گوناگون

ارژنگ، دوماه‌نامۀ ادبی، هنری و اجتماعی نویدنو، دورۀ اوّل/ سال سوّم/ شمارۀ ۲۲ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ با آثاری از:ب.آبتین/ ا.ه.ابتهاج(سایه)/ ع.اردلان/ م.الفت/ اُمید/ م.امیدی/ ب.برِشت/ پ.پرستویی/ ع.جعفری(ساوی)/ د.جلیلی/ ب.حسن‌زاده/ ق.حیدر/ ش.دادگستر/ ع.ا.راشدان/ ه.رحمانی/ ر.رسولی/ ب.زمانی ...

ما بر این باوریم که «سلاح نقد البته نمی‌تواند جایگزین نقد سلاح شود، قهر مادی باید با قهر مادی سرنگون شود؛ اما تئوری هم تبدیل به قهر مادی می‌شود، به محض آنکه توده‌ها را جذب کرده باشد. تئوری زمانی می‌تواند توده‌ها را جذب کند که شخصی شود و زمانی شخصی می‌شود که رادیکال باشد. رادیکال بودن یعنی چنگ انداختن به ریشه‌ی مسئله. اما برای انسان، ریشه خود انسان است.» 

موضوع این شماره: سندیکاها و اتحادیه های کارگری در ایران و جهان
فصلنامه‌ی مُروا نشریه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زیر نظر شورای سردبیران با مسئولیت دو سردبیر: امید اقدمی(مراد رضایی) و علی صمد
همکاران این شماره: مریم کامکار، شیرین میرزانژاد، حسن نادری، حسین اکبری، آناهیتا آسمان، ساسان صدقی نیا، سعید مشفق، حسین غبرایی، داود احمدلو، دکتر گودرز اقتداری، بیــژن میثمــی، جعفرحسین زاده، دنیز ایشچی، امید اقدمی(مراد رضایی) و علی صمد
صفحه آرایی و گرافیک: امید اقدمی(مراد رضایی)
برای ورود به مطالب نشریه لطفا روی گزینه فصلنامه‌ی مُروا در زیر کلیک کنید:

ادعا می شود که یک منقد تیزبین ادبی یا استتیک قادر است نوابغ را در هر دوره ای بشناسد و معرفی کند. وطن نویسنده جامعه است و نه دانشگاه. در جامعه ای که بجای فرهنگ و ادبیات، لباس زنانه یا جنگ و خشونت تبلیغ شود، اخلاق مطالعه بوجود نخواهد آمد. مطالعه بایدخلاق باشد. برای زیباشناسان و استتیک ها استانداردهای مطلق وجود ندارد. آثاری که از طریق یک نقد ادبی مارکسیستی ارزش گذاری شوند معمولا واقعگرایان اجتماعی و انتقادی هستند تا سرگرم کننده و سودجویانه. امرسن میگفت همه امریکایی ها، شاعر یا عارف هستند و استعدادی طبیعی برای این دو عنوان دارند!

شب باز زنگ میزند. داخل خانه عروسی است عروس وداماد بالای اطاق نشسته اند. رقص است و پای کوبی. جمشید دستیارش مستانه داخل جمع می رقصد. دلشاد کنار داماد و مادرش با پیراهن ازبکی هدیه پسرکنار داماد ایستاده اند هر دو شادمانه می خندند . بچه هایش را نشانم می دهد ودو بلند گوی بزرگ را که در حال پخش یک ترانه شادازبکی هستند. فضا لبریز از سادگی وشادی محصول کار شبانه روزی دلشاد است .می نوشم شادی عروسی این فرزند کار وشرافت را ! زندگی با حضور آن ها چه میزان زیباست!

بی‌شک برای شناخت گیتی بسیار حائز اهمیت است بدانیم که آیا در علم فیزیک گزاره یا گزاره‌های اثبات‌ناپذیری وجود دارند یا نه. به احتمال پاسخ "نهائی" به این پرسش زمانی امکان‌پذیر است که ما دارای یک نظریه کامل بنا شده بر پایه سیستمی آکسیوماتیک عاری از تناقض باشیم و بتوانیم هر گزاره فیزیکی استخراج شده از این آکسیوم‌ها را اثبات یا رد کنیم. در این‌صورت می‌‌توان به یک چنان نظریه‌‌ای عنوان ’نظریه همه چیز‘ داد. در حال حاضر تعمیم‌پذیری قضایای ناتمامیت گودل به علم فیزیک یکی از موضوعات مورد بحث است.

یازدهم بهمن روز جان باختن رفیق رحیم اسداللهی (علی) یکی از اسوه های مقاومت و وفادار به آرمان های انسانی به دست رژیم خونریز و آزادی ستیز است.
او در سال ۱۳۶۷ اعدام شد. یادش را گرامی می داریم و بر راهش پای می‌کوبیم.

محفل وین که محل تجمع نئوپوزیویتیست های اروپا بین 1930-1920 بود، خواهان تغیر نام فلسفه شد تا تفکر متافیزیک را بی وطن کند. هدف این محفل طرح یک علم واحد فیزیک گرا بود و کوشید تا تمام علوم و دانش ها را از رشته فیزیک استنتاج کند. محفل وین موجب رشد پوزیویتیسم منطقی نیز شد که در رشد منطق ریاضی، و متدولوگی تحقیقات اکسپریمنتل، مخصوصا در رشته فیزیک، نقش مهمی داشت.

اساس داستان در رمان نو اعلب با کمک دیالوگ و منولوگ های درونی و خاطرات سخنان شنیده شده پیشین است. ساراوته میگفت نه جنگ و نه رنج، بلکه تحریکات ضمیر ناخودآگاه است که رفتار و کردار و گفتار انسان را تعیین میکند. بجای واقعیات اجتماعی، ضمیر ناخودآگاه است که داستان را پیش میبرد. واژه ها هستند که میتوانند طرف مقابل را نابود کنند. ساراوته میگفت هر انسانی برای خود یک جهان نامتناهی است، گرچه در جامعه یک نقشی را بازی میکند، باید در حوض ضمیر ناخودآگاه اغلب زیرآبی زد و در جستجوی واژه و نامی برای احساسی یافت که هنوز به زبان نیامده. کنسرت توصیف افراد داستان متکی است به وضعیت ترس و الهام و تداعی معانی و وضعیت غیرمنتظره و صداهای مهاجم حاکی بر فضای داستان.

بانو استال خالق آثاریست اندیشمندانه، از آنجمله 5 اثر ،- رمان دلفینه، کورینا یا ایتالیا، در باره آلمان، 10 سال تبعید، ادبیات و روابط اش با سازمانهای اجتماعی و فرهنگ زمان. شاهکار او کتابی است در باره آلمان که در سالهای تبعید نوشته بود و در انگلیس منتشر کرد، چون در فرانسه ناپلئون دستور به سانسور آن داده بود. ژرمینه استال از طریق تئوری رمان موجب جدی گرفته شدن ژانر رمان در قرن 19 میلادی شد.

راستش را بخواهید من داستان و رمان زیاد خوانده ام، در اینجور مواقع ، قهرمان داستان از خواب بیدار می شود و متوجه می شود که این ها را خواب دیده!
صاحب مغازه بجای جواب دادن، دو تا لیوان بزرگ قدیمی آبجو خوری را از روی پیشخوان برداشت و گذاشت زیر یک بشکه مخصوص و اهرم را فشار داد و لیوان ها را پر کرد. لیوان ها با صدای گوش نوازی پرشدند و رویشان کف حسابی نشست.
بعد یک لیوان را به آقای صادقی تعارف کرد و یکی را هم خودش برداشت:

با آثاری از:ب. آبتین _ ا. ه. ابتهاج(سایه) _ و. احسانی _ ع. اردلان _ ژ. اصفهانی _ ر. افشاری _ اُمید _ س. بیژنی _ پابلو. ت(نوۀ احسان طبری) _ د. جلیلی _ م. چابِک _ ب. حسن‌زاده _ ه. حسینی _ آ. حضرت _ ق. حیدر _ ع. ا. راشدان _ م. زهری _ ش. زیبا _ آ. زیس _ م.سلیمانی _ ا. شاهرودی _ ش. شفا _ م. ر. شفیعی‌کدکنی _ ر. شکراللهی _ ا.طبری _ و.کاپلان _ ع. کسرایی _ ل. لازاروف _ ع. مجتهد جابری _ ب. مطلّب‌زاده _ ن. مقدّسیان _ ن. میر _ ش. میرزانژاد _ ف. میچینسون _ م. هاشمی _ و. هوگو _ ع. یزدانی _ و دیگران ... منتشر شد.

آرزو دارم، آرزوی جهانی انسانی! جهانی خالی از فقر، خالی از استبداد، خالی از رنج وزشتی وابتذال. جهانی پر از رویا های زیبا ولطیف که کودکان شادمانه در آن به چرخند ودر کنار عزیزان خود آرام گیرند. پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها پیرانه سری خود را بی دغدغه با نوه های خود سر کنند و توان این را داشته باشند هدیه ای ولو کوچک به اندازه بک سوت سوتک برای نوه های خود بگیرند و فراغ بال در پارک ها با آن ها بگردند. آرزوی بزرگی نیست، اما به نظر محال. وجود انسان چه میزان انباشته از آرزوست و امید!

این روزها که مجدداً به خواندن رُمان «مادر» گورکی ترغیب شده ام؛ سیمای خواهرم در نظرم می آید؛ صبوری و پایمردی اش در زندگی، کمک به همنوع در هر شرایطی، علاقه و عشق به فرزندان و نوه هایش. هرچند نقدهای فراوانی به آن رُمان نوشته اند همچون: "داستانی بی ارزش"، "رمانتیسم رنگ باخته"، "کلیشه ای آموزشی وغیرادبی" و"تبلیغات بی مایه و سطحی"، قلمدادش کرده اند؛ اما در واقعیت این روزهای کشورمان، مادرانی بوده و هستند که یک تنه جایگزین آن قصه و داستان در عالم ِواقع شده اند و این نوید را می دهند که هرچند با رژیمی سرکوبگر روبرویم

به زبان دیگر می توان تصور کرد که در گذشته، یکی از دلایل شکننده بودن ساختاری حکومت های سکولار در «فلات ایران» گذر نکردن از نوع بومی «عصر روشنگری» و بخصوص کمی رشد فلسفه «دئیسم» در این مناطق بوده است. روشنفکران و کنجکاوان بسیاری معتقد هستند که ایران در حال سپری کردن «عصر روشنگری» است و در کوشش برای تائید نظر خود، رشد «نو اندیشی دینی» را مطرح می کنند.

در این شماره می‌خوانید:

- سرمقاله: به کدامین سو؟
- یورش نمایندگان سرمایه‌داری به ته مانده قانون کار؛
- بحران آب، یا بحران جمهوری اسلامی؟
- آرمان های نهضت ۲۱ آذر زنده اند!
- و ...

بی بی زرنشان می گفت که با دستهای خودش پدرم را از زیر آوارتخریب شده برپیکر تیرباران شده اش بیرون کشید. بعد ازاینکه او را به اتفاق تنی چند ازدوستانش، از جمله «آزادوطن» و«صابونچی» را بدون آنکه مسلح باشند و یا اینکه بخواهند اقدامی علیه شان بکنند، دستگیرکرده و بدون محاکمه پای دیواری گذاشته و اعدامش کردند، سپس دیوار را به رویشان تخریب کردند. روزهای سخت و تلخی بود بعد از آن منزل مان به تاراج رفت و روزی نبود که مورد آزار و اذیت وابستگان رژیم قرار نگیریم.

خطر برای فلسفه همیشه در ذهنیت گرایی بوده، یعنی ابزاری برای تئوری بافی و اثبات عقاید شخصی. فلسفه وحدت تمام علوم است و به هر علمی میرسد، علوم دیگر منبع و غذای رشته فلسفه هستند. تاریخ نیز نتیجه مبارزه میان نیروهای طبیعی و نیروهای آزادی بخش است که علایق و منافع هر عصری را جمعبندی می کند.

من با یاد وطن با امید برگشتم به ایران زنده ماندم .در خانه دل به روی امید بستم وگفتم تا پایم به ایران نرسد نمی توانی از این در خارج شوی!هرگز هرگز چه روزوچه شب تصویر خانه مان مادرم،پدرم ، خواهرو برادرم ،دوستان وخاطرات شیرین نو جوانی از مقابل چشمم کنار نرفت جسمم در سیبری بود روحم در خانه کنار مادرم.مرتب به خودم نهیب می زدم .تو یک افسری فکرکن درجنگی طاقت بیاور.یاد خنده دختران جوان می افتادم که با دیدن من می خندیدند "گوزل جوان افسر ".نه من باید باز آن خنده ها را می دیدم و تعریف ها را می شنیدم .

هرمان هسه از موضع ایده آلیسم فردگرایانه، ولی با سبک رئالیستی-روانشناسانه، تهدید انسان در فرهنگ بورژوایی غربی را توسط یک جامعه غیرهومان نشان داد. آثارش نیاز انسان به یک پناهگاه فکری واقعی عملی را نشان میدهند، گرچه این پناهگاه هم قادر به ارضاء و عملی نمودن نوستالژی های انسانی نیستند. هسه خواهان شورش و اعتراض علیه زندگی ماشینی و سودجویی های تجارتی در نظام سرمایه داری است.

ما به عنوان یک نیروی چپ و مدافع عدالت اجتماعی می توانیم پرچم گفتگو برای همکاری‌های مشترک را با همه نیروهایی که به اعلامیه جهانی حقوق بشر و صندوق رأی باور دارند، بلند کنیم و رسالت تاریخی خود برای گذر کشورمان به یک شرایط قابل قبول برای مبارز ه سیاسی را فراهم سازیم.
ما با این حرکت تاریخی از یک طرف نیروهای راست افراطی با هیستریک چپ ستیزی را منزوی خواهیم کرد، و از سوی دیگر چهره ای تازه و امیدبخش از چپ ایران اراعه خواهیم داد.

هنوز مادران عزادار سراز خاک عزیزانشان برنداشته اند و هنوز بغض فرو خورده آنان به بغضی اجتماعی بدل نگردیده است! دور نیست که این بغض بشکند وبه سرودی برای آزادی مبدل شود. من این صدا را در تاریخی نه چندان دور شنیده ام. من به این صدا باور دارم وهیبت آن را می شناسم. نسل های جوان بر خواهند خواست و تاریخ را به قضاوت خواهند کشید!

رمانتیسم منعکس کننده زوال فرهنگ پیشین و زایش فرهنگی جدید بود. کوشید تا به تضاد میان فرد و جمع، ایده آل و واقفیت، هنر و زندگی،، از طریق غلبه بر نظام فئودالیسم و حمایت مشروط از روابط اجتماعی سرمایه داری، دامن بزند. رمانتیسم خلاف مکتب کلاسیک در کشورهای گوناگون و در دورهاای مختلف به اشکال متنوع ظاهر شد. در معماری در کشور انگلیس از مکتب نئوگوتیک استفاده نمود. سالهای خلاق مکتب رمانتیک در آلمان بین سالهای ۱٨۰٥-۱۷۹٥ بود.

از آنجا که تاکنون هیچ نظریه گرانش کوانتومی کاملی ارائه نشده است بحق فیلسوفان و فیزیکدانانی با شک و تردید به ادعای بنیادی نبودن مقوله زمان به‌شکلی که می‌شناسیم نگاه می‌‌کنند. با این حال لازم است به این مطلب توجه داشته باشیم که در ’تابع موجی کیهان‘ در ’گرانش کوانتومیِ ویلر ـ دیویت‘ (معادالات ویلر ـ دیویت)۱۵ از دهه‌ی شصت قرن بیستم میلادی کمیتی به نام زمان حضور ندارد. زمان در این نظریه صرفا یک فاکتور داخلی محسوب می‌شود و نه یک مقوله بنیادی. فقدان آن در معادلات ویلر ـ دیویت غیرمترقبه بود و بحث‌های طولانی را درپی داشت.

حقیقتی که هنوز بعد صد سال هم چنان بر جای خود باقی است ."ایران افکار عامه ندارد!" اویکی از زیباترین وتاثیر گذار ترین چهره های عصر روشنگری در این سرزمین نفرین شده بود. عصر روشنگری ایران با نام این چهره سیاسی و فرهنگی گره می خورد. مردی که درس مدارا میداد؛ ازصلح سخن می گفت از پای بیندی به قانون، از اعتقاد عمیق خود به رشد تدریجی تجدد و قرارگرفتن انسان ایرانی در جایگاه واقعی خویش که قرن ها بود از وی سلب گردیده بود.

اگر بخاطر بی کفایتی حکومت اسلامی آب بر سطح زاینده رود خشک گردیده! اما هزاران چشمه از امید در دل مردمان این سرزمین سر کشیده است. هیچ رودی خروشان تراز رود انسانی نیست. جاری شدن مهر وهمبستگی از مجاری قلب میلیون انسان که امروز در مسیر زاینده رود جاری گردیده است؛ رودی، دریائی از انسان ها که در هم می پیچند یکدیگر را پیدا می کنند؛ دست دردست هم می نهند، شب تا سحرگاهان با هم می نشینند درد دل می کنند. اعتماد رفته باز می یابند. نیروی عظیم خود را محک می زنند .شکلی از مبارزه مدنی را که حاصل بسیار افت وخیز ها سرکوب شدن ها وتجربه اندوختن هاست را به نمایش می گذارند.

آراگون زیر تاثیر مکتب دادائیست، ادبیات را شروع نمود، سپس سوررئالیست، و بعد مبلغ مکتب مارکسیستی رئالیسم سوسیالیستی گردید، و در پایان باز به مکتب سوررئالیسم بازگشت. با پاول انوار و آندره برتون از جمله پایه گذاران مکتب سوررئالیسم بود. با ارنست بلوخ پایه گذار یک مجله ادبی فرهنگی سیاسی گردید. در جنگ داخلی اسپانیا علیه راستگرایان شرکت نمود. مدتی عضو جبهه مقاومت فرانسه علیه فاشیسم آلمان جنگید.عضو جنبش صلح علیه جنگ هنذوچین توسط فرانسه فعالیت نمود. برنده جایزه صلح لنین بود.

تنها زمانی می توان از شهر وندی، حقوق شهر وندی و شهر وند آزاد سخن گفت که به مسئولیت فردی خود در قبال دیگرشهروندان عمل نمائیم، تلاش کنیم تا حد توان خود این دیوار صلب کشیده شده توسط ارتجاع مذهبی را سُست کنیم و با شهامت و بدون ترس از انگ خوردن، از حقوق شهروند بهائی نیز دفاع کنیم .

آلفرد آدلر در خانواده ای یهودی تبار در شهر وین بدنیا آمد، پدرش تاجر غله بود. او از سال 1902 وارد محفل فرویدگرایان شد ولی در سال 1911 از فروید جدا شد و در سال 1934 بدلیل روی کارآمدن فاشیسم آلمانی به امریکا مهاجرت کرد. در تمام طول عمر موضوعات و نارسایی های اجتماعی برایش مهم بود. از جمله آثار وی- بهداشت و سلامتی اجتماعی، پژوهشی در باره ضعف ارگانها، عمل و تئوری روانشناسی فردی، معنی زندگی، پیروزی بر عقده حقارت، و شناخت انسان، هستند.

دکتر بهنام هم‌چنین در مقام معاونت دانشگاه تهران خدمت کرد و در آخرین سال‌ پیش از انقلاب ریاست دانشگاه فارابی را بر عهده داشت. دکتر بهنام از همکاران سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی سازمان ملل، یونسکو، بود و این همکاری در دوران تبعید در پاریس منظم‌تر شد که نتیجه‌ی آن سفر‌های متعدد به آفریقا و چاپ چند کتاب ارزنده به زبان فرانسه در مورد مدرنیته و خانواده بود.

احمد فرزند ترکمن صحرا بود. جوانی خود را با امواج انقلاب و جنبش همگانی مردم ترکمن صحرا آغاز کرد. در روزهائی که شور پیکار همگانی برای عدالت و آزادی همه صحرا در بر گرفته بود، سر از پا نمی شناخت. در ستاد مرکزی شورا ها، در کانون فرهنگی - سیاسی خلق ترکمن ، در میان صیادان بندر ترکمن و گومیشان و در جنبش معلمان، جوان آفتاب سوخته و بالا بلند ترکمن همه جا حاضر بود.

در این میان وضعیت و حجم کار، انتشارات شناخت که وظیفه رساندن به موقع انتشارات سازمان به دست اعضا و هوادران در سراسر ایران را بر عهده داشت، سخت سنگین بود. این که با دمپائی چرمی که بیشتر شبیه دمپائی های هلندی است، به سرعت پله های ورودی کتابفروشی را یک دو تا می کند، کسی جز مسعود سلطان پور نیست. لحظه ای آرام قرار ندارد؛

برای نشان دادن وضعیت وشرایطی که تحت آن شرایط انتشاراتی و کتاب فروشی شناخت کار می کرد و وظیفه توزیع آن همه کتاب، جزوه، اعلامیه، تراکت و پوستر را انجام می داد نا چارم گریزی کوتاه به جو بالای سر کتابفروشی یعنی خیابان انقلاب بزنم!

در دوره رنسانس، نوول اروتیک "دکامرون" در سال 1350 میلادی به رشته تحریر درآمده. در فرانسه آثار نویسندگانی مانند دساد، بالزاگ، بودلر، و در انگلیس بعضی از آثار شکسپیر، و در ایتالیا خاطرات کازانوا، در آلمان بعض از نوشته های گوته و شیلر،آثار عشقی اروتیک شمرده میشوند. در قرن 20 نویسندگانی مانند جویس، لاورنس، نابکوف، هنری میلر، آنایس نین، ژنت، آرسان، همینگوی، ویلیامز، پاپلو نرودا، و اسکار وایلد، در ژانر اروتیک آثاری آفریده اند.

هیچ هنر اصیلی نمی تواند جدا از این جوشش خون شکل گیرد. خونی بجوش آمده از عشق که چون نفیر مولانا مرد و زن را به ناله در می آورد؛ نفیری که چیزی جز بیان حال، بیان سیر و سلوک و حضور هنرمند در بطن تاریخ در بطن مردم نیست. نفیر هنرمندی که پس از سالها رنج، سالها طی طریق به آفتابی می رسد که پرده می درد و خط سوم را مینگارد. اگر تصویرگر باشد تصویر می کند؛ اگر پیکرتراش باشد می تراشد اگرخالق آوای حیات باشد در ترنم های موسیقیائی منعکس می نماید. صحنه های آفرینش را خلق می کند؛ سمفونی های جاودان پیروزی انسان بر سرنوشت،بر طبیعت را می آفریند.