهد بود
آلودگیهای زیست محیطی کارخانه های سیمان
الگویی متفاوت در احیای
جنگل های گیلان
بازگشت از سدسازی در اروپا/ تخریب ۳۲۵ سد در اروپا تنها در یک سال
چرا زنان بیشتر از مردان قربانی تغییر اقلیم شدهاند و میشوند؟
و...

۱۱ شهرستان و نزدیک به ۲۳۰ روستای سیستان و بلوچستان براثر بارندگی‌هایی اسفند ماه در وضعیت بحرانی قرار دارند
خبرگزاری فارس یکشنبه ۱۳ اسفند به نقل از محمد امین مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان از سرریز چهار سد در این استان خبر داد..
و...

هشت هزار متر مربع از رویشگاه جنگلی ماشلک در آتش سوخته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران هم پیش از این درباره احتمال وقوع آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی این منطقه به دلیل گرمای هوا و دخالت عوامل انسانی هشدار داده بود.مهرداد خزایی پور در گزارشی با اشاره به افزایش دمای هوا در این ایام گفت که احتمال وقوع آتش سوزی در برخی از عرصه های جنگلی در این مناطق وجود دارد.

در کشور ما تأسیس کارخانه‌های سیمان که با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های کلان انجام می‌گیرد معمولاً با اشتغال‌زایی و جوانب اقتصادی دیگر همراه است، بهمين خاطر توسعه صنعت سیمان روندی روبه‌رشد را طی می‌کند. اما در راستای این منافع اقتصادی، کارخانه‌های سیمان به محيط زيست آسيب فراوان وارد می کنند.  نادیده‌گرفتن اثرات زیست‌محیطی آن در دهه‌های اخیر و توجه صرف به درآمدهای ناشی از این صنعت، خسارات جبران‌ناپذیر اقتصادی و اجتماعی را متوجه انسان و محیط‌زیست کرده است. در زير به چند نمونه پرداخته شده است.

شما اگر به توصیفاتی قدیمی‌ که درباره دریاچه ارومیه نوشته شده، نگاه کنید، می‌بینید که درباره آن گفته‌‎اند «بزرگ‌ترین آب‌گیر دائمی آسیای غربی». احیای دریاچه ارومیه به این معنی است که این دریاچه، کماکان دریاچه‌ای دائمی باشد و در تمام طول سال به مقداری پذیرفتنی آب داشته باشد. در شرایط فعلی، دریاچه ارومیه به یک دریاچه فصلی تبدیل شده که در فصول بارندگی، اندکی آب دارد و بلافاصله بعد از اتمام دوره بارش و با شروع فصل گرما، همان آب اندک خود را هم بر اثر تبخیر از دست می‌دهد و خشک می‌شود.

طی بارش‌های اخیر حوزه آبریز دریاچه ارومیه بیشترین بهره را برده است به ‌طوری که مديرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان غربی از افزایش بیش از ۵۰درصدی بارش‌های نسبت به سال گذشته در این منطقه خبر داده است.