محیط زیست

دمای هوای بالای ۵۰ درجه در شش تا ده روز گذشته در استان‌های فارس، خوزستان و بوشهر ادامه داشته و ده‌ها نفر را روانه بیمارستان‌ها کرده است.

در آستانه برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، شبکه تشکل‌های مردم‌نهاد و اجتماع‌محور محیط زیست و منابع طبیعی کشور با صدور بیانیه‌ای، هفت پرسش اصلی محیط زیستی را مطرح کرد و از نامزدهای انتخابات ۸ تیر درخواست کرد که با پاسخ به آن پرسش‌ها موضع خود در قبال محیط زیست را روشن کنند.

چالش نخريدن کالاهای غيرضروری عليه نظام مصرف سرمايه داری و برای حفظ محيط زيست است. نظام سرمايه داری اساس را نه برنياز انسان ها، بلکه مصرف هرچه بيشتر قرار می دهد. طبيعت مصرف هم ايجاب می کند که توليد افزايش يابد.

انرژی‌های تجدیدپذیر راهی برای خروج از وابستگی به واردات ارائه می‌کنند و به کشورها اجازه می‌دهند تا اقتصادهای خود را متنوع کرده و از نوسانات قیمت غیرقابل پیش‌بینی سوخت‌های فسیلی محافظت کنند، در حالی که باعث رشد اقتصادی فراگیر، مشاغل جدید و کاهش فقر می‌شوند.

۱۷ ژوئن، روز جهانی بیابان زدائی يا مبارزه با بیابان‌زائی در جهان است. کشورهای مختلف به مناسبت روز جهانی بيابان زدائی، برنامه‌هائی را در این زمینه اجرا می کنند. بیابان‌زائی پديده ای است که در طول سده ها به جان زمین افتاده و در حال بلعیدن زمين های سرسبز است. افزایش سطح بیابانی در دنیا موجب شده تا نهادهای بین‌المللی برای مقابله با این معضل جهانی، دست در دست هم دهند تا راهکارهای علمی و اصولی ارائه کنند و به مقابله با این پديده برخیزند.

مطالب این شمارە بولتن محیط زیست:
روز جهانی محیط زیست چیست؟
«زمین ما، آینده ما»، زمان برای نجات زمين، کوتاه تر از آن است که فکر می کرديم. - بهروز خلیق
روز جهانی محیط زیست: با بحران آب و خاک و هوا در ایران چه کنیم؟ - سعید وفا

جایگاه محیط زیست در برنامه احزاب سیاسی - مهدی ابراهیم زادە

خاک ما آیندە
انرژی باد و آب در جزیره قناری
و...

ایران نیازمند اجرای برنامه توسعه پایدار عدالت محور و موزون در سایه حکومتی دمکراتیک است، بگونه‌ای که مصالح جامعه و زیست بوم اولویت اول و آخر آن باشد، و از حق نسل های‌ آتی بر طبیعت و امکانات جامعه، خرج نکند.

آخرین وضعیت دریاچه ارومیه
اقلیم و تغییرات ان در جهان- بخش آخر- محمود علیزاده لسانی
۵۷ هزار کیلومتر مربع از کشور دچار فرونشست شده - محمددرویش،کارشناس محیط زیست
مدیریت منابع آب و ملاحظات جنسیتی - شهره صدری
تغییرات اقلیمی چه‌گونه موجب افزایش کار کودکان می‌شود؟ - سروناز احمدی

اینکه ما مسیل ها را پر می کنیم و یا پوشش گیاهی بالادست حوضه های آبخیز را از بین می بریم تا آب نتواند جذب زمین شود و یا کانال های درون شهری را متناسب با بارش های سیلابی طراحی نمی کنیم و یا در مسیر رودخانه و یا بستر و حریم ساخت و ساز می کنیم و یا پل ها را کوتاه و جاده ها را غیر کارشناسی و در هر جایی طراحی می کنیم که با سیل خراب شود مقصر خودمان هستیم نه سیلاب.

در این شمارە:
۸۱ درصد سدهای خوزستان پُر شد
آب بارندگی‌های زاهدان به کجا
می روند؟
مرگ خاموش دریاچه گهر
هجوم آفت ها به جنگل‌های زاگرسی لرستان
گرمایش جهانی و تغییر اقلیم با زندگی کارگران و کشاورزان چه می‌کند؟
فرگشت ردِ انسان از آنتروپوسنتريسم به بايوسنتريك و...
فیلیپین؛ ویرانه‌های شهر ۳۰۰ ساله، با خشکسالی از کف سد بیرون آمد
و...

مطالب بولتن شمارە ٢٠:
اثرات مخرب تغييرات اقليمی بر سلامتی کارگران
روز زمین چیست و چه دستاوردهایی داشته است؟
تاسیس تعاونی و تاسیس نیروگاه خورشیدی توسط ۴۳ زن
آب ذخیره کنید؛ هشدار آبفای تهران چه معنایی دارد؟
تنش آبی در ۴۰ شهر خراسان رضوی
جلوه بحران های زیست محیطی در ادبیات داستانی ایران .
اقبال عمومی به فعالان محیط زیست بخشهایی از حکومت را نگران کرده بود.
در پنجاهمین سالگرد “کنوانسیون رامسر”، نام رامسر و ایران از لوگوی این کنوانسیون جهانی حذف شد!!
و...
و...

به‌گفته سازمان بین‌المللی کار برخی از کشورها تدابیری اتخاذ کرده و قوانینی وضع کرده‌اند که خواستار نظارت منظم بر شرایط کاری کارگرانی هستند که به‌طور منظم در معرض گرما، نور بیش از حد خورشید، آلودگی هوا و سایر خطرات بهداشتی در محل کار خود قرار دارند. در مواردی دیگر نیز توافق‌های جمعی میان رهبران کارگری و تجاری به کاهش خطرات کمک کرده است.

بر اساس آمارهای جهانی منتشر شده در سال ۲۰۲۱، ایران جزو ۲۰ کشور اول دنیا در تولید زباله‌های ‌پلاستیکی است و سالانه حدود ۴ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می‌کند. زباله‌های تولید شده در کشور نیم میلیون تن به کیسه پلاستیکی اختصاص دارد یعنی هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که ۹۶ درصد آن مستقیم وارد سطل‌های زباله می‌شود. قرار بود تا سال ۹۰-۹۱ کل پسماندهای شهری تفکیک شود. اما تاکنون کمتر از پنج درصد از پسماندها به‌طور اصولی تفکیک می‌شوند.

پلاستیک ها فراتر از یک مسئله زیست محیطی قریب الوقوع هستند. آنها تهدیدی جدی برای سلامت انسان به شمار می‌روند که به اندازه تغییرات آب و هوایی هشدار دهنده است. همانطور که پلاستیک ها به میکروپلاستیک ها تجزیه می شوند، مواد شیمیایی سمی را در منابع غذایی و آب ما آزاد می کنند و از طریق هوایی که تنفس می کنیم به گردش در می آیند. تولید پلاستیک در حال حاضر به بیش از 380 میلیون تن در سال افزایش یافته است.
برگردان بە فارسی: مریم پورتنگستانی

مطالب این شمارە بولتن شمارە ١٩ محیط زیست:
اخبار و مقالات داخلي
همه فعالان محیط زیست زندانی آزاد هستند؛
حال خوب دریاچه ارومیه
اقلیم و تغییرات آن در جهان-بخش اول
۲۰هزار هکتار از جنگل‌های منطقه اولاد قباد کوهدشت در معرض نابودی تدریجی
حضور فعالان محیط زیستی آزاد شده از زندان بر سرآرامگاه کاووس سید امامی

مطالب این شمارە بولتن محیط زیست
اخبار و مقالات داخلی
آب دریاچه ارومیه نیم متر بالا آمد
تاثیر قطع 4 هزار درخت الیمالات مازندران بر گرمایش زمین/ به افزودن سالی ۲۷.۵ تن کربن خالص به اتمسفر می انجامد
۴۶ میلیون ایرانی در معرض خطر فرو-نشست !رتبه سوم ایران در فرونشست زمین؛
نقش کلیدی فلات ایران در مهاجرت انسان؛ حلقه گمشده تاریخ پیدا شد
مقابله با تغییرات آب و هوایی دغدغه اصلی رأی‌دهندگان کدام کشورهاست؟
آیا اتحادیه اروپا تأثیر مثبتی بر حفاظت از محیط زیست داشته است؟
و...

مطالب این شمارە بولتن شمارە ١٧ محیط زیست:
۲۲ مارس روز جهانی آب
ایران تا سال۲۰۴۰درگیر تنش آبی خواهد بود
آلودگیهای زیست محیطی کارخانه های سیمان
الگویی متفاوت در احیای
جنگل های گیلان
بازگشت از سدسازی در اروپا/ تخریب ۳۲۵ سد در اروپا تنها در یک سال
چرا زنان بیشتر از مردان قربانی تغییر اقلیم شدهاند و میشوند؟
و...

۱۱ شهرستان و نزدیک به ۲۳۰ روستای سیستان و بلوچستان براثر بارندگی‌هایی اسفند ماه در وضعیت بحرانی قرار دارند
خبرگزاری فارس یکشنبه ۱۳ اسفند به نقل از محمد امین مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان از سرریز چهار سد در این استان خبر داد..
و...

هشت هزار متر مربع از رویشگاه جنگلی ماشلک در آتش سوخته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران هم پیش از این درباره احتمال وقوع آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی این منطقه به دلیل گرمای هوا و دخالت عوامل انسانی هشدار داده بود.مهرداد خزایی پور در گزارشی با اشاره به افزایش دمای هوا در این ایام گفت که احتمال وقوع آتش سوزی در برخی از عرصه های جنگلی در این مناطق وجود دارد.

در کشور ما تأسیس کارخانه‌های سیمان که با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های کلان انجام می‌گیرد معمولاً با اشتغال‌زایی و جوانب اقتصادی دیگر همراه است، بهمين خاطر توسعه صنعت سیمان روندی روبه‌رشد را طی می‌کند. اما در راستای این منافع اقتصادی، کارخانه‌های سیمان به محيط زيست آسيب فراوان وارد می کنند.  نادیده‌گرفتن اثرات زیست‌محیطی آن در دهه‌های اخیر و توجه صرف به درآمدهای ناشی از این صنعت، خسارات جبران‌ناپذیر اقتصادی و اجتماعی را متوجه انسان و محیط‌زیست کرده است. در زير به چند نمونه پرداخته شده است.

شما اگر به توصیفاتی قدیمی‌ که درباره دریاچه ارومیه نوشته شده، نگاه کنید، می‌بینید که درباره آن گفته‌‎اند «بزرگ‌ترین آب‌گیر دائمی آسیای غربی». احیای دریاچه ارومیه به این معنی است که این دریاچه، کماکان دریاچه‌ای دائمی باشد و در تمام طول سال به مقداری پذیرفتنی آب داشته باشد. در شرایط فعلی، دریاچه ارومیه به یک دریاچه فصلی تبدیل شده که در فصول بارندگی، اندکی آب دارد و بلافاصله بعد از اتمام دوره بارش و با شروع فصل گرما، همان آب اندک خود را هم بر اثر تبخیر از دست می‌دهد و خشک می‌شود.

طی بارش‌های اخیر حوزه آبریز دریاچه ارومیه بیشترین بهره را برده است به ‌طوری که مديرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان غربی از افزایش بیش از ۵۰درصدی بارش‌های نسبت به سال گذشته در این منطقه خبر داده است.

در سال جاری و براساس روز شمار شاخص آلودگی تا امروز ۳ دی ۱۴۰۲ کیفیت هوای پایتخت، ۹ روز در وضعیت پاک، ۱۸۳ روز در وضعیت قابل‌قبول، ۷۶ روز در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۰ روز ناسالم برای همه شهروندان بود.

مطالب این شمارە:
راە کار و علاج فرونشست زمین
انتقاد کاوە مدنی از مطرح شدن برخی ادعا ها...
دلایل کم بارشی در ایران
اعتراض٢٠٠ تشکل مستقل فعالان محیط زیست...
رودخانە های تهران و رود درەهای مظلوم آنها
و...

وضعیت زیست محیطی ایران به شدت در مرز شکننده ای قرار دارد. در برخی از فصول و ماه های سال زندگی در مناطقی از کشور امکانپذیر نیست. دلیل این وضعیت چیست و برای بهبود وضعیت محیط زیست در ایران چه باید کرد؟

۱۹۷ کشور دنیا در این کنفرانس اذعان کردند که باید تمرکز کرد بر تعیین مسیری برای انتقال انرژی عادلانه و منصفانه و حفظ هدف ۱.۵ درجه سانتی گراد. این نقطه مثبتی بود برای تعیین جهت گیری های اقدامات بین المللی در سیاستهای زیست محیطی آینده.

خاک جزو عناصر اصلی حیات موجودات زنده برکره زمین می باشد و با وجود معرفی روش های جدید، بی شک خاک مهمترین بستر تولید مواد غذایی برای انسان در مقیاس جهانی است. تولید محصولات گیاهی از اولین کارکردهای شناخته شده خاک است، با این حال امروزه کارکردهای مختلفی برای خاک در زمینه بهبود کیفیت محیط زیست در نظر گرفته میشود. بنابراین به دلیل لزوم افزایش تولید محصولات گیاهی، جلوگیری از آلودگی منابع آب و هوا و ذخیره سازی و جبران کربن منتشر شده در جو، حفاظت از خاک به عنوان یک منبع با ارزش، بسیار ضروری است. در جدول زير مهمترین کارکردهای خاک ملاحظه می شود.

وضعیت خاک ایران بغرنج و نامطلوب است؛ شرایطی به مراتب بدتر از بحران آب. در حال حاضر بیشتر از نیمی از مساحت ۱۶۵ میلیون هکتاری کشور از ماده خاک‌ساز تهی شده است و تنها ۱۸.۵ میلیون هکتار از خاک ایران قابلیت کشاورزی دارد که از این میان فقط ۱.۲ میلیون هکتار خاک کشور، خاک مرغوب و حاصلخیز و مناسب کشاورزی به شمار می‌آید.

اگر امروز حقیقتاً شاهد مرحله ی بلوغ تاریخی جامعه ی خود باشیم، باید تلاش کنیم همزمان تعریف جدیدی از نسبت خود با یکدیگر و با محیط زیستِ میزبان خود ارائه دهیم که بر عقلانیت جمعی و احترام متقابل متکی باشد. طبعاً مسیر بلوغ یک جامعه به مراتب دردناک تر از مسیر رشد یک فرد است، و در این راه نیازمند انسجام اراده و اندیشه های شفاف درباره حلقه های متصل تبعیض، خشونت، استثمار، و نسبت آنها با محیط زیست و آینده ی اجتماعی و سرزمینی خود هستیم.

سیاره ما تابستان امسال به شدت گرم شد و ماه جولای عنوان ناخواسته گرمترین ماه از زمان شروع رکوردها در قرن نوزدهم را به دست آورد. در واقع، دانشمندان آب و هوا احتمال می دهند که ماه جولای گرمترین ماه در 120000 سال گذشته بوده است. با این حال، با توجه به سرعت سریع تغییرات آب و هوایی، جولای فقط طعم گرمای آینده را ارائه داد

اقدامات نامناسب و بی توجهی دولت‌های جمهوری اسلامی در برابر تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های پی در پی باعث خشکی بسیاری از دریاچه‌ها، تالاب‌ها و رودخانه‌های ایران شدند. دریاچه ارومیه یکی از نادرترین و ارزشمندترین اکوسیستم و ذخیرهگاه های زیستی ایران و جهان است.

اقای کریم ساعی، بنیانگزارعلوم منابع طبیعی در ایران، موسس رشته جنگلداری، پایه گذارسازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، ... نخستین کسی بود که برای جنگلکاری و توسعه فضای سبز در تهران نقش مثبتی ایفا کرد. ایشان در سال ۱۳۳۱، هنگام بازگشت از یک سفر پژوهشی از شیراز به تهران در اثر یک سانحه سقوط هواپیما کشته شد.

مشکل مازندران امروز نداشتن پتروشیمی نیست. مشکل اساسی مازندران سوء مدیریت آب، زمین خواری، جنگل خواری، رودخانه خواری، ساحل خواری، هجوم غیربومیان به منطقه، مسئله انباشت زباله در منابع طبیعی و نبود صنایع تکمیلی در بخش کشاورزی است.

استقبال مردم از این طرح که شامل اتوبوس، قطار و کشتی می شود روز دوشنبه و در اولین روز آن شایان توجه بود. این طرح در عین حال که به حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد به بدوجه خانواده ها نیز، که با فشار افزایش قیمتها و بهره ها روبرو هستند، کمک قابل توجهی خواهد کرد.

براساس آمار منتشر شده در سال ۲۰۲۱؛ ایران یکی از عمده تولیدکنندگان زبالۀ پلاستیکی در جهان به‌شمار می‌رود. به گزارش تهران تایمز در سال ۲۰۱۹ در ایران روزانه ۳۰۰۰ تن زباله پلاستیکی تولید می‌شود.

سازمان حفاظت محیط زیست «نهضت ملی کاهش آلودگی پلاستیکی» را مطرح کرده است. نهضتی که به‌جز اقدامات نمادین، فقط یک آیین‌نامۀ اجرایی است.